Geri Dön

Karain Mağarası 'E' gözü yontmataş alet endüstrisinin trasiyolojik açıdan değerlendirilmesi

The Use-wear analysis of the lithic tools from Karain cave E

  1. Tez No: 81538
  2. Yazar: CEVDET MERİH EREK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. IŞIN YALÇINKAYA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Arkeoloji, Archeology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1999
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Prehistorya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 146

Özet

ÖZET Karain Mağarası“E”Gözü'nün 1986-1995 yılları arasında yapılan arkeolojik kazıları sonucunda oluşturulan Paleolitik dönem yontmataş alet kolleksiyonu üzerinde iz araştırmalarına dayanan bu çalışma, aletlerin üzerinde kullanımları sonucu oluşmuş izlerle, gömülmeleri sonrasında dolgu içi etkileşim izlerini kapsar. Bordese (1961) 'un tip liste sıralamasında yer alan ve Taşkıran tarafından biçimsel- tekno tipolojik incelemesi yapılarak sınıflandırılan bu koleksiyon içinden 1384 adet yontmataş alet seçilmiştir. Kenar kazıyıcı, mekik alet, çontuklu alet, taş delgi, kazağı, Mousterien uç ve Levallois uçlardan oluşan materyal üzerinde mikroskobik gözlemler yapılmış ve gözlemlenen izler mikrofotoğraflar halinde görüntülenmiştir. Elde edilen mikro izler, diğer Paleolitik, Eneolitik, etnoarkaeolojik ve deneysel yollarla elde edilen iz örnekleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Yapılmış olan bu değerlendirmeler benzeştirmelerle desteklenmiştir. Bu çalışmaların bir araya getirilmesi sonucu Karain Mağarası“E”Gözü yontmataş aletlerinin öncelikli olarak deri-et ve taze kemik üzerinde kesme, kazıma, delme ve oyuk açma gibi işlerde kullanılmış olduğu saptanmıştır. Bu yontmataş aletlerin diğer bir kullanımları ise odun-kemik gibi organiklerin alet haline veya kullanılabilir alet unsuru (sap gibi) haline getirilmesi işlemlerinde yoğunlaşmaktadır. Son grup ve en az olan ise bitki toplama işleminde kullanılmış aletlerdir. Uç formlarının çok azı üzerinde avcılık faaliyetiyle ilgili izler saptanmıştır. Bu da uçların, avlanma sırasında çoğunlukla av alanlarında kaybolmasına bağlanmıştır. 4*i..mi mmKarain Mağarası“E”Gözü yontmataş endüstrilerinin yukarıda belirtilen tipleri üzerinde yapılmış olan trasiyolojik çalışma, Anadolu'da yapılacak diğer Paleolitik dönem araştırmalarından elde edilecek kolleksiyonların trasiyolojik araştırmalarına bir temel oluşturabilecektir. Böylece, farklı bölgelerdeki Paleolitik yerleşim birimlerinde üretilen yontmataş aletlerinin kullanım alanları belirlenmiş olabilecektir. Bununla birlikte etnoarkeolojik, arkeometrik ve biçimsel-tekno tipolojik veriler ile Paleolitik dönemin farklı safhalarına ait yontmataş aletleri üzerinde de trasiyolojik araştırmalar yapılabilecektir.

Özet (Çeviri)

SUMMARY This study, basicly focuses on the usewear analysis of the lithic tools which were obtained from the Karain Cave E excavations conducted between the years of 1986 and 1995. In addition, this study contains the post-depositional process of the tools as well. In 1996, Harun Taşkıran established the techno-typological features of our thesis materials. These kind of tool types also exist in the type-list of F.Bordes. The selected materials are 1384 in number. This collection consists of side scrapers, limaces, notched tools, perforators, raclettes, mousterian points and levallois points. The lack of usewear analysis of those materials were significant. Thus, firstly, we established some traces of use on those pieces by the microscopic observations, and then we took micro-photos of these traces, and included them in our study. We made some comparisons between our study and some previous studies which are related to the paleolithic and eneolithic sites. And we considered the ethnoarchaeological and some new experimental studies as well. However, these comparisons supported our studies and brought to light some similarities about use wears. The microwear analysis of the point forms reflect that, only a few pieces are used for hunting. This brings an idea that, most of these points can be lost when people hunt in the land. The results of this study shawed us that, these tools may have been mainly on skin, meat and bone. Thus, their functions were as follows: cutting, scraping, perforating and engraving. Some other utilisations of such tools were applied to organic materials such as wood and/or bones, for instance to produce hafts for lithic tools.In addition to this we found that some of these tools were also used for collecting plants. Our traciological study will be the base for the other paleolithic period usewear studies in future for Anatolia. Thus, functions of the lithic tools, which are produced in paleolithic settlements among different regions, will be determined. Although, by the ethnoarchaeological and archaeometrical and their techno- typological data, the traciological researches will be applied on the lithic materials of different phases of the paleolithic period.

Benzer Tezler

  1. Karain B'nin geç neolitik-erken kalkolitik (H.V) ve kalkolitik (H.IV) çağ yontmataş endüstrilerinin tekno-tipolojik analizi

    Techno-typological analysis of late neolithic-early chalcolitic (H.V) and chalcolithic (H.IV) age knapped stone industries of Karain B

    GİZEM KARTAL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    ArkeolojiAnkara Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. IŞIN YALÇINKAYA

  2. Karain Mağarası B gözü Pleistosen Dönem yontmataş endüstrisinin tekno-tipolojisi

    Techno-typologie de l'industrie lithique pleistocene de la grotte Karain B

    KADRİYE ÖZÇELİK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    ArkeolojiAnkara Üniversitesi

    Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. IŞIN YALÇINKAYA

  3. Karain Mağarası B Gözü holosen I-II-III seviyelerinin yontmataş endüstrileri

    Technology of knapped stone tools which were discovered at geological levels H I-II-III of Chamber B of Karain Cave

    YAVUZ AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    ArkeolojiAnkara Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HARUN TAŞKIRAN

  4. Orta Paleolitik Dönemde sedimantoloji ve yontmataş analizleri ışığında Karain Mağarası E ve B gözleri bağlantısı

    Relation of Karain Cave chambers E and B in the light of sedimantology and lithic analyses in the Middle Paleolithic Period

    İRFAN DENİZ YAMAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    ArkeolojiAnkara Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. METİN KARTAL

  5. Karain Mağarası Mikrofauna Tafonomisi

    Microfaunal Taphonomy of Karain Cave

    FATMA ARZU DEMİREL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    AntropolojiAnkara Üniversitesi

    Antropoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. AYHAN ERSOY