Van gölü havzasında yetiştirilen yerel ekmeklik buğday çeşitlerinden seçilen hatlarda (Triticum aestivum L.) kurağa dayanımlarının değerlendirilmesi
Determination of drought resistance in lines selected from bread wheat landraces (Triticum aestivum L.) grown in the Van lake basin
- Tez No: 807398
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÜLKER, DOÇ. DR. HARUN BEKTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Buğday, insanların günlük enerji ihtiyacının %54'ünü sağlayan bir kültür bitkisidir. Buğday üretimi, küresel iklim değişikliği ile tekrarlanan kuraklıklar tarafından zorlanmaktadır. Kuraklık, Türkiye gibi kurak ve yarı kurak iklimlerde buğday üretiminin artırılmasının önündeki en büyük engeldir. Yerel buğday çeşitlerinin marjinal bölgelerde yetiştiriciliğine devam edilmesinin en önemli nedenlerinden birisi olumsuz koşullara uyum sağlama yetenekleridir. Bu nedenle yerel çeşitler modern bitki ıslahında abiyotik veya biyotik stres koşulları altında verimin artırılması ve kalite özelliklerinin iyileştirilmesi için kullanılabilecek önemli bir genetik çeşitlilik kaynağıdır. Bu çalışmada uzun yıllardır bölgede yetiştiriciliği yapılan yerel buğday genotiplerinin kuraklığa olan dayanımlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın birinci aşaması olan arazi denemesinde 657 buğday genotipinin, kurağa dayanımda seleksiyon kriteri olan bazı bitki özellikleri belirlenmiştir. Belirlenen bu özellikler modifiye edilmiş tartılı derecelendirme metodu ile değerlendirilerek 4'ü kurağa dayanıklı ve 4'ü duyarlı olmak üzere 8 yerel buğday genotipi seçilmiştir. İkinci aşama olan sera çalışmalarında, seçilen genotipler ile 2 standart çeşidin, kısıtlı ve normal sulama koşullarında, 1 m'lik PVC tüplerde yetiştirilerek, bazı fenolojik, fizyolojik, morfolojik ve kök özellikleri incelenmiştir. Çalışmada en yüksek su kullanım etkinliğini Erciş 5-6 ve Muradiye 12-2 genotiplerinde belirlenmiştir. Kısıtlı sulama koşullarında tane veriminde en az kayıp Erciş 5-6 ve Bitlis 9-1 genotiplerinde tespit edilmiştir. En yüksek kuru kök ağırlığı Bitlis 1-4 ve Erciş 8-2 genotiplerinden ölçülmüştür. Çalışmada kullanılan yerel buğday genotiplerinin incelenen özellikler bakımından standart çeşitlere yakın performans gösterdiği ve kurak koşullar altında bazı özelliklerinin ise daha üstün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Wheat is a cultivated crop that provides 54% of the world's daily energy needs. Wheat production is challenged by global climate change and recurrent droughts. Drought is the biggest obstacle facing wheat production enhancement in arid and semi-arid climates, such as Turkey. One of the reasons why local wheat varieties continue to be grown in marginal areas is their ability to adapt to adverse conditions. Therefore, local varieties are an important source of genetic diversity in modern plant breeding that can be used to increase yield and improve quality characteristics under abiotic or biotic stress conditions. The aim of this study was to determine the drought tolerance levels of local wheat genotypes grown in the region for many years. In the field trial, which was the first stage of the study, some plant characteristics of 657 wheat genotypes were determined. These were the selection criteria for drought tolerance. These characteristics were evaluated using the modified weighted grading method. Based on them, 8 local wheat genotypes were selected, 4 were resistant and 4 were sensitive to drought. In the greenhouse studies, which is the second stage, the selected genotypes and 2 standard varieties were grown in 1 m PVC tubes under limited and normal irrigation conditions, and some phenological, physiological, morphological, and root characteristics were evaluated. In the study, the highest water use efficiency was obtained from Erciş 5-6 and Muradiye 12-2 genotypes. Erciş 5-6 and Bitlis 9-1 genotypes had the lowest grain yield lose ratio under limited irrigation conditions. The highest dry root weight was measured from Bitlis 1-4 and Erciş 8-2 genotypes. It was concluded that the performance of the local wheat genotypes used in the study were close to the standard cultivars in terms of the characteristics examined and some of their characteristics were superior under limited irrigation conditions.
Benzer Tezler
- Van Gölü havzasında yetiştirilen yerel ekmeklik buğday çeşitlerinden seçilen hatlarda (Triticum aestivum L.) bazı başak ve verim özelliklerinin belirlenmesi
Determination of some spike and yield proprties in lines selected from bread wheat (Triticum aestivum L.) landraces grown in van golu basin
SİNEM BİLİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FEVZİ ALTUNER
- Van gölü havzasında yetiştirilen yerel ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerine ait farklı popülasyonların verim ve verim öğelerinin belirlenmesi
Determination of different populations of the wheat (Triticum aestivum L.) landraces cultivated in Van lake basin
ŞADİYE DEMİR ATMACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÜLKER
- Bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinin ve Ahlat yerel populasyonun Van-Gevaş ekolojik koşullarında, verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi
Determination of yield and yield characteristic of some dry beans (Phaseolus vulgaris P.) varieties and one local Ahlat population in the Van-Gevaş ecological conditions
İSHAK BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NUMAN BİLDİRİCİ
- Van Gölü havzasında yetiştirilen dut genotiplerine ait meyvelerin fenolik bileşik ve organik asit içeriklerinin belirlenmesi
Mulberry genotypes grown in Van Lake basin determination of phenolic compound and organic acid content of fruit belonging to
AHMET CAN
Doktora
Türkçe
2017
ZiraatYüzüncü Yıl ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAZANKAYA
- Van gölü havzasında yetiştirilen cevizlerde (Juglans regia L.) vitamin C düzeylerinin belirlenmesi
Determination of vitamin C levels of walnuts (Juglans regia L.) grown in van and province
HACER KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyokimyaYüzüncü Yıl ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İBRAHİM HAKKI YÖRÜK