Halil Hamdi Bey'in Canik mutasarrıflığı (1895-1905)
Halil Hamdi Bey's governorate in Canik (1895-1905)
- Tez No: 824965
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZGÜR YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Samsun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Trabzon eyaletinin batı sınırını oluşturan Canik Sancağı'nın merkezi olan Samsun, özellikle 19. yüzyılın ortalarından itibaren gelişim sürecine girmiştir. Orta Karadeniz Bölgesi'nin en önemli şehri ve limanı haline gelmiştir. Bu gelişim sürecinde şehir, bölgenin tarımsal zenginliğinin verdiği güçle hem ticari hem de demografik bir yükseliş göstermiş ve yüzyılın sonlarına doğru Karadeniz'in en önemli limanı haline gelmiştir. Hem bu iktisadi gelişme hem de eyalet merkezine olan uzaklık nedeniyle zaman zaman sancağın, Trabzon vilayetinden ayrı, müstakil bir sancak olarak yönetilmesi yönünde talepler ortaya çıkmıştır. Sancak idaresinde 1846 yılı bir dönüm noktası olmuş ve bu dönemden sonra Canik, merkezden gönderilen mutasarrıflar tarafından yönetilmiştir. Ancak bu da idari manada uzun süren bir istikrarsız dönem ortaya koymuştur. Bu bağlamda seleflerine göre oldukça uzun bir mutasarrıflık yapan Halil Hamdi Bey'in idaresi gerek sancak gerekse de Samsun şehri için önemli bir döneme denk gelmektedir. Bu çalışmanın konusu şimdiye kadar herhangi bir akademik çalışmaya konu olmayan Halil Hamdi Bey'in Canik mutasarrıflığını arşiv belgeleri üzerinden değerlendirmektir. Halil Hamdi Bey'in Samsun'da görev yaptığı 1895-1905 yılları arası birkaç açıdan oldukça önemlidir. İlk olarak Canik Sancağı idaresinin daha önce görmediği bir şekilde on yıla yakın bir idare söz konusudur. Bu idare dönemi Halil Hamdi Bey'in yönetiminden kaynaklı olarak sancak için bir istikrar devri olarak kabul edilebilir. Zira bu dönemde pek çok bayındırlık hamlesi yapıldığı gibi, özellikle imparatorluğun pek çok yerinde Ermeni olaylarından kaynaklı krizler yaşanırken Samsun'da mutasarrıfın ortaya koyduğu etkili yönetim sayesinde herhangi bir çatışma yaşanmamış ve Samsun, Ermeni olayları ile anılan bir şehir olmamıştır. Mutasarrıfın bu etkili yönetimi Samsun'un bazı Müslüman sakinlerini rahatsız etse de özellikle yabancılar tarafından takdir edilmiş. Mutasarrıf Fransa ve Rusya gibi devletler tarafından taltif edilmiştir. Bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümü Halil Hamdi Bey'in hayatı ve memuriyeti hakkındadır. Burada Halil Hamdi Bey'in ailesi, eğitimi, memuriyetleri ve aldığı nişanlar hakkında bilgiler verilmiştir. Bunun yanında Samsun'daki idaresi hakkında arşiv belgelerinden hareketle kendisi ve muavinleri hakkındaki iddialar ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde Halil Hamdi Bey'in mutasarrıflığı döneminde Samsun'daki bayındırlık çalışmaları ele alınmış ve bu dönemin şehirleşmeye olan etkisi incelenmiştir. Halil Hamdi Bey'in mutasarrıflığı döneminde eğitime olan ilgisi nedeniyle bu bölümde, Samsun'daki eğitim kurumları ve altyapısı da ortaya konulmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Halil Hamdi Bey'in mutasarrıflığı döneminde Samsun'un sosyal durumu ele alınmış bu dönemde Samsun'da dikkat çeken at yarışları, yangınlar, sosyal ilişkiler, halk sağlığı ve Ermeni olaylarının yansımaları hakkında bilgiler verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Samsun, the center of Canik Sanjak, which forms the western border of Trabzon Province, entered a development process that became evident especially since the middle of the 19th century and became the most important city and port of the Central Black Sea Region. In this development process, the city showed both a commercial and demographic rise with the strength of the agricultural wealth of the region, and towards the end of the century, it became the most important port of the Black Sea. Due to both this economic development and the distance from the provincial center, demands have arisen from time to time for the sanjak to be governed as an independent sanjak separate from Trabzon Province. The year 1846 was a turning point in the sanjak administration and after this period, Canik was governed by the governors sent from the center. However, this revealed a long-lasting unstable period in administrative terms. In this context, the administration of Halil Hamdi Bey, who had a very long time as a governor compared to his predecessors, corresponds to an important period for both the sanjak and the city of Samsun. The subject of this study is to evaluate the Canik governorship of Halil Hamdi Bey, which has not been the subject of any academic study until now, through archival documents. The years between 1895-1905, when Halil Hamdi Bey served in Samsun, is very important in several respects. First of all, in terms of the Canik Sanjak administration, there is an administration that took almost ten years in an unprecedented way. This period of administration can be considered as a period of stability for sanjak due to the administration of Halil Hamdi Bey. Because, while many public works efforts were made during this period, especially in many parts of the empire, there were crises stemming from the Armenian events, while there was no conflict in Samsun, thanks to the effective administration of the mutasarrif, and Samsun did not become a city known for the Armenian events. Although this effective management of the mutasarrf disturbed some Muslim residents of Samsun, it was especially appreciated by foreigners and was rewarded by states such as France and Russia. The study consists of an introduction and three parts. The first part of the work is about the life and civil service of Halil Hamdi Bey. Here, information is given about Halil Hamdi Bey's family, education, civil service and medals he received. In addition, the allegations about himself and his assistants were discussed based on the archive documents about his administration in Samsun. In the second part of the study, the public works in Samsun during the governorship of Halil Hamdi Bey were discussed and the effect of this period on urbanization was examined. Due to Halil Hamdi Bey's interest in education during his governorship, educational institutions and infrastructure in Samsun are also revealed in this section. In the third part of the work, the social situation of Samsun during the Samsun Governorship of Halil Hamdi Bey was discussed, and information was given about the horse races, fires, social relations, public health and the reflections of the Armenian events in Samsun during this period.
Benzer Tezler
- Sanayi-i Nefise Mektebi'nde sanat tarihi yaklaşımı ve Vahit Bey
The history of arts approach at Sanayi-i Nefise School and Mehmet Vahit
SEÇKİN G. NAİPOĞLU
- Türk resminde balıkçı figürü
Fisherman figure of Turkish painting
EZGİ GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜL SARIDİKMEN
- Türk resim sanatında portre
Portrait in Turkish picture art
SERTAP YEĞİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. DR. NEDRET SEKBAN
- Milli Mücadele'de Antalya'da Haberleşme ve Anadolu Ajansı'nın Bölgedeki Faaliyetleri
Communication in Antalya During the National Struggle and Anadolu Agency's Activities in the Region
HÜSEYİN KANBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Yeni ve Yakınçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SAMİ MENCET