19. yüzyılın ilk yarısında İstanbul'da yaşanan salgın hastalıklar
Epidemic diseases in İstanbul in the first half of the 19th century
- Tez No: 826237
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA KARA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Tarihsel süreç içerisinde başta veba olmak üzere kolera ve çiçek gibi salgın hastalıklar, küresel bir boyut kazanarak toplumları ve devletleri etkileyen yıkıcı salgınlar olarak hafızalara kazınmıştır. Bütün dünyayı etkileyen bu salgınlardan Osmanlı Devleti de nasibini almış ve uzun yıllar bu hastalıklarla mücadele etmek durumunda kalmıştır. Özellikle başkent olması ve kıtalar arası geçiş güzergâhında bulunması nedeniyle İstanbul, Osmanlı şehirleri içerisinde sıklıkla hastalıklara maruz kalan en önemli şehirlerden biri olmuştur. Bu salgınlar tüccarlar, hacılar, ordular ve çeşitli nedenlerle yapılan göçler neticesinde İstanbul'a sirayet etmiştir. Ortaya çıkan salgınlar sonucunda birçok can kaybı yaşanmış, toplum psikolojik siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda olumsuz etkilenmiştir. Salgınların İstanbul'u esir aldığı dönemlerden biri de 19. yüzyılın ilk yarısıdır. Bu dönemde, devlet birçok mesele ile aynı anda uğraşmak durumunda kaldığı için salgınlarla mücadelede yeterince başarılı olunamamış, bu da büyük can ve mal kayıplarını beraberinde getirmiştir. Ancak Tanzimat'ın ilanından sonra Avrupa'nın yakından takip edilmesi ile salgınla mücadelede karantina usulü, kordon, dezenfeksiyon, ilaç ve aşılama gibi yeni tedbir ve tedavi yöntemleri uygulanarak, salgınların önüne geçilmeye çalışılmıştır. Bu tedbirler ile de önceki dönemlere nazaran daha büyük başarılar elde edilmiştir. Halkın hastalık algısı bir süre bu yeni tedbir ve tedavileri, dolayısı ile salgınlarla mücadeleyi olumsuz etkilese de, devlet halkı bilinçlendirerek bu olumsuzlukların önüne geçmeye ve salgınların etkisini en aza indirmeye çalışmıştır. Salgınlar konusunda birçok çalışma yapılmıştır ancak bu çalışmalar içinde İstanbul ile ilgili olanlar pek azdır. Genellikle Anadolu'daki salgınlar anlatılırken İstanbul küçük başlıklar altında anlatılmış ya da İstanbul'u etkileyen salgınların sadece biri ele alınmıştır. Bu çalışmada, küresel olarak çok daha büyük kitleleri etkisi altına alan ve uzun yıllar boyunca da İstanbul'da devam eden veba, kolera ve çiçek salgınları bir bütün olarak incelenmiş ve bu konudaki eksiklik giderilmeye çalışılmıştır. Zaman dilimi olarak bu salgınların birbiri ardına yaşandığı 19. yüzyıl seçilmiştir. 19. yüzyılın ilk yarısında yaşanan salgınlar ve bu salgınlar karşısında halkın ve devletin tutumunun neler olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In the historical process, epidemics such as plague, cholera and smallpox have gained a global dimension and are remembered as devastating epidemics affecting societies and states. The Ottoman Empire also got its share from these epidemics that affected the whole world and had to struggle with these diseases for many years. Especially since it is the capital city and located on the transit route between the continents, Istanbul has been one of the most important cities among the Ottoman cities that were frequently exposed to diseases. These epidemics spread to Istanbul as a result of traders, pilgrims, armies and migrations for various reasons. As a result of the emerging epidemics, many lives were lost and the society was negatively affected in the psychological, political, social and economic areas. One of the periods when epidemics took Istanbul prisoner was the first half of the 19th century. In this period, the state had to deal with many issues at the same time, so it could not be successful enough in the fight against epidemics, which brought great loss of life and property. Epidemics have been tried to be prevented by applying new measures and treatment methods such as medicine and vaccination. With these measures, greater success has been achieved compared to previous periods. Although the public's perception of the disease negatively affected these new measures and treatments for a while, and thus the fight against epidemics, the state tried to prevent these negative effects and minimize the effects of epidemics by raising awareness among the public. There have been many studies on epidemics, but among these studies, those related to Istanbul are very few. Generally, when the epidemics in Anatolia are described, Istanbul is explained under small titles or only one of the epidemics affecting Istanbul is discussed. In this study, plague, cholera and smallpox epidemics, which affected much larger masses globally and continued in Istanbul for many years, were examined as a whole and the deficiency in this regard was tried to be eliminated. The 19th century, when these epidemics occurred one after another, was chosen as the time period. The epidemics in the first half of the 19th century and the attitudes of the people and the state against these epidemics were tried to be revealed.
Benzer Tezler
- İstanbul'da 19. yüzyıl kentsel yaşamında koşut olarak değişen saray ve konut mimarlığı
The Palace and house architecture changing parallel to urban life in nineteenth century Istanbul
NEVİN KURTAY
Doktora
Türkçe
2001
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN SÖZEN
- Türkiye'de kentleşme, mimarlık ve sosyo kültürel ortam
Urbanism, architecture and socio-cultural context in Turkey (1950-1960)
NESLİHAN ŞIK
- İstanbul'da eski eser tahribi (1908-1938)
Destruction of antiquities in İstanbul (1908-1938)
ANILCAN SIÇRAYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA NALAN TÜRKMEN
- II. Abdülhamit döneminde tıbbi buluşların Osmanlı tıbbına yansıması
Reflection of medical inventions on Ottoman medicine during the reign of Abdülhamit II
ABDURRAHMAN FATİH ŞENDİL
Doktora
Türkçe
2024
Deontoloji ve Tıp TarihiDokuz Eylül ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞAK OCAK
- Kentsel dönüşüm-transfer merkezi ilişkisinin Yenikapı örneğinde incelenmesi
A study on urban renewal-transfer center relationship on Yenikapi example
FERDİ İNANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiDisiplinlerarası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ERGUN