Evli bireylerin psikolojik şiddete maruz kalma ve ilişkisel profesyonel yardım arama tutumlarının incelenmesi: Bir karma desen çalışması
Investigating married individuals' exposure to psychological violence and relational professional help seeking attitudes: A mixed method study
- Tez No: 821301
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK YELDA KAĞNICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Bu araştırmanın amacı evli bireylerin ilişki sürecinde maruz kaldıkları psikolojik şiddet yaşantıları ile ilişkisel profesyonel yardım arama tutumları arasındaki ilişkide şema başa çıkma biçimleri ve dinsel eğilimlerin aracı rolünün incelenmesidir. Çalışma karma araştırma modellerinden yakınsayan paralel desen türünde tasarlanmış ve model doğrultusunda nicel-nitel veriler eş zamanlı toplanmıştır. Nicel bölüm kapsamında toplam 601 katılımcıya ulaşılarak“Çok Boyutlu Duygusal İstismar Ölçeği”,“İlişkisel Profesyonel Yardım Arama Tutumları Ölçeği”,“Şema Başa Çıkma Biçimleri Ölçeği”ve“Dinsel Eğilim Ölçeği”uygulanmıştır. Elde edilen verilerin Yapısal Eşitlik Modeli ile analiz edilmesi sonucunda ilişkide maruz kalınan psikolojik şiddet ile profesyonel yardım arama tutumu arasında negatif bir etkinin olduğu bu ilişkide şema başa çıkma biçimlerinden kaçınma ve aşırı telafi boyutlarının tam aracı bir rol üstlendiği buna karşın şema başa çıkma biçimlerinden teslim ile dinsel eğilimin içe dönük ve dışa dönük dindarlık boyutlarının aracı bir rolünün olmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel bölümü fenomenolojik desen şeklinde tasarlanmış ve evliliği devam eden 22 katılımcı ile görüşülmüştür. Görüşme sürecinde yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla veriler toplanmış ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışma sonucunda; katılımcıların psikolojik şiddet algıları, şiddet deneyimleri, şiddet karşısında verdikleri tepkiler, şiddetin nedenlerine dair açıklamalar, sosyal destek ve profesyonel yardım süreçleri, şema başa çıkma biçimleri ile dinsel eğilim durumlarına yönelik tema ve kodlara ulaşılmıştır. Yapısal model sonucunda elde edilen nicel bulgular ile içerik analizi sonucu ulaşılan nitel veriler eşleştirildiğinde psikolojik şiddete maruz kalma ile ilişkisel yardım arama arasındaki negatif etki yardım almanın önündeki engeller olan; mahremiyet, damgalanma, eşin yardım direnci, yarar şüphesi, ekonomik nedenler, yardıma yönelik olumsuz kalıplar, kendinin çözmesi gerektiğine dair inanç ile açıklanmaktadır. Bunun yanında şema başa çıkma biçimlerinden kaçınma ve aşırı telafinin tam aracı rolü, kaçınma açısından; bastırma, geri çekilme, yok sayma, zihinsel ve fiziksel uzaklaşma, temastan kaçınma, psikosomatizasyon ve duygusal kontrol ile açıklanırken, aşırı telafi açısından ise; ödüllendirme, manipülatif agresyon, kendini ispatlama ve ideal ilişki senaryosu temaları ile açıklanmıştır. Şema başa çıkma biçimlerinin teslim boyutu açısından incelendiğinde ise aracı bir role rastlanmamıştır. Bu durum görüşmeler sonucunda ulaşılan; eşe itaat, kabullenme, tepkisiz kalma, bağımlı olma, fedakarlık ve çözüm çaresizliği temaları ile ilişkilendirilmiştir. Bir diğer aracı değişken olan dinsel eğilimin alt boyutları içe dönük ve dışa dönük dindarlığın oluşturulan model kapsamında yapılan analizler sonucunda aracı bir rol üstlenmediği tespit edilmiştir. Nitel bulgularda, katılımcıların yardım alma konusunda din ve profesyonel desteği farklı alanlar olarak değerlendirdikleri ve iki durumun birbirinden bağımsız dinamiklerle işlediğini düşündükleri görülmüştür. Araştırma sürecinde incelenen değişkenlere yönelik nitel ve nicel verilerin örtüştüğü görülmüş, elde edilen sonuçların birbirini destekler nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Son olarak bulgular ilgili literatür doğrultusunda tartışılarak yorumlanmış ve ilerleyen dönemde yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating role of schema coping styles and religious tendencies in the relationship between married individuals' experiences of psychological violence during the relationship process and their attitudes towards seeking relational professional help. The study was designed as a convergent parallel design, one of the mixed research models, and quantitative-qualitative data were collected simultaneously in line with the model. Within the scope of the quantitative part, a total of 601 participants were reached and the“Multidimensional Emotional Abuse Scale”,“Relational Professional Help Seeking Attitudes Scale”,“Schema Coping Styles Scale”and“Religious Orientation Scale ”were applied. As a result of analyzing the obtained data with the Structural Equality Model, a negative effect was detected between the psychological violence exposed in the relationship and the attitude of seeking professional help. In this relationship, it has been determined that the avoidance and overcompensation dimensions of schema coping styles played a full mediating role, whereas the surrender of schema coping styles and the introverted and extroverted religiosity dimensions of religious orientation did not have a mediating role. The qualitative part of the study was designed as a phenomenological design and 22 participants who were still married were interviewed. During the interview process, data were collected through a semi-structured interview form and analyzed by content analysis. As a result of the study; themes and codes were reached regarding the participants' perceptions and experiences of violence, reactions to violence, explanations about the causes of violence, social support and professional help processes, schema coping styles and religious tendencies. When the quantitative findings obtained as a result of the structural model are matched with the qualitative data obtained as a result of the content analysis, the negative effect between exposure to psychological violence and seeking relational help is explained by the barriers to getting help; privacy, stigmatization, resistance of the partner to help, doubt of benefit, economic reasons, negative patterns towards help, and the belief that one should solve the problem oneself. In addition, the full mediating role of avoidance and overcompensation, which are schema coping styles, is explained by suppression, withdrawal, ignoring, mental and physical distancing, avoidance of contact, psychosomatization and emotional control in terms of avoidance, while in terms of overcompensation, it is explained by rewarding, manipulative aggression, self-proving and ideal relationship scenario themes. When the schema coping styles were examined in terms of the delivery dimension, no mediating role was found. This situation was associated with the interview results, acceptance, unresponsiveness, dependence, altruism and solution helplessness. Another mediating variable, introverted and extroverted religiosity, which are sub-dimensions of religious orientation, were found not to play a mediating role as a result of the analyzes conducted within the scope of the model. In the qualitative findings, it was seen that the participants evaluated religion and professional support differently in terms of getting help and thought that the two situations functioned with independent dynamics. It was concluded that the qualitative and quantitative data on the variables examined in the research process overlapped and supported each other, the findings were discussed and interpreted in line with the relevant literature, and suggestions were made for future studies.
Benzer Tezler
- Bireylerin evlilik uyumlarının psikolojik esneklik, affetme ve benlik kurgusu açısından incelenmesi
Investigation of individuals marital adjustment in terms of psychological flexibility, forgiveness and self-construal
BÜŞRA KUŞCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AZİZE NİLGÜN CANEL
- Evli ve çalışan bireylerde evlilik doyumu ve iş tatmini arasındaki ilişkinin duygusal şiddet bağlamında incelenmesi
Examining the relationship between marriage satisfaction and job satisfaction in married and working individuals in the context of emotional violence
HÜLYA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE CEYLAN
- Şiddet maruziyeti olan Suriye uyruklu yetişkin erkeklerin psikolojik dayanıklılığı ve travma sonrası büyümesinin sosyal hizmet bakış açısıyla incelenmesi
An investigation of psychological resilience and post-traumatic growth of Syrian adult males exposed to violence from a social work perspective
ÖYKÜ YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sosyal HizmetBaşkent ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. SEVAL BEKİROĞLU
- Evli bireylerde bağlanma stilleri, aile içi eşler arası şiddet ve evlilik uyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi
The relationship between attachment styles, i̇ntimate partner violence and marital adjustment
AYÇİN BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Adli Tıpİstanbul ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN ERSOY
- Evlilik içi tecavüzün incelenmesi
Investigation of the marital rape
SELDA SAKIZCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2019
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN DOĞAN