İnanç sistemine etkisi bağlamında İslam ve batı düşüncesi akıl anlayışlarının ilkeleri (Ebü'l-muîn En–nesefî ve Reńe Descartes örneği)
Principles of understandings of consciousness in Islamic and western thought in the context of its impact on the belief system(Example of Abu'l-muîn An–nasafî ve reńe Descartes)
- Tez No: 819095
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE ÖĞÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kelâm, Nesefî, Descartes, Akıl, Düşünce, Kālam, Nasafi, Descartes, Consciousness, Thinking
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu tez, biri İslam geleneğinden, diğeri Batı kültüründen gelen iki düşünürün akıl anlayışlarından yola çıkarak, akıl anlatımlarında bulunan benzer veya farklı yönleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Akıl kavramı insanı diğer varlıklardan ayırması, bilgi sahibi olması, iradesini kullanabilmesi ve teklife muhatap olması gibi birçok fonksiyonun temelini teşkil etmesi açısından oldukça büyük öneme sahiptir. Dolayısıyla teoloji ve felsefenin konuları arasında yerini almaktadır. Bu çalışmamızda, İslam düşünce geleneğinin önde gelen simalarından mütekellim Ebü'l-Muîn en-Nesefî'nin düşüncesinde“akıl”kavramını inceledik. Bunun yanı sıra tezde 17. yüzyılın önemli düşünürlerinden René Descartes'ın sistematik felsefesinde“akıl”kavramına bakışı ele alınacaktır. Son olarak bu iki düşünürün“akıl”anlayışları üzerine bir karşılaştırma yapmaya çalıştık. Nesefî aklı bilgi kaynağı olarak kabul ederken faydalı ve zararlı olanın farkını ortaya koyabilen mümeyyizlik özelliği ile birlikte tanımlamaktadır. Nesefî'nin bu akıl tavsif ile İslam kültürü içerisinde Mâtürîdî-Hanefî geleneğe bağlı bir tutum sergilediği görülmektedir. Batı kültüründe ise tarihi süreç içerisinde akıl; din ve bilim arasında iki uç kutupta konumlandırılmıştır. Burada dini reddeden ve insana aklî yönden yaklaşan rasyonalist akım ve dini kurum ve otoritelerin aklı görmezden gelen imancılık akımı karşımıza çıkmaktadır. Descartes'ın birbirlerinden oldukça uzak bu iki akım arasında uzlaşma içerisine girdiği ve adeta bu iki kutbu birbirine yaklaştırma çabasında olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to reveal the similar or different aspects in the narratives of consciousness, based on the understanding of consciousness of two philosophers, one from the Islamic tradition and the other from Western culture. The concept of consciousness is of great importance in terms of being the basis of many functions such as separating human beings from other beings, having knowledge, using his will and being the addressee of the proposal. Therefore, it takes its place among the subjects of theology and philosophy. In this study, we examined the concept of“consciousness”in the thought of Abu'l Muîn an-Nasafî, one of the leading figures of the tradition of Islamic thought. In addition, we discussed the view of René Descartes, one of the important philosopher of the 17th century, on the concept of“consciousness”in his systematic philosophy. Finally, we tried to make a comparison on the“consciousness”understanding of these two philosopher. While Nasafî accepts the consciousness as a source of knowledge, he defines it with the ability to distinguish between what is beneficial and what is harmful. With this definition of consciousness, it is seen that Nasafi exhibited an attitude that adhered to the Maturidi-Hanafi tradition in Islamic culture. In Western culture, in the historical process, consciousness has been positioned at two extreme poles between religion and science. Here we come across the rationalist current, which rejects religion and approaches man from a rational point of view and movement of faith by religious institutions and authorities that ignores consciousness. It can be said that Descartes entered into a compromise between these two extreme poles and tried to bring these two poles closer to each other.
Benzer Tezler
- Tasavvuf düşüncesi ışığında Erol Akyavaş: Resmi ve anlam çözümlemesi
Erol Akyavaş ın the light of sufi thought: Painting and semantic analyses
ŞADİYE YEŞİLTEPE
- Fahreddin er. Razi tefsirinde cedel yöntemi
Fahreddin er. Razi expression method in the commentary
ŞENGÜL ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALİP ÖZDEŞ
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- Türkiye'de son dönem cami tasarımında merkezi kubbeli mekân kurgusunun incelenmesi
Analysis of the central domed space design scheme in the recent Turkish mosque architecture
ABDULLAH GEDİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Yâresanîler: Menşe'leri, inançları ve başka fırkalarla benzerlikleri
Yârsanîs: Their origin, beliefs and similarities with other sects
SEHER ASLANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinHakkari ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AKMAN