İbn Sinâ felsefesinde dokunma duyusu
The sense of touch on Avicennan philosophy
- Tez No: 807471
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKER KÖMBE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam ve Türk Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Canlının kendisiyle canlılığa kavuştuğu duyuların ilki olmasından dolayı dokunma duyusu oldukça önemli bir problemdir. Ancak bu konu İslam felsefesine dair yapılan çalışmalarda yeterince incelenmemiş bir problem olarak kalmıştır. Günümüzde daha çok dokunmatik ekran teknolojisi ile gündeme gelse de dokunma duyusu hakkında, biyolojik, psikolojik ve sosyolojik açılardan cevaplanmayı bekleyen onlarca soru bulunmaktadır. Bununla birlikte İslam felsefesinde dokunma duyusunun nasıl ele alındığı da önemli bir araştırma konusudur. Bu çalışma, dokunma duyusunu canlılar ve canlılık için dış duyuların birinci ve zorunlu gücü olarak kabul eden İbn Sinâ'nın, bu konuyu nasıl ele aldığını göstermeyi amaçlamıştır. Böylece bu çalışmada dokunma duyusunun ne olduğu, türleri, organı, nasıl çalıştığı, neyi algıladığı ve diğer duyularla ilişkisi açıklanmıştır. Araştırmanın asıl odağı İbn Sinâ'nın dokunma duyusunu nasıl incelediği olmakla birlikte, İbn Sinâ'dan önce dokunma duyusuna dair hangi soruların sorulduğuyla ilgili olarak sıklıkla Aristoteles, Philoponus ve Alexander Aphrodisias'ın eserlerine başvurulmuştur. Ayrıca dokunma duyusuna dair problemlerin İbn Sinâ sonrasında da konu edildiğini göstermek amacıyla İbn Rüşd, Fahreddin Razi, Seyyid Şerif Cürcani gibi filozof ve kelamcıların yazdıklarına başvurulmuş; hatta problemin modern dönemdeki izlerini takip edebilmek için Descartes, Weber ve Newton gibi isimlerin de dokunma duyusu hakkında söylediklerine ulaşılmaya çalışılmıştır. Modern dönemde de dokunma duyusuna dair sorulan soruların temelde değişmediğine dikkat çekilmiştir. Fakat günümüzde dokunma ile ilgili yeni problemler de çözüme kavuşturulmayı beklemektedir. Sonuç olarak İbn Sinâ'nın nefs teorisi bağlamında, hayvani nefsin sahip olduğu müdrike gücünün içinde yer alan dokunma duyusunun, canlı için hayati öneme sahip olduğu, bu sebeple zorunlu ve en önemli duyu olduğu, dokunma duyusunun bütün bedene yayılmasının yanında, yalnızca bedenin dışında değil içinde de sinir sistemiyle birlikte çalıştığı anlaşılmıştır. Dokunma duyusu, doğumundan itibaren canlı için önemini koruyan, aynı zamanda canlının kendisine dair farkındalık sağlayan bir duyudur. İbn Sinâ'nın dokunma duyusunun haz ve acı gibi nitelikleri duyumsamasına dair düşünceleri de bugün hala dokunma duyusuna dair araştırmalara ışık tutmaktadır.
Özet (Çeviri)
The sense of touch is a very important problem since it is the first of the senses through which the living being comes to life. However, this issue has remained as a problem that has not been sufficiently analysed in studies on Islamic philosophy. Although it is mostly brought to the agenda with touch screen technology today, there are dozens of questions about the sense of touch that are waiting to be answered from biological, psychological and sociological perspectives. In addition, how the sense of touch is handled in Islamic philosophy is also an important research topic. This study aims to show how Avicenna, who regards the sense of touch as the first and necessary power of the external senses for living beings and vitality, deals with this issue. Thus, this study explains what the sense of touch is, its types, organ, how it works, what it perceives, and its relationship with other senses. Although the main focus of the study is on how Avicenna analysed the sense of touch, the works of Aristotle, Philoponus and Alexander Aphrodisias are frequently consulted to show what questions were asked about the sense of touch before Avicenna. In addition, the writings of philosophers and theologians such as Averroes, Fakhr al-Dīn Razi, Sayyid Sharif Jurjani were consulted in order to show that the problems related to the sense of touch were also discussed after Avicenna; and in order to follow the traces of the problem in the modern period, it was tried to reach the statements of names such as Descartes, Weber and Newton about the sense of touch. It has been pointed out that the questions about the sense of touch have not fundamentally changed in the modern period. However, new problems related to touch are waiting to be solved today. As a result, in the context of Avicennan theory of the soul, it is understood that the sense of touch, which is included in the mudrike power of the animal soul, is of vital importance for the living being, for this reason, it is the most important and necessary sense, and that the sense of touch not only spreads throughout the whole body, but also works with the nervous system not only outside the body but also inside it. The sense of touch is a sense that maintains its importance for the living being from its birth and at the same time provides awareness of the living being itself. Avicenna's thoughts on the sense of touch's sensation of qualities such as pleasure and pain still shed light on research on the sense of touch today.
Benzer Tezler
- İbn Sînâ felsefesinde ortak duyu
Common sense on avicennan philosophy
ELİF ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Felsefeİstanbul Medeniyet ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ZAHİT TİRYAKİ
- İbn Sînâ felsefesinde metafizik bir mesele olarak tanım teorisi
Avicenna's theory of definition from a metaphysical perspective
SAİME HIZIR
Doktora
Türkçe
2023
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER TÜRKER
- İbn Sina felsefesinde aşk kavramı
Başlık çevirisi yok
ZEYNEP YILMAZ GEMUHLUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLHAN KUTLUER
- İbn Sînâ felsefesinde mümkün olguların burhana konu olması
The possible phenomenes as the topic al-burhan in Avicenna's philosophy
KEBİRE KARAOĞLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER TÜRKER
- İbn Sînâ felsefesinde zorunlu varlığın birliği
The unity of necessary existence in İbn Sînâ philosophy
HİLAL NUR SÖYLER PİLGİR