Geleneksel Viranşehir (Şanlıurfa) evlerinin mimari özellikleri ve koruma önerileri
Architectural features and protection recommendations of traditional Viranşehir (Şanliurfa) houses
- Tez No: 812775
- Danışmanlar: PROF. DR. NESLİHAN DALKILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 230
Özet
Köklü bir tarihe sahip olan Viranşehir ilçesi, tarih boyunca defalarca yıkılarak yeniden kurulmuştur. Antik kalıntılar üzerine kurulan ilçe ve çevresinde korunmaya değer kültür varlıkları bulunmaktadır. Yapılan literatür araştırması sonucunda Viranşehir mimari mirası üzerinde detaylı bir bilimsel çalışma yapılmadığı görülmüştür. İlçeye ait özgün mimari özellikler, malzeme ve yapım tekniğinin belgelenmesi, tarihi kimliğin gelecek nesillere aktarılması açısından önemlidir. Geleneksel özellikleri bulunan Viranşehir evlerinin çoğu günümüze ulaşmamıştır. Değişen yaşam şartları doğrultusunda gün geçtikçe evler yok olmaya devam etmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, geleneksel Viranşehir evlerinin özgün mimari özelliklerini belirlemek, koruma sorunlarını incelemek ve korunmasına yönelik öneriler sunmaktır. Böylece bu çalışma ile yok olmaya yüz tutmuş geleneksel evlerin belgelenmesi ve ileride yapılacak koruma-restorasyon çalışmalarına kaynaklık etmesi sağlanmıştır. Öncelikle Viranşehir ilçesinin tarihi, coğrafi, sosyokültürel özellikleri araştırılarak merkezinde ve çevresinde bulunan kültür varlıkları incelenmiştir. Çalışma kapsamında 25 geleneksel ev tespit edilmiştir. Bu evlerin arasından 12 geleneksel ev çizim ve analizlerle detaylı olarak belgelenmiştir. Evlerin her birinin özellikleri ayrı olarak incelenmiştir. Ayrıca evlerin mimari oluşumunu etkileyen faktörler incelenerek plan ve cephe tipleri oluşturulmuştur. Evleri oluşturan mekânlar, özgün malzeme ve yapım teknikleri üzerinde çalışılmıştır. Viranşehir evlerinin çoğunda antik dönem izlerine rastlanmıştır. Urfa taşı olarak da bilinen açık renkli kireç taşı yapıların ana malzemesidir. Viranşehir Karacadağ eteklerinde bulunduğundan, evlerde bazalt taşı da kullanılmıştır. Günümüze bir kısmı ulaşmış olan Viranşehir surlarından sökülen bazalt bloklarının da birçok evde kullanıldığı görülmüştür. Evler genellikle büyük bir avlu etrafında sıralanan odalar şeklinde yapılmıştır. Eyvan, kapı arası gibi yarı açık mekânlar ve geçiş mekânı olan sofalar bulunmaktadır. Mevsime göre yapı kanatları yazlık-kışlık olarak konumlanmıştır. Viranşehir'de sade bir mimariyle yapılmış evlerin yanında konak olarak yapılan zengin süslemeli evler de vardır. Evlerin genellikle terk ve bakımsızlık sonucunda hasara uğradığı tespit edilerek koruma sorunları belirlenmiştir. Bu evlerin bilimsel restorasyon ilkelerine uygun bir şekilde onarılıp korunmasına kaynaklık etmesi hedeflenerek öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Viranşehir district, which has a deep-rooted history, has been destroyed and re-established many times throughout history. There are cultural assets worth preserving in and around the district, which was founded on ancient ruins. As a result of the literature research, it was seen that there was no detailed scientific study on the architectural heritage of Viranşehir. Documenting the original architectural features, materials and construction techniques of the district is important in terms of transferring the historical identity to future generations. Most of the traditional Viranşehir houses have not survived to the present day. In line with the changing living conditions, houses continue to disappear day by day. In this context, the aim of the study is to determine the original architectural features of the traditional Viranşehir houses, to examine the conservation problems and to offer suggestions for their preservation. Thus, with this study, it was ensured that the traditional houses that were on the verge of extinction were documented and served as a source for future conservation-restoration studies. First of all, the historical, geographical and socio-cultural characteristics of the Viranşehir district were investigated and the cultural assets in and around the center were examined. Within the scope of the study, 25 traditional houses were identified. Among these houses, 12 traditional houses have been documented in detail with drawings and analysis. The characteristics of each of the houses were examined separately. In addition, the factors affecting the architectural formation of the houses were examined and the plan and facade types were created. The spaces that make up the houses, original materials and construction techniques have been studied. In most of the Viranşehir houses, traces of the ancient period were found. Light colored limestone, also known as Urfa stone, is the main material of the buildings. Since Viranşehir is located on the outskirts of Karacadağ, basalt stone was also used in the houses. It has been seen that basalt blocks removed from the Viranşehir walls, some of which have survived, were also used in many houses. Houses are usually built in the form of rooms arranged around a large courtyard. There are semi-open spaces such as the iwan and the doorway, and there are sofas that are transition spaces. According to the season, the wings of the building are positioned as summer-winter. In addition to the houses built with a simple architecture, there are also richly decorated houses built as mansions in Viranşehir. It was determined that the houses were damaged as a result of abandonment and neglect, and conservation problems were determined. Suggestions were presented with the aim of helping these houses to be repaired and protected in accordance with the principles of scientific restoration.
Benzer Tezler
- Tarihten günümüze Yezidilik / Ezîdîlik ve Viranşehir Yezidiliği / Ezîdîliği
Yazidism from past to present / Ezidism and Ezidism of Viranşehi̇r
MEHMET ALİ ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADRİ ÖNEMLİ
- Köy okullarında yaratıcı dramanın İngilizce konuşma becerisine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of creative drama on English speaking skills in village schools
ERAY İÇÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMardin Artuklu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN BELTEKİN
- Şanlıurfa ilinin Viranşehir ve Ceylanpınar ilçelerinin florasında bulunan bitkilerin etnobotanik özellikleri
Ethnobotanical characteristics of plants in the flora of Viranşehir and Ceylanpinar districts of Şanliurfa province
NİHAT BATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyolojiHarran ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ASLAN
- Okul öncesi öğretmenlerinin geleneksel oyun ve dijital oyun algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi
A research on the perception of traditional and digital games among preschool teachers through metaphors
AYKUT KOYUNCUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLA ÇAĞLAR
- COVID-19 dönemi uzaktan eğitiminde kullanılan bilişim teknolojilerinin öğrenme verimliliğine yönelik öğretmen görüşleri
Teacher's opinions on the learning efficiency of information technologies used in distance education in the COVID-19 period
GÖKHAN AKDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimSüleyman Demirel ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KOÇ