Geri Dön

Öğretmenlerin karar verme süreçlerindeki bilişsel yanlılıkların incelenmesi

Investigation of cognitive biases in teachers' decision-making processes

  1. Tez No: 821831
  2. Yazar: UĞUR OVALI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ ÖZDEMİR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 107

Özet

İnsanlar, zaman ve bilgi ve bilgiyi işleme kapasitesi yetersiz olduğu durumlarda, deneyimlerine, çıkarımlarına dayanan ve hızlı problem çözmeye olanak sağlayan birtakım bilişsel kısayollardan yararlanmaktadırlar. Bu kısayolların kullanılması sonucunda ise ortaya çıkan mantık ve yargılamalardaki sistematik hatalara bilişsel yanlılıklar denilmektedir. Hatalı bir mantık yürütmenin ürünü olan bilişsel yanlılıklar, insanı rasyonaliteden uzaklaştırmaktadır. Birçok alanda bilişsel yanlılıklar hakkında çalışmalar yapılmış ve birçok farklı meslek grubundan insanın bilişsel yanlılıklardan etkilendiği ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın amacı ise öğretmenlerin eğitim örgütlerinde karşılaştıkları birtakım karar verme durumlarında, bilişsel yanlılıkların aldıkları kararlara olan etkilerini incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan statik grup karşılaştırmalı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2022-2023 akademik yılında eğitim bilimleri alanında tezsiz yüksek lisans yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örnekleminin seçilmesinde uygun (kazara) örnekleme yöntemi benimsenmiş ve 148 öğretmen araştırmada katılımcı olarak yer almıştır. Katılımcılar ikiye ayrılarak A ve B gruplarına atanmıştır. Veriler, vinyet (vignette) tekniği kullanılarak oluşturulan 6 farklı karar probleminin bulunduğu bir anket ile toplanmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde ise Ki-Kare Bağımsızlık, Mann-Whitney U ve KruskalWallis testlerinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulardan hareketle öğretmenlerin kazanç çerçevesinde riskten kaçındıkları, kayıp çerçevesinde risk almaya yatkın oldukları görülmüştür. Ayrıca yüksek bir çıpa değerine maruz kalmaları durumunda öğrenci performans değerlendirmesi konusunda daha yüksek notlar verdikleri ve bir statüko seçeneği sunulması durumunda söz konusu alternatifi tercih etme davranışını devam ettirdikleri görülmüştür. Tüm bu bulgular ışığında, öğretmenlerin bilişsel yanlılıklardan etkilendikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

When time, knowledge and capacity to process information are short, people use a couple of cognitive shortcuts which are based on their previous experiences and assumptions and enable them to solve problems quickly. Because of using these shortcuts, some systematic errors in the logic and judgement occur and they are called as cognitive biases. As an outcome of faulty reasoning, cognitive biases deviate people from rationality. There are dozens of studies on cognitive biases and thanks to them, it is proven that lots of people who are from different occupational groups are affected by those biases. The aim of this study is to investigate the effects of cognitive biases in teachers' decision-making processes. In this study, the static-group comparison experimental design is used as a quantitative method. The population of this study is composed of teachers who are graduate students in 2022-2023 academic year. Convenience sampling method is adopted, and 148 teachers participated in this study. Participants are divided into two and assigned to the groups. Data are collected with a survey which includes six different decision problems created with vignette technique. The collected data are analyzed with Chi-Square, Mann-Whitney U and Kruskal Wallis tests. It is observed that teachers are risk seeking when they are exposed to loss frame, and they are risk averse when they are exposed to gain frame. Also, it is observed that teachers give higher student performance scores when they are exposed to high anchor, and they insist on choosing status quo alternative when a status quo is case assigned. All in all, teachers' decisions are influenced by cognitive biases.

Benzer Tezler

  1. Sosyal bilgiler dersinde işbirliği temelli eleştirel düşünme süreçlerindeki etkileşim örüntülerinin incelenmesi: Bir durum çalışması

    The examination of interaction patterns in collaboraton-based critical thinking processes in social studies: A case study

    İBRAHİM CAN GÜNGÖR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimKastamonu Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİLGİN ÜNAL İBRET

  2. Yükseköğretim İngilizce hazırlık eğitimi sınıf ortamlarında güç paylaşımı düzeyinin incelenmesi

    Analysis of power-sharing in English preparatory classroom environments

    EYLEM ORUÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. M. BAHADDİN ACAT

  3. EFL writers' autonomous engagement with and their perceptions of automated writing evaluation feedback from Grammarly in L2 writing process

    Yabancı dil olarak İngilizce'de yazanların ikinci dilde yazma sürecinde otomatik yazma değerlendirme sistemi Grammarly'den alınan geri bildirimine ilişkin özerk uğraşları ve algıları

    NİLAY DİNÇOL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İngiliz Dili ve EdebiyatıTED Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP BİLKİ

  4. İnsan haklarından yararlanmada yüksek öğrenimin etkisi

    Başlık çevirisi yok

    NURTEN KENEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1993

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Y.DOÇ.DR. F. DİLEK GÖZÜTOK

  5. Yönetim sürecinde yöneticilerin sergilediği davranışların çalışanların motivasyonuna etkisi; eğitim kurumlarında bir uygulama

    The effect of the administrator?s behaviours on the employees? motivation in administration process ; an application in educational institutions

    AYVAZ GÜNDÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Eğitim ve ÖğretimBeykent Üniversitesi

    İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SALİH ZEKİ İMAMOĞLU