Nevşehir ve çevresinin kültürel coğrafyası
Cultural geography of Nevşehir and its surroundings
- Tez No: 809886
- Danışmanlar: PROF. DR. MERAL SUNA DOĞANER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 433
Özet
Doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın inceleme alanı, Nevşehir ve çevresi olarak belirlenmiştir. Başlıca yerleşmeleri Ürgüp, Göreme, Uçhisar, Ortahisar, Avanos ve Güzelyurt olan bu alan, antik dönemde oldukça geniş sınırlara ulaşan ve Kapadokya adı verilen bölgenin çekirdek bölgesi içinde yer almaktadır. Çalışma, ilkçağlardan günümüze yörede yaşamış olan kültürlerin mekân üzerinde bıraktığı izler çerçevesinde geliştirilmiştir. Köklü bir tarihi geçmişe sahip olan inceleme alanında, tarihsel süreç içinde oluşturulmuş çok sayıda ve çeşitli kültürel öğe yer almaktadır. Yöre için sembolik hale gelmiş peribacaları, vadiler, kaya kiliseleri, yeraltı şehirleri kültürel zenginliğin temel öğelerini oluşturur. İnceleme alanında mimari kültür, inanç kültürü, ekonomik faaliyetler üzerinden doğal yapı ve insan etkileşimi izlenebilmektedir. Belge niteliği taşıyan kaynaklar, kültürel birikiminin sunduğu öğelerin değişimini ortaya koymaktadır. Bu kaynaklardan bazıları yazılı, görsel ve işitsel belgeler olarak çalışmada incelenmiştir. Çalışma oldukça geniş bir literatüre sahiptir. Elde edilen dökümanların analizi ve inceleme alanına çeşitli zamanlarda düzenlenen arazi çalışmalarından elde edilen verilerle yeni harita, tablo ve şekiller oluşturulmuştur. Dağılış ve yoğunluk haritaları oluşturulurken Coğrafi Bilgi Sistemlerinden (CBS) yararlanılmıştır. Yapılan bu çalışmada elde edilen bulgulara göre, doğal yapının sunduğu imkânların inceleme alanında özgün bir konut kültürü oluşturduğu gözlemlenmiştir. Peribacalarına ve yamaçlara oyulmuş konutlar bu kültürün en önemli temsilcileridir. Yörede yaşamış olan kültürlerin mekândan faydalanma şekilleri çok çeşitli olmuştur. Nitekim bu doğrultuda ibadetlerini, sosyal ve kültürel faaliyetlerini, ekonomik etkinliklerini gerçekleştirmek amacıyla mekânda somut izler bırakmışlardır. Doğal yapı üzerinde bırakılan kültürel izler seyyahların, sanatçıların, film yapımcıları ve müzisyenlerin ilgisini çekmiş ve üretilen eserlere aktarılmıştır. Günümüzde birer belge niteliği taşıyan bu aktarım araçlarında en fazla jeolojik yapıya ve jeolojik yapı üzerinde gelişen yaşam kültürüne dikkat çekilmiştir. Günümüzde önemli bir turizm merkezi olarak ön plana çıkan inceleme alanında, kayıt altına alınması gereken çok sayıda keşfedilmemiş kültür varlığı olduğu ön görülebilir. Farklı dokümanların analizine ve görsellere yer verilen bu çalışmada, Nevşehir ve çevresinde insan-mekân ilişkisi ortaya koyulmuştur.
Özet (Çeviri)
The study area of this study, which was prepared as a doctoral thesis, was determined as Nevşehir and its surroundings. This area, whose main settlements are Ürgüp, Göreme, Uçhisar, Ortahisar, Avanos and Güzelyurt, is located within the core region of the region called Cappadocia, which reached quite large borders in ancient times. The study has been developed within the framework of the traces left by the cultures that have lived in the region from ancient times to the present. In the study area, which has a deep-rooted historical background, there are many and various cultural elements created in the historical process. Fairy chimneys, valleys, rock churches and underground cities that have become symbolic for the region constitute the basic elements of cultural richness. In the study area, natural structure and human interaction can be observed through architectural culture, belief culture, economic activities. Documentary sources reveal the change of the elements presented by the cultural accumulation. Some of these sources have been examined in the study as written, visual and audio documents. The study has a very large literature. New maps, tables and figures were created with the analysis of the documents obtained and the data obtained from the field studies organized at various times in the study area. Geographic Information Systems (GIS) were used while creating distribution and density maps. According to the findings obtained in this study, it has been observed that the opportunities offered by the natural structure create a unique housing culture in the study area. Houses carved into fairy chimneys and slopes are the most important representatives of this culture. The ways in which the cultures that lived in the region benefited from the space have been very diverse. As a matter of fact, they left concrete traces in the place in order to realize their worship, social and cultural activities, and economic activities. The cultural traces left on the natural structure attracted the attention of travelers, artists, filmmakers and musicians and were transferred to the works produced. The geological structure and the living culture that developed on the geological structure were drawn the most attention in these transfer tools, which are documents today. In the study area, which stands out as an important tourism center today, it can be predicted that there are many undiscovered cultural assets that need to be recorded. In this study, which includes the analysis of different documents and visuals, the human-space relationship in Nevşehir and its surroundings has been revealed.
Benzer Tezler
- Karanfil dağı (Pozantı-Adana) ve yakın çevresinin bitki coğrafyası özellikleri
Vegetation geographical characteristics of Caranfil Mountain and its near around
MUHAMMED ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
CoğrafyaNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MEYDAN
- Türk kültüründe geçiş dönemlerinde sempatik büyülerin mitolojik ve dinî kökeleri
The mythological and religious origins of sympathic spells in transitional periods in Turkish culture
TURAN DEMİR
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞRUL BALABAN
- İlkçağ'da Nevşehir ve çevresi yerleşimleri
Settlements in antiquity and around Nevşehir
ESRA BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriSelçuk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BAHAR
- Erciyes Dağı (Kayseri) ve çevresinde doğal ortam insan ilişkisi
Erciyes Mountain (Kayseri) and natural environment humanilly
AYŞEGÜL KÜÇÜK
- Kırgız Türkçesindeki idari/askeri ünvan ve terimler üzerine bir inceleme
A study on administrative / military titles and terms in Kyrgyz Turki̇sh
BURCU TUNÇAY KARASAKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇERİBAŞ