Geri Dön

Çoklu kronik hastalığı olan bireylerde hastalık algısının sosyodemografik faktörlere ve hastalık özelliklerine göre incelenmesi

Investigating illness perceptions according to sociodemographic factors and disease characteristics in individuals with multiple chronic disease

PDF İndir

  1. Tez No: 819288
  2. Yazar: GÜLÇİN CİHANDİDE AYALP
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HANİFE ÖZLEM SERTEL BERK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Kronik Hastalık, Çoklu Kronik Hastalık, Hastalık Algısı, Çoklu Kronik Hastalık Algısı, Morbidite, Multimorbidite, Çoklu Morbidite, Biyopsikososyal Yaklaşım, Chronic Disease, Multiple Chronic Conditions, Illness Perception, Multiple Chronic Illness Perception, Morbidity, Multimorbidity, Multiple Morbidity, Biopsychosocial Perspective
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 257

Özet

Çoklu morbidite (ÇM) kişide aynı anda birden fazla hastalığın görülmesi olup bu grupta hastalık algıları merak konusudur. Çalışmada ÇM'li hastaların hastalık algılarının sosyodemografik ve hastalık özelliklerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda öncelikle Gibbons ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen ve ÇM'nin algılanan etkisini ölçen Çoklu Morbidite Hastalık Algıları Ölçeği (ÇMHAÖ) Türkçeye uyarlanmıştır. Katılımcılardan Sosyo Demografik ve Klinik Bilgi formu, ÇMHAÖ, Kısa Hastalık Algısı Ölçeği, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, Kısa Form-36, Genel Sağlık Anketi, Bayliss Komorbidite Özbildirimi ve Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği vasıtasıyla yüz yüze veri toplanmıştır. Çalışmanın katılımcılarını en az iki kronik hastalık bildiren, İstanbul'daki çeşitli hastanelerde çoğunluğu hastalardan oluşan 533'ü kadın toplamda 790 birey oluşturmuştur. ÇMHAÖ yapı geçerliği sınamaları sonucunda 17 maddelik 5 faktörlü bir yapı göstermiştir. ÇMHAÖ ile diğer değişkenler arasındaki ilişkiler yapı geçerliği kapsamında sınanmıştır. ÇMHAÖ'nün iç tutarlık ve test-tekrar test güvenirlikleri de incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar ÇMHAÖ'nün geçerliğine ve güvenilirliğine dair kanıt olarak değerlendirilmiştir. Bulgulara göre kadınlar, 18-44 yaş arasındakiler, eğitim seviyesi düşük olanlar, çalışanlar, geliri olmayanlar, en az 3 çocuğu olanlar, 5 ve üzerinde ilaç türü kullananlar, hayatını en çok etkileyen hastalığı ne en uzun ne de en kısa süreli hastalığı olan bireyler ÇM'yi daha olumsuz algılamaktadır. ÇM algısı yalnızca medeni duruma göre farklılaşmamaktadır. Ulusal literatürde ÇM'de hastalık algısı kavramı yer almamaktadır ve bu çalışma ilgili grubun ülkemizdeki profilini biyopsikososyal perspektiften belirlemeye dair yürütülen ilk araştırmadır. Ayrıca ÇMHAÖ bu bireylerin deneyimlerini ve ihtiyaçlarını belirlemeye yönelik veya müdahale uygulamalarında algılarındaki değişimi ve gelişimi takip etmek amaçlarıyla yürütülecek çalışmalarda kullanılabilir.

Özet (Çeviri)

Multimorbidity (MM) is defined as the simultaneous occurrence of more than one disease in an individual and illness perceptions of this particular group of patients are a matter of curiosity. In this study, it is aimed to examine the perceptions of patients with MM according to their sociodemographic and disease characteristics. Therefore, the Multimorbidity Illness Perceptions Scale (MULTIPleS), which measures the perceived impact of MM, developed by Gibbons et al. (2013) will be adapted into Turkish. Participants' data were collected face-to-face by Socio-Demographic and Clinical Information Form, MULTIPleS, Brief Illness Perception Questionnaire, Hospital Anxiety and Depression Scale, Short Form-36, General Health Questionnaire, Bayliss Comorbidity Self-Report and Adult Health Literacy Scale. The sample of the study consisted of 790 individuals, 533 of whom were women, mostly patients in various hospitals in Istanbul, who reported having at least two chronic diseases. As a result of the construct validity tests of the MULTIPleS, it showed a 17-item 5-factor structure. Relationships between MULTIPleS and other variables were tested within the further scope of construct validity. The internal consistency and test-retest reliability of the MULTIPleS were also examined. The results obtained were evaluated as evidence for the validity and reliability of the scale. According to the findings, women, those between ages of 18-44, those with a low education level, those who work, those with no income, those who have at least 3 children, those who use 5 or more types of drugs, and those whose most destructive disease is neither the longest nor the shortest one among other diseases, perceive MM more negatively. MM perception does not differ only according to participants' marital status. The concept of MM illness perception is not included in the national literature and this research is the first study to determine the profile of this group in our country from a biopsychosocial perspective. In addition, MULTIPleS can be used in further studies to determine the experiences and needs of individuals with multimorbidity or to follow the change and development of perceptions during interventions.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    229766

    Yaşlıların yaşlılık algısı ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesini etkileyen faktörler

    Aging perceptions of the elderly and the related factors about health related quality of life

    NİMET PINAR BAYSAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    GeriatriCelal Bayar Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERHAN ESER

  2. Tez No

    661692

    Diyabet hastalarında hastalık algısı ve sosyodemografik faktörlerin tedaviye uyum üzerine etkisi

    Effect of sociodemographic factors and ilness perception on treatment compliance for diabetes patients

    EBRU BOYACI

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Aile HekimliğiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DERYA AKBIYIK

  3. Tez No

    801371

    Medikal turizm kapsamında obezite ameliyatı olan bireylerin beden imajı algısı, hasta memnuniyeti ve yaşam kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the relationship between body image perception, patient satisfaction and quality of life of those who have obesity surgery within the scope of medical tourism

    YAŞAR DEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Halk SağlığıAlanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi

    Sağlık Turizmi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SALİHA ÖZPINAR

  4. Tez No

    858459

    Aile hekimliği polikliniğine başvuran bireylerde anksiyete ile sağlık anksiyetesi düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi

    The assessment of associated factors between the level of anxiety and health anxiety in individuals who applied to family medicine outpatient clinic

    GÖZDE KUZGUN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Aile Hekimliğiİzmir Katip Çelebi Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BERNA ERDOĞMUŞ MERGEN

  5. Tez No

    890010

    Kronik hastalığı olan bireylerde öfke,depresyon, anksiyete ve umutsuzluğun hastalığa uyum ile ilişkisi

    The relationship between anger, depression, anxiety and hopelessness and adjustment to the disease in individuals with chronic diseases

    FATMA DENİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    HemşirelikBandırma Onyedi Eylül Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DİDEM AYHAN

Geri Dön