Kelamda irade problemi
The problem of will in kalam
- Tez No: 821833
- Danışmanlar: PROF. DR. GALİP TÜRCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kelam, İrade, İnsan, Mu'tezile, Ehl-i Sünnet, Kalam, Will, Human, Mu'tazila, Ahl al-Sunnah
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 261
Özet
(Ceran Köksal, Fatmanur, Kelamda İrade Problemi, Doktora Tezi, Isparta, 2023) ÖZET Bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında irade kavramının dilsel ve ıstılahî tanımlarına yer verilmiş ve irade kavramı ile ilişkili diğer kavramların kelamcılar tarafından nasıl içeriklendirildiği ortaya konulmuştur. Birinci bölümde kelamda ilahî irade konusu ele alınmış ve öncelikle kelamcıların, ilahî sıfatlara ilişkin yaklaşımlar bağlamında benimsediği tanrı tasavvurunun niteliği tespit edilmiştir. İtikadî mezheplerin irade, ilim ve kudret sıfatları ile ilgili yaklaşımları açıklanarak mu'tezilî ve sünnî kelamcılara göre ilahî iradenin yaratma ile ilişkisi belirlenmiştir. Bununla birlikte Kur'an'ın ilahî iradeye yönelik kelamî yaklaşımlar üzerinde hangi ölçüde etkili olduğu dile getirilmiştir. İkinci bölüm, kelamda insan iradesi ile ilgili gelişen temel yaklaşımları kapsamaktadır. Buna göre insanın irade sahibi olmadığını iddia eden cebrî yaklaşımdan bahsedilmiş ve cebrin dinî/itikadî zemini ile ilgili temellendirmelerde bulunulmuştur. Diğer taraftan insanın mutlak anlamda hür bir iradeye sahip olduğunu savunan ve bunu da Allah'ın adil olması ile açıklayan mu'tezilî yaklaşımlara yer verilmiştir. İlahî iradenin kuşatıcı niteliği ile birlikte insanın da belli ölçüde irade sahibi olduğunu vurgulayan sünnî yaklaşımlar ise eş'arî ve mâturîdî kelamın konuya ilişkin tercihleri üzerinden izah edilmiştir. Üçüncü bölümde mutlak ilahî irade anlayışı ile insan iradesinin ispatı bağlamında ortaya çıkan problemler ele alınmıştır. Bu anlamda Tanrı'nın mutlak güç ve irade sahibi olduğuna yönelik dinî/itikadî açıklamalara yer verilmiş ve ilgili açıklamalar çerçevesinde insanın Tanrı karşısındaki konumunu tespit etmek bakımından farklı görüşler tartışılmıştır. İnsanın dinî sorumluluğu bağlamında özgürlüğüne dair problemin ele alındığı bu bölümde modern dönem ile birlikte değişen insan tanımı ve irade algısı daha ziyade felsefî yaklaşımlar üzerinden açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
(Ceran Köksal, Fatmanur, The Problem of Will in Kalam, PhD Thesis, Isparta, 2023) ABSTRACT This study consists of introduction and three parts. In the introduction, the linguistic and theological definitions of the concept of will are pointed out and how other concepts related to the concept of will are contextualized by the theologians is revealed. In the first chapter, the issue of divine will in theology is discussed and first of all, the nature of the vision of God adopted by the theologians in the context of their approaches to divine attributes is determined. By explaining the approaches of the theological sects regarding the attributes of will, knowledge and power, the relationship between divine will and creation according to Mu'tazilite and Sunnite theologians is determined. In addition, the extent to which the Qur'an has influenced the theological approaches to divine will has also been mentioned. The second part covers the main approaches developed in theology regarding human will. Accordingly, the jabrī approach, which claims that human beings do not have will, was mentioned and the religious/theological grounds of jabr were justified. On the other hand, mu'tazilite approaches, which argue that human beings have an absolute free will and explain this with God's being just, are included. The Sunnī approaches that emphasize the all-encompassing nature of the divine will and the fact that human beings also have a certain degree of will are explained through the preferences of al-Ash'arī and al-Māturīdī theology on the subject. The third chapter deals with the problems that arise in the context of the understanding of absolute divine will and the proof of human will. In this sense, religious/theological explanations about God's absolute power and will are given and the position of man before God is determined within the framework of these explanations. In this chapter, where the problem of human freedom in the context of religious responsibility is discussed, the definition of human being and the perception of will that changed with the modern period are explained through philosophical approaches.
Benzer Tezler
- Keşşaf'ta kötülük problemi
Problem of evil in tafseer al-Kashshaaf
AYŞE TUBA UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL GÜNEŞ
- Mutezile ve Maturidiyye'nin aslah meselesine bakışı bağlamında şer problemi
The problem of evil in the context of Mutezile and Maturidyye's looks on the issue of aslah
SELÇUK İNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBalıkesir ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LÜTFÜ CENGİZ
- Kelam-fıkıh usûlü ilişkisi -Fıkıh usûlünün inşaında kelamın belirleyiciliği-
The relationship between kalam and fiqh method -The determination of kalam in the construction of fiqh method-
ELMAS GÜLHAN GENÇDOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP TÜRCAN
- Gazzâlî'de akıl
Reason according to al-Ghazzali
GÜLAY PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
- Kelami, felsefi ve tasavvufi açıdan kader (Fahreddin er-Râzî, İbn Sînâ ve İbnü'l-Arabî örneğinde bir karşılaştırma)
Kalamic, philosophical, and sufic aspects of destiny (A comparison in the example of Fahreddin er- Razi İbn Sînâ and İbnü'l-Arabî)
NURHAN ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL BULUT