Geri Dön

Tefsir tarihi literatüründe dikotomik tasnifler

Dichotomic classifications in the historiography of tafsir

  1. Tez No: 818549
  2. Yazar: ZELİHA EFE
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NECMETTİN GÖKKIR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Tarih, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tefsir Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 140

Özet

Macar oryantalist Ignaz Goldziher'in Die Richtungen der Islamichen Koranauslegung isimli eseri, Müslüman Kur'an yorumcularına dair tasnif çalışmalarının Batı akademik çevrelerindeki ilk örneğidir. Goldziher'den sonra Batı'da bu alanda yapılan oryantalist çalışmalar günümüze kadar devam etmiştir. Bu çalışmaların bazılarında Kur'an yorumlarının Batımerkezli bir yaklaşımla, bazı ikilemler/dikotomiler üzere değerlendirildiği ve kategorize edildiği tespit edilmiştir. Söz konusu çalışmalarda birtakım Batılı değerler ölçü kabul edilerek Kur'an yorumları, modernite ve pozitivist bilimle ne derece bağdaştığı sorusu bağlamında ele alınmış; süreçte tasniflere“gelenekçi”,“radikal İslamcı”,“fundamentalist”,“neo-normativist”başlıkları da eklenerek Kur'an yorumları,“modernist-gelenekçi”ve“radikal-ılımlı”dikotomilerine dayalı bir yaklaşımla ele alınmaya başlamıştır. Bu araştırmada epistemolojik ve metodolojik incelemelere tâbi tutulması gereken Kur'an yorumlarının, söz konusu yaklaşımlarla tasnif edilmesinin tefsir alanı açısından bilimsel geçerliliği ve güvenilirliği sorgulanmıştır. Bu doğrultuda ilk önce bazı oryantalist tasnif örnekleri incelenmiştir. Bu incelemeyle araştırmacıların Kur'an yorumcularına dair sınıflandırmalarında esas aldıkları temel ölçütlerin belirlenmesi, çalışmalarda varlığı tespit edilen dikotomiler ve dayanaklarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yazarların hangi saiklerle bu tasnifleri yaptıkları ise sosyal ve siyasal bağlam dikkate alınarak belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede dönüm noktaları göz önünde bulundurularak oryantalist çalışmalar, klasik ve neo-oryantalist dönem olarak iki ayrı dönemde incelenmiştir. Bir süreç analiziyle sömürgeci ve liberal Avrupa önderliğindeki Batı'dan yeni sömürgeci ve neo-liberal ABD önderliğindeki Batı'ya, mevcut iktidarın politik çıkarları için üretilen söylemler ile Kur'an yorumlarına dair incelenen oryantalist tasnifler arasında sıkı bir ilişkinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Hungarian orientalist Ignaz Goldziher's Die Richtungen der Islamichen Koranauslegung is the first example of the classification of Muslim Qur'anic commentators in Western academic environment. After Goldziher, orientalist studies in this field have continued until today. In some of these studies, it was determined that the interpretations of the Qur'an were evaluated and categorized with Western-centered and dichotomous approaches. In the aforementioned studies, some Western values were taken as a criterion, and the interpretations of the Qur'an were discussed in the context of the question of how much they are compatible with modernity and positivist science. In the process“traditionalist”,“radical Islamist”,“fundamentalist”,“neo-normativist”titles were added to the classifications and the interpretations of the Qur'an began to be handled with an approach based on the“modernist-traditionalist”and“radical-moderate”dichotomy. In this research, the validity and reliability of the classification of Qur'anic interpreters with these approaches and the scientific validity and reliability of the information produced were questioned. In this direction, some examples of orientalist classifications were first analyzed. With this examination, it is aimed to determine the basic criteria that the researchers take as basis in their classifications of Qur'anic interpreters, and to identify the dichotomies and their bases. The motives behind the authors classifications were determined by considering the social and political context. In this framework, considering the turning points in orientalist studies in this field, the orientalist historiography of tafsir is divided into two as the classical and neo-orientalist periods. In the thesis, a process analysis was carried out from the West led by the colonial and liberal Europe to the West led by the neo-colonial and neo-liberal USA. As a result of the analysis, it was determined that there is a close relationship between the discourses produced for the political interests of the current government and the orientalist classifications of Qur'anic interpreters.

Benzer Tezler

  1. Tefsir literatüründe isimlendirme ve sebeb-i tesmiye

    Naming in the literature of tafsir and its main reasons

    FATMA NUR AKKİRAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER ÇELİK

  2. Ömer Nasuhi Bilmen'in büyük tefsir tarihi ve Tabakatü'l-Müfessirin adlı kitabı bağlamında tefsir usulcülüğü

    Tafsir procedureism in the context of Ömer Nasuhi Bilmen's great history of tafsir and Tabakatü'l-Mufessirin

    EMİNE ESRA AKALIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinAkdeniz Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE TEBER

  3. Hasan-ı Basrî kıraati ve Kur'an tefsirine katkısı

    Hasan Basri's variant readings of the Qur'an (Qiraats) and their contributions to the Qur'anic commentaries (Tafseer)

    BAYRAM DEMİRCİGİL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET AKİF KOÇ

  4. Tefsir literatüründe tenkîh türü eserler: Muhammed Ahmed Kenʿân'ın Kurratü'l-ʿayneyn ʿalâ Tefsîri'l-Celâleyn'i örneği

    The works of tanqīh genre in tafsīr literature: The example of Mohammed Ahmad Kenʿān's Qurrat al-ʿaynayn ʿalā Tafsīr al-Jalālayn

    ENES AKINCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER BAŞKAN

  5. Fahreddin Razi'nin Tefsir-i Kebir'inde yer alan Yahudilik ile ilgili bilgilerin dinler tarihi açısından değerlendirilmesi yüksek lisans tezi

    The informations about Judaism in The Tafsir-i Kebir of Fahreddin Razi and the evaluation in terms of the history of religions

    MİNE SÖNMEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinFırat Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSKENDER OYMAK