Geri Dön

Gazzâlî'de akıl

Reason according to al-Ghazzali

  1. Tez No: 593654
  2. Yazar: GÜLAY PARLAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 178

Özet

Akıl, insanın mahlûkât içerisinde alâmet-i farîkası ve teklife muhatap olmasının birincil şartıdır. Aynı zamanda akıl, kelâm ilminde üç bilgi kaynağından biri olarak kabul edilir. Epistemolojik anlamda akla verilen konum, itikâdî mezhepleri birbirinden ayıran en temel meselelerden biri olmuştur. İslâm düşüncesinin kilit ismi olan Gazzâlî'nin bilginin kaynağı ve bu doğrultuda aklın konumu meselesine bigâne kalması düşünülemez. Bilakis onun yaşam serüveni bu doğrultuda bir arayıştan ibarettir. Muhtelif ilmî alanlarla yakından ilgilenen Gazzâlî'nin aklın ontolojik mâhiyetine yönelik açıklamaları, kelâm, felsefe ve tasavvufun unsurlarını barındırması hasebiyle eklektik bir yapıdadır. Bu bakımdan Gazzâlî, İslâm düşüncesinin kendisine kadar gelen ilmî birikimini yansıtan bir ayna konumundadır. Onun aklın fonksiyonel anlamda bir tür kullanımı olan te'vil problemine yaklaşımı, insanlar arasındaki entelektüel farklılığa göre çeşitlilik göstermektedir. Akıl bağlamında kelâmda çokça tartışılan bir diğer mesele olan hüsün-kubha yönelik yorumlarında Gazzâlî, tıpkı Eş'arî selefleri gibi Allah'ın irade ve kudretini ön plana çıkarmıştır. Ona göre fiillerin niteliği zâtî değildir. Vahyin bildirmesi olmaksızın akıl, fiillerin hasen ya da kabih oluşunu tespit edemez. Bunun bir yansıması olarak insan, şeriat vârid olmadan Allah'ı bilmekle yükümlü değildir.

Özet (Çeviri)

Reason is the main quality that locates human being on a special position among other creatures. It is also a principal condition that makes human being responsible for his actions. At the same time, reason is accepted as one of the three sources of knowledge in the science of kalam. The epistemological position of the reason is one of the most critical issues that separates theological sects. al-Ghazzāli, who is the key figure in the Islamic intellectual history, was of course interested in the problem of the sources of knowledge, and accordingly in the position of reason. In fact, his journey was made up a pursuit in this direction. The explanations of al-Ghazāli, who was interested in various disciplines, about the ontological quality of reason have an eclectic structure which includes elements from philosophy, kalam, and tasawwuf. In this sense, al-Ghazzāli is on the position of a mirror reflecting the scientific heritage of Islamic thought that reached him. His approach to the problem of ta'weel (interpretation) which is a field of application of reason varies in accordance with the intellectual hierarchy among people. al-Ghazzāli emphasizes God's divine will and power similar to his Ash'ari predecessors in his evaluations about husn-qubh, which is another problem in the science of kalam debated in the context of the authority of reason. According to him, the quality of actions is not by their nature. Reason cannot determine whether an action is good or bad unless the revelation informs. As a reflection of this idea, human being is not held responsible for believing in God unless revelation comes.

Benzer Tezler

  1. Gazzâlî'nin hakikat arayışında bilgi-mantık ve iman ilişkisi

    The relationship of knowledge-logic and faith with Gazzâlî's pursuit of truth

    PINAR ŞİMŞEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    DinSakarya Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RAHMİ KARAKUŞ

  2. Gazzâli'de kalb-akıl ilişkisi

    Heart-mind relationship of Ghazzali

    FATİH ACUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    DinFırat Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CEVDET KILIÇ

  3. Gazzâlî'de insanı tanımlayan temel kavramlar (Ruh, Kalp, Akıl, Nefs)

    Human basic concepts defining Gazzâlî (Spirit, Heart, Mind, Soul)

    TURGAY YAZICI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DinRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUHAMMED KIZILGEÇİT

  4. Gazzâlî'de ahlâkî yetkinlik kazanımı açısından peygamberin rolü

    The role of the prophet in Ghazali's acquisition of moral competence

    AYŞE ŞAKAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HATİCE TOKSÖZ

  5. Gazzâlî'de bilgi-hakikat ilişkisi

    The relotionship between knowledge-truth in al-Ghazali

    KADER KOCAGÖZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HATİCE TOKSÖZ