Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi çerçevesinde Karagöz sanatı ve sürdürülebilirliği
Karagöz art and sustainability in the framework of the convention on the Conservation of the Intangible Cultural Heritage
- Tez No: 812474
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELCAN GÜRÇAYIR TEKE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halkbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 315
Özet
Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi UNESCO tarafından 2003 yılında kabul edilmiştir. Türkiye bu sözleşmeye 2006 yılında taraf olmuştur. Sözleşme devletlerin somut olmayan kültürel miras unsurlarının korunmasını, kültür aktarımının sürmesini ve kültürel ifade çeşitliliğini savunmaktadır. Somut Olmayan Kültürel Miras Temsilî listesine 2009 yılında kaydedilen bir unsur olan Karagöz sanatı Sözleşmenin korumayı amaçladığı somut olmayan kültürel miras alanlarından gösteri sanatları başlığına girmektedir. Bu sanat aynı zamanda el sanatları ve sözlü anlatımlarla da ilişkilidir. Karagöz sanatının tarihsel süreçte geçirdiği değişimlerin ardından güncel durumunun tespiti ve geleceğe aktarılması için neler yapılabileceği bu tezin içeriğini oluşturmaktadır. Geleneksel Türk tiyatrosu örneklerinden biri olan Karagöz yüzyıllar boyunca Osmanlı kültür ortamlarında önemli bir yere sahip olmuş ve halk tarafından ilgi görmüştür. 1980lere kadar sözlü kültür ortamında hem çocuklara hem büyüklere hitap ettiği bilinen Karagöz bugün bağlamını kaybederek daha çok Ramazan ya da çocuk eğlencesi durumuna gelmiştir. Çalışmada sanatın geçirdiği bu değişim tarihsel süreçte ele alınmış ve bu değişime sebep olan faktörler incelenmiştir. Osmanlı dönemindeki ve Cumhuriyetin ilk yıllarındaki tartışmalar literatür çalışması ile değerlendirilmiştir. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin Türkiye'deki icracı kurumu Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğüdür. Tez kapsamında buraya bağlı uzmanlar, Karagöz ustaları, kukla dernekleri ile yapılan görüşmelerle sanatın ülkedeki durumunun eksikleri ve Sözleşmede ifade edilen beklentiler karşılaştırılmıştır. Yapılan alan araştırması sonucunda elde edilen verilerle Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması sözleşmesinin önerdiği koruma yaklaşımlarının Karagöz dosyasına ne derece uygulanabildiği tartışılmış ve ardından Sözleşme'nin önerdiği uygulama pratiklerinin alanda ne şekilde uygulanabildiği değerlendirilmiştir. Dosyanın kabulünden sonra Karagöz unsuru için yapılanlar değerlendirilmiş ve uygulama ile aktarımın durumu incelenmeye çalışılmıştır. Yapılan alan araştırması ve literatür taramasının ardından Karagöz sanatçılarının yaşadıkları sorunlar ve sanatın icra mekânlarının değişmesi konuları değerlendirilmiştir. Ayrıca Karagöz sanatındaki değişiklikler ve izleyicilerin sanata yaklaşımı yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The Convention fort he Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage was adopted by UNESCO in 2003. Turley became a party to this convention in 2006. The convention aims to safeguard intangible cultural heritage elements, promote the continuity of cultural practices, and protect cultural diversity of expressions. Karagöz art, which was inscribed on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage in 2009, falls under the category of performing arts, which the Convention aims to protect as part of intangible cultural heritage. This art form is also associated with handcrafts and oral traditions. The identification of its current state and the measures that can be taken to preserve it and transmit it to the future form the content of this thesis, considering the changes Karagöz art has undergone throughout its historical process. Karagöz, one of the examples of traditional Turkish theater, has held a significant place in Ottoman cultural environments for centuries and has garnered interest from the public. Until the 1980s, it was known to appeal to both children and adults in the context of oral culture. However, today, it has lost its context and has become more associated with Ramadan or children's entertainment. In this study, the changes undergone by the art form are examined within a historical framework, and the factors contributing to this transformation are analyzed. In this thesis, the discussions and debates during the Ottoman period and the early years of the Republic were evaluated through a literatüre review. The Ministry of Culture and Tourism's General Directurate of Research and Training is the implementing body of the Convention for Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage in Turkey. Within the scope of the thesis, the deficiencies in the current state of the art form in the country were compared with the expectations expressed in the Convention through consultations with experts affiliated with the General Directorate, Karagöz masters, and puppetry associations. By analyzing the data obtained through field research, the extent to which the recommended preservation approaches of the Convention fort he Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage can be applied to the Karagöz dossier was discussed, followed by an evaluation of how the recommended implementation practices of the Convention can be applied in the field. After the acceptance of the dossier, the actions tahen fort he Karagöz element have been evaluated, and the status of implementation and transmission has been examined. Following the field research and lterature review, the challenges faced by Karagöz artists and the changing performance venues of the art form have been assessed. Additionally, the changes in Karagöz art and the audience's approach to the art have been interpreted.
Benzer Tezler
- Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan programların halk bilimsel açıdan incelenmesi
At the pre-school education transmitting programmes can be investigated in tems of examined of folklore
AYŞENUR KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ÖCAL OĞUZ
- Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi çerçevesinde Mevlevi sema töreni
Mevlevi sema ceremony within the framework of the Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage
BÜŞRA BAYSAL
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUHİ ERSOY
- Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi açısından Bitlis/Ahlat taş işlemeciliği
Bitlis/Ahlat stonework in terms of the Convention for the Protection of Intangible Cultural Heritage
NİHAT İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELCAN GÜRÇAYIR TEKE
- Somut olmayan kültürel mirasın eğitimi ve kültürün aktarımı: Türkiye örneği
Intangible cultural heritage education and cultural transmission: The case of Turkey
AHMET ERMAN ARAL
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ÖCAL OĞUZ
- UNESCO'nun 1989 tarihli popüler ve Geleneksel Kültürün Korunması Tavsiye Kararı'nın halkbilimi çalışmalarına etkisi
Unesco?s 1989 Recommendation on The Safeguarding of Traditional Culture and folklore
YERKESH ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M.ÖCAL OĞUZ