Geri Dön

Dönüşen kent surlarında kamusal mekânların izleri: Selanik-İstanbul örneği

Traces of public spaces in transforming city walls: The case of Selani̇k-İstanbul

PDF İndir

  1. Tez No: 813531
  2. Yazar: SENA KIRMIZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KAYAHAN TÜRKANTOZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Osmanlı modernleşmesi, 19. ve 20. yüzyıl şehircilik uygulamaları, kent surları, kamusal mekânlar, kentsel sınır, kentsel boşluk, kentsel eşik, Ottoman modernisation, 19th and 20th century urban planning practices, city walls, public spaces, urban boundary, urban gap, urban threshold
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 172

Özet

Kent surları; kent tarihi ve hafızasında, kenti çevreleyerek koruma işlevinin yanında, kent dokusunun formunu ve fiziki yapısını da oluşturmuştur. Sur duvarları, kentin kuruluşuyla beraber oluşmuş ve Kostof'un etimolojik olarak açıklamasına göre;“kent”ve“duvar”eş anlamlı ve özdeş olmaktadır. Böylelikle, kentlerin formları onu çevreleyen duvarlardan oluşmakta, kent ve duvar birbirlerini var etmektedirler. Modernleşme dönemi ile birlikte işlevsiz kaldığı kabul edilen kent duvarlarının, dünya üzerindeki pek çok kentte yıkımı gerçekleşmiş ve yıkılan duvarların meydana getirdiği büyük boşluklar, değişen kent yaşantısı için kamusal mekân oluşumuna fırsat sunmuştur. Tez çalışmasının ana kurgusu ve sorunsalı; bugünkü kamusal mekânların oluşmasında kent duvarlarının rollerini saptama,“modern kamusal mekânların oluşumu”nun izlerini“kent duvarlarından geride kalan boşluklar”da arama ve bu oluşumlarla değişen kentsel doku ve değişen kent yaşantısında nasıl oluşumlara sebep olduğu etrafında gelişmiştir. Bu doğrultuda oluşturulan strüktürde; konunun kuramsal altyapısını oluşturmak amacıyla üç ana kavram;“sınır”,“boşluk”ve“eşik”kavramları kent dokusu üzerinden incelenmiştir. Bu üç kavramın çıkış noktası, kent duvarlarının kamusal alanlara dönüşümü olan çalışma konusu paralelinde oluşmuştur. Kent duvarları fiziksel çizgisiyle sınır kavramını, kamusal alanlar fiziksel boyutuyla boşluk kavramını meydana getirmekte ve bunların birbirine dönüştüğü noktada eşik oluşumu meydana gelmektedir. Kuramsal zemin ardından alan çalışmasına geçmeden önce, duvarların yıkılarak kamusal mekânlara dönüşümlerinin, dünya üzerindeki diğer kentlerde karşılıklarını görmek amacıyla Viyana, Kraków ve Lefkoşa kentleri incelenmiştir. Çalışma konusunun mekânsal yansımasını incelenmek amacıyla; duvarların yıkılarak kentlerin genişlediği ve yeniden planlandığı dönem olan 19. ve 20. yüzyıl modenleşme ve Tanzimat Dönemi seçilmiş, bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nun iki önemli kenti Selanik ve İstanbul kentleri üzerinden, kavramsal konu başlıkları çerçevesinde alan çalışması oluşturulmuştur. Hem kentlerin gelişme biçimleri hem yapılan müdahaleler ve iki Fransız mimar tarafından yeniden planlanma çalışmalarının benzerliği nedeniyle bu iki kent seçilmiş, Selanik ile benzer etnik yapısı ve duvarlarının dönüşüm hikayesinin benzerliği nedeniyle İstanbul'da Galata Bölgesi ele alınmıştır. İki kent için de kara duvarları yıkılarak kamusal kullanımın yoğun olduğu cadde ve bulvarlara, deniz duvarları ise kıyı promenadına dönüşmüştür. Dönüşemeyen ve kalıntı şeklinde kalan duvarların bulunduğu bazı kent parçalarında, kentsel katmanlaşma ile ara mekânların, kentsel kopuşların, kentsel travmaların meydana geldiği analiz edilmiştir. Yöntem olarak; modernleşme döneminin icatlarından, dönemin hafıza ve bilgi kaynağı olan“kartpostal”lar ile kentin sosyal kimliğinin değişiminin,“haritalar”la ise kentin fiziksel kimliğinin değişiminin okunması hedeflenmiştir. Yapılan analizler, araştırmalar ve saptamalar sonucunda günümüzde kent duvarları; koruma altına alınarak fiziksel varlığını devam ettirebilen, yok olmuşluklarının izinde varlıklarını sürdürebilen ve kalıntı şeklinde kent parçalarının arasında kalan duvarlar olarak üç sınıflandırmada okunabilmektedir.

Özet (Çeviri)

In the history and memory of the city, city walls have formed the form and physical structure of the urban fabric as well as the protection function by surrounding the city. City walls were formed with the foundation of the city and according to Kostof's etymological explanation;“city”and“wall”are synonymous and identical. Thus, the forms of cities are formed by the walls surrounding them, and the city and the wall bring each other into existence. The city walls, which are considered to have become dysfunctional with the modernisation period, have been demolished in many cities around the world, and the large gaps created by the demolished walls have provided an opportunity for the formation of public space for the changing urban life. The main fiction and problematic of the thesis study has developed around determining the roles of city walls in the formation of today's public spaces, searching the traces of the“formation of modern public spaces”in the“gaps left behind by city walls”and how these formations have caused formations in the changing urban texture and changing urban life. In the structure created in this direction; three main concepts;“border”,“gap”and“threshold”concepts are analysed through the urban texture in order to create the theoretical infrastructure of the subject. The starting point of these three concepts was formed in parallel with the subject of the study, which is the transformation of city walls into public spaces. City walls create the concept of border with its physical line, public spaces create the concept of space with its physical dimension and threshold formation occurs at the point where these transform into each other. After the theoretical background, the cities of Vienna, Kraków and Nicosia were analysed in order to see the equivalents of the destruction of walls and their transformation into public spaces in other cities around the world. In order to examine the spatial reflection of the subject of the study; the 19th and 20th century modenisation and Tanzimat Period, which is the period when the walls were demolished and the cities were expanded and re-planned, was selected, and a field study was created within the framework of conceptual topics through the cities of Thessaloniki and Istanbul, two important cities of the Ottoman Empire in this period. These two cities were chosen due to the similarities in the way the cities developed, the interventions made and the re-planning works carried out by two French architects. The Galata District in Istanbul was taken into consideration due to its similar ethnic structure with Thessaloniki and the similarity of the transformation story of its walls. In both cities, land walls were demolished and transformed into streets and boulevards with intensive public use, while sea walls were transformed into coastal promenades. It has been analysed that in some parts of the city where the walls could not be transformed and remained as ruins, urban stratification and intermediate spaces, urban ruptures and urban traumas occurred. As a method; it is aimed to read the change of the social identity of the city with“postcards”, one of the inventions of the modernisation period, the source of memory and information of the period, and the change of the physical identity of the city with“maps”. As a result of the analyses, researches and determinations made, city walls today can be read in three classifications as walls that can continue their physical existence by being taken under protection, walls that can continue their existence in the trace of their disappearance and walls that remain among the city parts in the form of ruins.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    462902

    The historical topography of a provincial Byzantine city in Thrace with special attention to the fortifications: Vize (Bizye)

    Trakya'da bir Bizans kentinin surlar odaklı tarihsel topoğrafyası: Vize (Bizye)

    AYÇA BEYGO

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ

  2. Tez No

    594022

    Byzantine heritage depicted: the aqueduct of Valens in the historical topography of Istanbul

    Tasvirdeki Bizans mirası: İstanbul'un tarihi topografyasında Valens Su Kemeri

    FATMA SARIKAYA IŞIK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ PELİN YONCACI ARSLAN

  3. Tez No

    141421

    Organize sanayi bölgelerinde çevre yönetim sistemleri

    Environment management system in organized industrial area

    ESMERAY ALACADAĞLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Kamu YönetimiAnkara Üniversitesi

    Kent ve Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RUŞEN KELEŞ

  4. Tez No

    597446

    Parsel ölçeğinde kentsel dönüşüm projeleri ile değişen ve dönüşen kentsel mekan :Kadıköy örneği

    Changing and regenerating urban space with urban regeneration in parcel scale: Kadıköy sample

    MÜGE SARAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik Üniversitesi

    Şehir Planlama Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN KOÇ

  5. Tez No

    569603

    Panorama 1453 Tarih Müzesi'nin algı olanaklarını genişletmesi bakımından resim diline katkılarına genel bir bakış

    An overview of the contribution of panorama 1453 Historical Museum to the painting language in terms of expanding the perception opportunities

    GÖKHAN MARAŞLIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Güzel SanatlarHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    DOÇ. SEHER KURT

Geri Dön