Şeyhoğlu Mustafa'nın Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema adlı siyasetnamesinde ideal hükümdar telakkisi
The Portrayal of The Ideal Ruler in Şeyhoğlu Mustafa's Mirror for The Princes: The Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema
- Tez No: 813091
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLMİ KAÇAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Bu tez, erken Osmanlı dönemine ait bilinen ilk siyasetname olan ve Şeyhoğlu Mustafa tarafından 1401 yılında yazılan Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema adlı eser hakkındadır. Bu tezde Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema başlıklı kaynak eser, genel olarak İslam özel olarak Osmanlı siyaset düşüncesi ve siyasetname geleneği içinde ele alınacaktır. Ayrıca Şeyhoğlu Mustafa'nın“hakiki padişah”olarak isimlendirdiği“ideal hükümdar”fikrine dair tasvir ve ilkeleri, söylem analizi aracılığıyla incelenmektedir. Bu tezde, Şeyhoğlu Mustafa'nın eserinde açıktan zikretmemekle birlikte siyaset felsefesinin en temel sorunsallarından birine cevap aradığı iddia edilmektedir: Bir yandan güçlü ve istikrarlı siyasi nizam sağlanırken, diğer yandan devletin başındaki kişinin tiranlaşması –Şeyhoğlu'nun ifadesiyle“firavunlaşması”/“ilahlaşması”– nasıl engellenebilir? Tezde, Şeyhoğlu'nun bu problemi aşarken bir“siyasi güç dengesi”ortaya koyduğu iddia edilecektir. Bu dengenin“güç”ayağında, ideal olarak tasvir ettiği hükümdar, devlet idaresinde eşsiz güçlere sahip olmalı ve böylece siyasi düzen ve istikrar sağlanmalıdır. Dengenin diğer ayağı ise“sınır”dır ve padişahın sahip olduğu siyasi otorite konumu, suiistimale ve tiranlaşmaya karşı,“kulluk şuuru”,“adalet”ve“şeriat”ve“ahlak”ile sınırlandırılmalıdır. Dört ana bölümden oluşan tezin ikinci bölümü Şeyhoğlu Mustafa'nın hayatı ve Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema hakkındadır. Üçüncü bölüm İslam siyaset düşüncesi ve siyasetname geleneğini ele almaktadır. Dördüncü bölümde, Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema'da vezirler, ulema ve diğer devlet yöneticilerine yönelik tavsiyeler incelenmektedir. Beşinci bölümde Şeyhoğlu'nun ideal hükümdar tasviri tartışılarak tezin ana iddiası ortaya konmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis explores the Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema, written by Şeyhoğlu Mustafa in 1401, which is the first known work of Ottoman advice literature. In this thesis, the Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema is examined as part of the Islamic and Ottoman political thought and the tradition of advice literature (siyasetname). Şeyhoğlu Mustafa's portrayal of the ideal ruler, which he called“hakiki padişah”is analyzed by making use of the method of the discourse analysis. This thesis argues that while Şeyhoğlu Mustafa did not do so explicitly, he addressed one of the fundamental questions of political philosophy. How can one create a powerful and stable political order, while preventing the ruler from acting like a tyrant, or in Şeyhoğlu's words, acting like a“pharaoh”or“god”? I argue that Şeyhoğlu attempts to solve this problem by using the concept of“political power balance.”Concerning to the idea of power, Şeyhoğlu emphasizes that the ideal ruler should have unique powers in governance to achieve political order and stability in the society. Yet to achieve balance, the power of the ruler should also be regulated. Therefore, he claims that the political authority of the ruler has to be limited by concepts like“justice,”“sharia,”and“ethics”in order to prevent the abuse of power and becoming a tyrant. This thesis consists of four main chapters. After the introductory chapter, the second chapter accounts the life of Şeyhoğlu Mustafa and the writing of his advice book Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema. The third chapter provides a general summary of the Islamic political thought and the advice literature tradition. Then, chapter four analyses the discourse in Kenzü'l-Kübera ve Mehekkü'l-Ulema, more specifically the advice given to the viziers, the ulema and other bureaucrats. Finally, the last chapter sets forth the argument of this thesis by exploring Şeyhoğlu's portrayal of the ideal ruler.
Benzer Tezler
- Türk siyaset-nâme geleneğindeki ortak kavramlar ve değişen unsurlar
Shared concepts and changing elements in Turkish mirrors for princes tradition
BEYZA BETÜL BARGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR ŞİŞMAN
- Şeyhoğlu Mustafa'nın Marzubân-nâme Tercümesi ile Kul Mes'ud'un Kelile ve Dimne Tercümesi'nde geçen ikilemeler
Reduplications in Şeyhoglu Mustafa's Translation of Marzubân-nâme and Kul Mes'ud's Translation of Kelile and Dimne
ATİKE KARAOĞLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiYeni Türk Dili Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN ÇELİK
- Şeyhoğlu Mustafa'nın Hurşîd-nâme mesnevisinin Fransa Ulusal Kütüphanesi Turc 314 numaralı nüshası (İnceleme, metin, tıpkıbasım)
French National Library Turc 314 numbered copy of Şeyhoğlu Mustafa's Hurşîd-nâme messani (Review, text, facsimile)
İSA GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAksaray ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜNYAMİN TAŞ
- Tahkiye açısından Şeyhoğlu Mustafa'nın Hurşîd-Nâme mesnevisi
The Hurşid-Name masnavi of Şeyhoglu Mustafa in terms of narrative
FATMA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBayburt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RUKEN KARADUMAN
- Hurşidnâme sözlüğü ve üslup incelemesi
A dictionary of Hurşidnâme and stylistic analysis
HANIM YILMAZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK