Ahmedî Dîvânı'nda arkaik sözcükler
Archaic vocables in Ahmedî Dîvân
- Tez No: 823032
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE NUR SIR DÜNDAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dil, Ahmedî Dîvânı, arkaik sözcükler, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, Language, Ahmedî's Dîvân, archaic words, Old Anatolian Turkish, Ottoman Turkish
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
İnsanlık tarihiyle eşdeğer bir geçmişi olan ve türlü şekillerde kendini gösteren iletişimin temeli dildir. Tıpkı doğanın, insanlığın ve sosyal hayatın değişip gelişmesi gibi dil de buna bağlı olarak değişir ve gelişir. Bu bakımdan dilin canlı bir varlık olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle bir dili anlamak için o dilin ortaya çıktığı ilk dönemlerden başlayarak son aldığı hâline kadarki süreci derin bir incelemeye tabi tutmak gerekmektedir. Bu inceleme neticesinde elde edilen veriler arasında o dilin geçmişi ve gelişimi ile ilgili en önemli ipuçlarını bize arkaik sözcükler vermektedir. Dil üzerine yapılan çalışmalar sadece dilin kendisiyle ilgili değil o dilin kullanıldığı coğrafya, o dili kullanan toplum veya toplumlar ve bu toplumların sosyal hayatları ile kültürleri hakkında da derin bilgiler barındırmaktadır. Bu sebeplerle arkaik sözcükler, dil çalışmalarının en önemli dayanak noktası konumundadır. Klasik Türk Edebiyatının özellikle ilk dönemleri olan 14-15. yüzyıllar Eski Anadolu Türkçesi ile Osmanlı Türkçesi arasındaki geçiş yüzyılları olduğu için bahsi geçen arkaik sözcüklerin kullanımı açısından oldukça zengin bir dönemdir. Bu yönüyle de bu yüzyıllar dil çalışmaları için çok fazla kaynak sunması dolayısıyla oldukça önemlidir. Bahsi geçen yüzyılların en büyük şairlerinden ve Eski Anadolu Türkçesi ile Osmanlı Türkçesi arasında köprü şair konumunda olan Ahmedî, özellikle Dîvân'ında kullandığı geniş söz dağarcığı ve sıkça başvurduğu arkaik sözcükler sebebiyle çalışmamızın dayanak noktası olmuştur. Çalışmamızda Ahmedî Dîvânı'nın Dr. Öğr. Üy. Emrah GÜLÜM tarafından hazırlanan son neşri kullanılmıştır. Bu neşirde yer alan 75 kaside, 2 tercî-i bend, 8 terkîb-i bend, 1 muhammes ve 778 gazel olmak üzere toplamda 9110 beyit olan 864 şiir titizlikle incelenmiş ve bu beyitlerde yer alan arkaik sözcükler biçim ve anlam açısından irdelenerek sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Language is the basis of communication, which has a history equivalent to the history of humanity and manifests itself in various forms. Just like the change and development of nature, humanity and social life, language also changes and develops accordingly. In this respect, it is possible to say that language is a living entity. For this reason, in order to understand a language, it is necessary to examine the process from the first period of its emergence to the last state of that language. Among the data obtained as a result of this examination, archaic words give us the most important clues about the history and development of that language. Studies on language contain deep information not only about the language itself, but also about the geography where that language is used, the society or societies that use that language, and the social lives and cultures of these societies. For these reasons, archaic words are the most important point of reference of language studies. Especially the first periods of Classical Turkish Literature which are 14th-15th centuries are very rich periods in terms of the use of the aforementioned archaic words, as the centuries are the transition centuries between Old Anatolian Turkish and Ottoman Turkish. In this respect, these centuries are very important because they provide so many resources for language studies. Ahmedî, one of the greatest poets of the mentioned centuries and a bridge poet between Old Anatolian Turkish and Ottoman Turkish, has been the mainstay of our study, especially because of the wide vocabulary he used in his Divan and the archaic words he frequently referred to. In our study, the latest edition of Ahmedî's Dîvân that prepared by Assistant Professor Emrah GÜLÜM was used. In this publication, 864 poems with a total of 9110 couplets, 75 odes, 2 terciibent, 8 terkibbent, 1 muhammes and 778 ghazals, were meticulously examined and the archaic words in these couplets were presented by examining them in terms of form and meaning.
Benzer Tezler
- Günümüze göre Ahmed Paşa divanı'ndaki arkaik unsurlar
The archaic elements in Ahmed Pasha's divan from today's perspective
TUĞBA DEMİREL ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGiresun ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ÖZDEMİR
- II. Bayezit Devri şairlerinden Münirî hayatı, eserleri ve divanı (inceleme-tenkitli metin)
Münîrî a poet of II. Bayezidian Period biography, works and critical edition of his Divan
ERSEN ERSOY
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. NİHAT ÖZTOPRAK
- Ahmedî Divânı'nda dünyevileşme
Profanation in Ahmedi's Divân
GÜLİSTAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SADIK ARMUTLU
- Ahmedî Dîvânı'nda tarihî, efsanevî, mitolojik şahıslar ve arketipleri
Historical, legendary, mythological figures and their archetypes in Ahmedî's Dîvân
FATİH UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ
- Ahmedî Divanı'nda 1.-50. gazellerin şerhi
The annotation of premier fifty odes of Ahmedi Divan
HAKAN ALPARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. KADİR GÜLER