Karaçay-Malkar destanlarının ortaya çıkışında travmatik deneyimler
Traumatic experiences in the emergence of Karachay-Balkar epics
- Tez No: 815892
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERİÇ HARMANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Karaçay-Malkar Destanları, Travmatik Deneyim, Toplumsal Travma, Sağaltım, Uyarı, Karachay-Balkar Epics, Traumatic Experience, Social Trauma, Healing, Warning
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Karaçay-Malkar Türkleri, genel nüfus yoğunluğu dikkate alındığında Kafkasya'da yer alan Elbruz dağının yüksek bölgelerinde yaşamakla birlikte Kafkas-Rus Savaşları, zorunlu göçler, çeşitli baskı politikaları ve yaşanan türlü zorluklar sebebiyle dünyanın her yanına dağılmışlardır. Günümüzde özerkliklerini kazanmış olsalar da iki farklı idare altında hayatlarını idame ettiren Karaçay-Malkarlılar, Ruslaştırma politikalarına rağmen dil, kültür ve tarih ortaklıklarını korumuşlardır. Kadim Türk toplulukları arasında yer alan Karaçay-Malkar Türkleri, oldukça zengin bir şifahi halk edebiyatı geleneğine ve hacimli bir destan külliyatına sahiptir. Kuşaklar boyu aktarılan sözlü halk ürünleri ancak 19. yüzyıl sonları itibariyle yazıya geçirilebilmiştir. Karaçay-Malkar halk edebiyatının sunduğu veriler ışığında topluluğun dili, dini, felsefesi, kültürü, tarihi ve hayatına ait birçok unsura ulaşılabilmektedir. Bu çalışmada Karaçay-Malkar Türklerinin kültürünü, tarihini ve yaşadıkları mücadeleleri anlamaya imkan sunan Karaçay-Malkar destanları ele alınmaktadır. İncelemenin ana malzemesi bu destanlar olmakla birlikte tezin diğer bir ayağı da travma olgusu üzerine kurulmuştur. Beklenmedik anlarda meydana gelen acı hadiseler yani travma oluşumuna kapı açan olaylar, beraberinde travmatik deneyimlere sahip bir toplum yaratır. Karaçay-Malkar destanlarının var olma sebeplerinden biri yaşanan toplumsal travmalardır. Çünkü toplum, deneyimini destanla dışa vurmaktadır. Karaçay-Malkar destanları, bireyin yahut toplumun yaşadığı problemler üzerine kuruludur. Çoğunlukla kayıpla sonuçlanan bu destanlar, bireyin acısını anlatsa da destan olarak ortaya çıkmanın yüküyle kolektif belleğe ve bilince kaydedilir. Bu durum, destan ve kolektif travma ilişkisini açığa çıkarırken travmatik deneyimlerin anlatılma ihtiyacı ve bu gereksinimin karşılığında doğan işlevleri de gündeme getirir. Araştırma; bu ilişkileri inceleyerek bahsi geçen destanların travmatik deneyimlerini gün yüzüne çıkarmayı, burada yatan gizli işlevleri, kolektif bilinç ve toplumların geçmiş-gelecek köprüsü ışığında sunmayı ve tüm bunlardan hareketle literatüre bir bakış kazandırmayı amaçlamaktadır. Teorik bağlamda travma ve bellek, Karaçay-Malkar Türklerinin tarihi ve kültürü, Karaçay-Malkar destanlarının travmatik deneyimlerinin ve işlevlerinin konu olduğu dört ana bölümden oluşan bu incelemede, Türk Dünyası Destanlarının Tespiti, Türkiye Türkçesine Aktarılması ve Yayımlanması Projesi kapsamında Ufuk Tavkul'un hazırladığı Karaçay-Malkar Destanları isimli çalışması ana kaynak olarak kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Considering the general population density, Karachay-Balkar Turks live in the high regions of Elbrus Mountain in the Caucasus. Still, they are scattered worldwide due to the Caucasian-Russian Wars, forced migrations, oppression policies, and difficulties. Although they have gained autonomy today, the Karachay-Balkar people, who have survived under two different administrations, have preserved their language, culture, and historical partnerships despite the Russification policies. Karachay-Balkar Turks, among the ancient Turkish communities, have a rich oral folk literature tradition and a voluminous epic corpus. Oral folk products passed down through generations could only be written down by the end of the 19th century. In light of the data presented by Karachay-Balkar folk literature, many elements of the community's language, religion, philosophy, culture, history, and life can be reached. This study discusses the Karachay-Balkar epics, which provide an opportunity to understand the culture, history, and struggles of the Karachay-Balkar Turks. While the primary material of the study is these epics, another pillar of the thesis is based on the trauma phenomenon. Unfortunate events that occur at unexpected moments, that is, events that open the door to the formation of trauma, create a society with traumatic experiences. One of the reasons for the existence of Karachay-Balkar's epics is the social traumas experienced. Because the community expresses its experience with epic. Karachay-Balkar's epics are based on the problems experienced by the individual or society. Although these epics, which mainly result in loss, tell the individual's pain, they are recorded in the collective memory and consciousness with the burden of appearing as epics. While this reveals the relationship between epic and collective trauma, it also brings up the need to tell traumatic experiences and the functions that arise in response to this need. The research aims to reveal the traumatic experiences of these epics by examining these relationships, to present the hidden parts of these epics in the light of collective consciousness and the past-future bridge of societies, and to gain a perspective on the literature based on all these. In this review, which consists of three main chapters on trauma and memory in the theoretical context, history and culture of Karachay-Malkar Turks, traumatic experiences and functions of Karachay-Malkar epics, the study titled Karachay-Malkar Epics prepared by Ufuk Tavkul within the scope of the Project of Identification, Translation, and Publication of Turkish World Epics was used as the primary source.
Benzer Tezler
- Karaçay-Malkar Nart destanlarında mitolojik kahramanların ve varlıkların incelenmesi
Examination of mythological heroes and beings in Karaçay-Malkar Nart epics
SÜMEYYE KÜBRA GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Yıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- Karaçay Malkar Türkçesi ve Kara Kübür romanı üzerine inceleme
Karachay Malkar Turkish and Black Quiver on his novel analysis
MELİKE ÖZTÜRK AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL DOĞAN
- Karaçay Malkar Türkçesinde kuş (hayvan) isimlerinin kuruluşu ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılması
Foundation of animal birdş names and comparing with Turkey Turkish in Karachay Malkar Turkic
EDA BİNDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DOĞAN
- Karaçay-Malkar folklor kitabının Latin harflerine aktarımı ve değerlendirilmesi
Transfer of the book Karachay-Malkar folklore into Latin letters and its assessment
NURSEL IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Erciyes ÜniversitesiAvrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BETÜL GÖRKEM
- Karaçay-Malkar Türk edebiyatından Kazım Meçi'nin hayatı, edebi kişiliği ve eserlerinden örnekler
Kazım Meçi from Karaçay-Malkar of Turkish literature, his life and examples literary works
VEDAT BALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET SARI