Histiyositozlarda endokrinolojik tutulumların değerlendirilmesi: Tek merkez deneyimi
Endocrinologic involvement in histiocytosis: A single center experience
- Tez No: 820403
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE TOMRİS ERBAŞ
- Tez Türü: Tıpta Yan Dal Uzmanlık
- Konular: Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları, Endocrinology and Metabolic Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 61
Özet
Giriş ve Amaç: Histiyositozlar çok çeşitli organ ve sistem tutulumu yapabilen nadir neoplastik hastalıklardandır. Pediatrik olgularda hastalığın tanı, tedavi ve izlemi ile ilgili geniş olgu serilerine dayanan kanıtlar olmasına karşın, erişkinde bu alanda kısıtlı veri vardır. Histiyositozların erişkin dönemde çok sıklıkla endokrinolojik tutulum yapmalarına karşın; tanıda, evrelemede ve izlemde bu açıdan değerlendirme ihmal edilmektedir. Çalışmamızın temel amacı histiyositozlarda tüm endokrinolojik tutulumların sıklığını araştırmak, izlemde bu değerlendirmenin önemini vurgulamaktır. Gereç ve Yöntem: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Erişkin ve Çocuk Endokrinoloji Poliklinikleri'ne en az bir kez başvurmuş histiyositoz tanısı almış 18 yaş ve üzeri olgular retrospektif olarak tarandı. Olguların demografik, klinik özellikleri ve görüntüleme bulguları kaydedildi. Toplam 252 olgudan 150 erişkin hasta tespit edildi. Bunlardan da erişkin endokrinolojide takibi olan 47 olgu çalışmaya dahil edildi. Bulgular: Olguların %46.7'si kadındı. Ortanca yaş 17 (8.7;36.5) olarak bulundu. Histiyositozlardan en sık olarak %84.6 oranında LHH görülürken, bunu %8.7 ile ECH, %5.3 ile RDH ve %1.3 ile JK tanılı olgular izledi. Hastaların en sık başvuru yakınması kas iskelet sistemine ait belirtilerken; multisistemik olgular ayrıca değerlendirildiğinde, en sık başvuru yakınması %29.5 ile AVP eksikliğine ait poliüri ve polidipsi idi. İlk semptomdan tanıya kadar geçen süre ortanca 12 (4;36) ay idi. En sık multisistemik tutulum oranı %47.3 idi. Lokal tek sistem tutulumu LHH ve JK'da fazla iken, ECH'nın tamamında ve RDH'da %60'ında sistemik tutulum mevcuttu. Tanıda endokrinolojik değerlendirme yapılan olguların oranı %48.9, izlemde %72.3 idi. En sık endokrinolojik tutulum hipofiz tutulumu idi (%59.6). Bunun en sık nedeni AVP eksikliği iken, ön hipofiz eksikliğinde en sık gonadotropin eksikliği gözlendi. Periferik endokrin bezlerde ise en sık tiroid tutulumu mevcuttu (%23.4). Tiroidden ve overden tanı alan birer olgumuz vardı. Hipofiz görüntülemesi olguların %68'inde yapılmıştı ve en sık saptanan bulgu T1 posterior parlak nokta kaybı idi. Bunların %9.6'sında hipotalamik tutulum da mevcuttu. Olguların %12.6 sında BRAF mutasyonu değerlendirilmiş, yaklaşık yarısında BRAF mutant bulunmuştu. Hedefe yönelik tedavi alan bir olgu vardı. Hastalarımızda eksitus görülmedi. Sonuç: Histiyositozlarda endokrinolojik tutulum ilk başvuru belirtisi olabileceği gibi, izlemde de ortaya çıkabilir. Bu tutulumların tanınması, halen izlemde yeterli kanıta dayalı önerilerin olmadığı bu hastalık grubunda tanının gecikmemesi ve izlemde endokrin hipofonksiyonların ihmal edilmemesi adına hem hasta, hem de takip eden branş hekimleri için çok önemli hale gelmektedir.
Özet (Çeviri)
Introduction: Histiocytoses are rare neoplastic diseases that can involve a wide variety of organs and systems. Although there is evidence based on large case series about the diagnosis, treatment and follow-up of the disease in pediatric cases, there is limited data in this area in adults. Endocrinological involvement is common in adult histiocytosis, however evaluation from this point of view is often neglected in diagnosis, staging and follow-up. The main purpose of our study is to investigate the frequency of all endocrinological involvements in histiocytosis and to emphasize the importance of this evaluation in the follow-up. Methods: Cases aged 18 years and older who were diagnosed with histiocytosis and applied to Hacettepe University School of Medicine, Departments of Adult and Pediatric Endocrinology at least once were reviewed retrospectively. Demographic, clinical features and imaging findings of the cases were recorded. 150 adult patients were identified out of a total of 252 cases. Among these, 47 patients who were followed up in adult endocrinology were included in the study. Results: 46.7% of the cases were female. The median age was 17 (8.7;36.5). LCH was the most common Histiocytosis with a rate of 84.6%, followed by ECD with 8.7%, RDD with 5.3%, and JXG with 1.3%. While the most common complaint of the patients was the musculoskeletal system; but when multisystemic cases were evaluated separately, the most common presenting complaints were polyuria and polydipsia due to AVP deficiency with 29.5%. The median time from first symptom to diagnosis was 12 (4;36) months. The most common multisystemic involvement rate was 47.3%. While local single system involvement was more in LCH and JK, systemic involvement was present in all ECH and 60% of RDH. The rate of cases who underwent endocrinological evaluation at diagnosis was 48.9%, and during follow-up 72.3%. The most common endocrinological involvement was pituitary involvement (59.6%). The most common cause of this was AVP deficiency. In the presence of anterior pituitary deficiency, gonadotropin deficiency was most frequently observed. Thyroid was the most common in peripheral endocrine glands that involved (23.4%). We had one case each diagnosed from thyroid and ovary. Pituitary imaging was performed in 68% of the cases, and the most common finding was T1 posterior bright spot absence. 9.6% of them also had hypothalamic involvement. BRAF mutation was evaluated in 12.6% of the cases, and BRAF was found mutant in approximately half of the cases. There was one case who received targeted therapy. No exitus was observed in our patients. Conclusion: Endocrinological involvement in histiocytosis may be the first sign of presentation or may occur during follow-up. Recognition of these involvements becomes very important for both the patient and the specialists who manages these disorders in order not to delay the diagnosis in this disease group for which there are not enough evidence-based recommendations in the follow-up, and not to neglect the endocrine hypofunctions in the follow-up.