Çeltik tarımında kullanılan bazı herbisitlerin Aedes aegypti ve Culex pipiens sivrisinek türlerinin üzerindeki toksik etkilerinin belirlenmesi
Determination of the toxic effects of some herbicides used in paddy agriculture on Aedes aegypti and Culex pipiens mosquito species
- Tez No: 807336
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN ÇETİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Sivrisinekler (Culicidae) Dünya'nın kutuplar hariç hemen hemen her bölgesinde yayılış gösteren, farklı ekolojik koşullara uyum yetenekleri yüksek canlılardır. Gerek halk sağlığı gerekse veteriner sahada vektörlüklerini yaptıkları hastalıklar nedeniyle sivrisineklere karşı yoğun bir mücadele yürütülmektedir. Sivrisineklerle mücadelede kullanılan insektisit grupları arasında genellikle sentetik piretroidler, neonikotinoidler ve karbamatlılar tercih edilmektedir. Bu ürünler dünyanın birçok yerinde mücadelede oldukça etkili olmakla birlikte sivrisineklerde tespit edilen direnç bazı bölgelerde popülasyonların baskılanmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca bu insektisitler çevre ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. İnsan ve hayvanların giyinme, beslenme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için tarımsal ürünlere başvurulmakta bunların üretiminde de yüksek miktarda pestisit kullanılmaktadır. Tarım alanları sahip oldukları habitat çeşitliliği sebebiyle çok sayıda canlının bir arada yaşayabileceği ortamlar olabilmektedir. Dünya nüfusunun %50'sinden fazlasının besin ihtiyacını karşılayan çeltik (pirinç) bitkisinin yetiştirildiği alanlar da çok sayıda omurgalı ve omurgasız canlının yaşamına elverişli ortamlar sunmaktadır. Çeltik yetiştiriciliğinde zararlılara karşı farklı pestisit grupları kullanılmaktadır. Özellikle yabancı ot mücadelesi için kullanılan herbisit tüketimi oldukça fazladır. Çeltik yetiştirilen alanların sucul ortamlar olması bu alanların sivrisinekler tarafından da gelişme ortamı olarak kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Larva gelişiminin olduğu çeltik tarlalarında gelişen sivrisinekler kullanılan pestisitlere maruz kalmaktadırlar. Bu tez çalışmasının amacı ülkemizde çeltik (Oryza sativa L.) tarımında yaygın olarak kullanılan bentazone+MCPA, bispyribac sodium, cyhalofop butyl, quinclorac, oxadiazon ve clomazone herbisitlerinin farklı uygulama dozlarında halk sağlığı açısından önemli Culex pipiens L. ve Aedes aegypti L. sivrisineklerinin larvaları üzerindeki toksik etkilerini araştırmaktır. Herbisit dozlarının toksik etkisi her sivrisinek popülasyonunun erken (1-2) ve geç (3-4) larva evreleri üzerinde laboratuvar ortamında araştırılmıştır. Herbisitlerin sivrisinekler üzerindeki toksik etkilerinin belirlenmesinde larva ölümü, larvadan pupaya geçiş oranları ve pupadan erginleşme oranları maruziyet süresi boyunca günlük olarak kayıt edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS istatistik analiz programında analiz edilmiştir. Test edilen uygulama dozlarına göre oxadiazon her iki sivrisinek türünün tüm popülasyonlarında ve evrelerinde diğer herbisitlere göre sivrisinekler üzerinde daha toksik etkili bulunmuştur ve oxadiazonun uygulama dozu arttıkça ölüm oranlarında artış tespit edilmiştir. Diğer herbisitlerde ise toksik etki düşük seviyededir. Ayrıca erken evre larvaların herbisitlere daha duyarlı olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar, çeltik yetiştirilen alanlarda uygulanan bazı herbisitlerin bu ortamda gelişen sivrisinekler üzerinde toksik etkili olabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Mosquitoes (Culicidae) are creatures with high adaptability to different ecological conditions, which are distributed in almost every region of the world except the poles. Due to the diseases they vector both in public health and veterinary field, an intensive fight against mosquitoes is carried out. Among the insecticide groups used in the control of mosquitoes, synthetic pyrethroids, neonicotinoids and carbamates are generally preferred. Although these products are very effective in many parts of the world, the resistance detected in mosquitoes makes it difficult to suppress populations in some regions. In addition, these insecticides can adversely affect the environment and human health. Agricultural products are used to meet the basic needs of humans and animals such as clothing, nutrition and shelter, and high amounts of pesticides are used in their production. Agricultural areas can be environments where many creatures can live together due to the habitat diversity they have. The areas where paddy (rice) plants, which meet the nutritional needs of more than 50% of the world's population, are grown also offer favorable environments for the life of many vertebrates and invertebrates. Different pesticide groups are used against pests in paddy cultivation. Especially the consumption of herbicides used for weed control is quite high. The fact that the areas where paddy is grown are aquatic environments allows these areas to be used by mosquitoes as a development environment. Mosquitoes developing in paddy fields where larval development occurs are exposed to the pesticides used. The aim of this thesis was to investigate the toxic effects of different application doses of bentazone+MCPA, bispyribac sodium, cyhalofop butyl, quinclorac, oxadiazon and clomazone herbicides on the larvae of Culex pipiens and Aedes aegypti mosquitoes which are important for public health. The toxic effects of herbicide doses were investigated in the laboratory on early (1-2) and late (3-4) larval stages of each mosquito population. To determine the toxic effects of herbicides on mosquitoes, larval mortality, larval to pupal transition rates and pupal to adult rates were recorded daily throughout the exposure period. The data obtained were analyzed in SPSS statistical analysis program. According to the application doses tested, oxadiazon was found to be more toxic to mosquitoes than other herbicides in all populations and stages of both mosquito species and mortality rates increased as the application dose of oxadiazon increased. For other herbicides, the toxic effect was low. In addition, early stage larvae were found to be more susceptible to herbicides. The results indicate that some herbicides applied in paddy growing areas may be toxic to mosquitoes developing in this environment.
Benzer Tezler
- Osmancık-97 ve Cameo çeltik çeşitlerinin tarımında kullanılan bazı herbisitlerin morfolojik, fizyolojik ve genetik etkilerinin incelenmesi
Investigation of morphological, physiological and genetic effects of some herbicides used in cultivation of Osmancık-97 and Cameo rice varieties
GÜLÇİN ALYÜRÜK
- Otomatik kontrollü kompost reaktörleri ile çeltik kavuzu kompostu yapımı ve kompostun kil bünyeli toprakların bazı özelliklerine etkisi
Composting of rice husk with automated controlled compost reactors and the effect of compost on some properties of clay textured soils
ÇAĞRI KINIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN KAVDIR
- Tarım ve hayvancılık kaynaklı metan emisyonlarının TROPOMI metan ölçümleri ile incelenmesi
Assessment of methane emissions from agriculture and livestock with TROPOMI methane observations
EDA CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL
- Rototiller ilerleme hızının toprak sıkışması ve bazı toprak fiziksel özellikleri üzerine etkileri
Effects of rototiller forward speed on soil compaction and some soil physical properti̇es
İBRAHİM YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiTarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DAVUT AKBOLAT
- Antalya'da yetiştirilen bazı meyvelerde pestisit kalıntı düzeylerinin belirlenmesi
Determination of pesticide residual levels in some fruits growed in Antalya
MEHMET FATİH ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatKastamonu ÜniversitesiSürdürülebilir Tarım ve Tabii Bitki Kaynakları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ŞEVİK