Mapping of tectonically controlled radiogenic radon gas concentrations by active method and geological modeling of formations in Muğla region
Muğla bölgesınde tektonızma kontrollü radyojenık radon gaz konsantrasyonlarının aktıf yöntemle harıtalanması ve oluşumlarının jeolojık modellenmesı
- Tez No: 828373
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ALİCAN KOP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Radon, Minare, Radon Eye, Toprak, Markus 10, Muğla, Radon, Minaret, Radon Eye, Soil, Markus 10, Muğla
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Beş duyu organıyla algılanamayan ve jeolojik malzemelerden (kaya, toprak) yayılan radon (222Rn) gazı; kokusuz, renksiz ve tatsız bir soygazdır. Bu doktora tez çalışmasının amacı: (1) Muğla İlindeki 840 adet minarenin içindeki iç mekan radon gazı konsantrasyonlarını ölçmektir, (2) En yüksek iç mekana sahip 14 adet minaresinin çevresinde toprak radon gazı ölçmek ve bu minarelerin yapı taşlarının türünü belirlemektir, (3) Bu ölçülen iç mekan ve toprak radon gaz değerlerinin jeolojik birimler, faylar ve yapı taşlar ile arasındaki ilişkiyi modelleyerek araştırmaktır. Ölçümlerin değerleri, insan sağlığı (akciğer kanseri olma riski) açısından riskli alanları (>200 Bq/m3) belirlemek için Avrupa'nın İç Mekan Radon Referans Değeri (AİMRRD) (200 Bq/m3) ile karşılaştırılır. Muğla ilinde, 13 ilçede bölgesel radon gazı emisyon haritalarının çıkarılması ve aktif fay zonları boyunca yer alan minareler içerisindeki havadaki ve minarenin çevresindeki topraktaki radyojenik radon gazı konsantrasyonlarının ölçülerek ve oluşumunun nasıl oluştuğuna dair bir model yapılması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada, cami minaresi içindeki havada bulunan en yüksek radon gazının, topraktaki radon gazı ile minare yapı taşından salınan radon gazı arasındaki ilişki araştırılmıştır. Bu 13 İlçedeki mahallelerde bulunan tüm camilerin minareleri (840 adet) içerisinde var olan radon gazı, taşınabilir Radon Eye (made in South Korea) cihazı ile ve en yüksek radon gaz konsantrasonuna sahip 14 adet minare çevresinde toprakta radon gas konsantrasyonları taşınabilir Markus 10 (made in Sweeden) cihazı ile aktif yöntemle ölçülmüştür. Muğla İlindeki tüm minarelerde ölçülen (840 adet) radon gazı konsantrasyonlarından yaklaşık 10%'u Avrupa'nın İç Mekan Radon Referans Değeri (AİMRED) 200 Bq/m3'ün üzerinde olduğu bulunmuştur. Ayrıca, Muğla İlinde; temel kaya olarak volkanik kayadan türeyen topraklarda en yüksek radon konsantrasyonu (120 000 Bq/m3) Bodrum İlçesinde Gürece Mahallesinde bulunmuştur, fakat serpantin kayasından oluşmuş topraklarda en düşük radon gaz konsantrasyonu (1000 Bq/m3) Datça İlçesi Kızlan Mahallesinde tespit edilmiştir. Minare içi en yüksek radon gaz konsantrasyonu (2809 Bq/m3) volkanik kayalardan yapılmış minarelerde Marmaris İlçesi Çetibeli Mahallesinde bulunmuştur. Zeminin temel kaya (volkanik kaya, kireçtaşı, serpantinit) türleri farklı toprak radon gaz konsantrasyonları göstermesine rağmen, volkanik kayalardan yapılmış minarelerin içinde en yüksek radon gaz konsantrasyonu bulunmuştur. Aktif tektonik zonlardaki minarelerde toplam radon gazı birikimini (Qt) etkileyen parametrelerden (Qg, Qf, Qm); jeolojik formasyon (kaya, toprak) (Qg), fay (Qf) ve yapı malzemesinden (Qm) yayılan radon gazı olduğu ortaya çıkmıştır (Qt=Qg+Qf+Qm). Bu toplam radon gazını (Qt) oluşturan parametreler (Qg, Qf, Qm) arasındaki ilişki Qf>Qg>Qm şeklinde bulunmuştur. Sonuç olarak, tüm binalar içerisindeki toplam radon gazı (Qt) ölçülmeli ve eşik değer (200 Bq/m3) üzerinde olup olmadığı tespit edilmelidir.
Özet (Çeviri)
Radon (222Rn) gas is emitted from geological materials (rock, soil) and is not detected by the five senses due to odorless, colorless and tasteless noble gas. The purpose of this doctoral thesis study is (1) to measure indoor radon gas concentrations in 840 minarets in Muğla Province, (2) to measure soil radon gas around 14 minarets that have the highest indor radon gas concentrations and to determine the type of building blocks of these minarets, (3) to be investigated by modeling the relationship between the measured indoor and soil radon gas values with geological units, faults and building blocks.The values of the measurements are compared with European Indoor Radon Reference Value (EIRRV) (200 Bq/m3) to identify risky areas (>200 Bq/m3) for human health (having lung cancer). In the province of Muğla, it is aimed to produce regional radon gas emission maps in 13 districts and to measure the radiogenic radon gas concentrations in the air inside the minarets and in the soil around the minaret along the active fault zones to make a model about how its formation occurs. In this study, the highest indoor radon gas in the mosque minaret has investigated the relationship between radon gas in the soil and radon gas released from the minaret building stone. Indoor radon gas concentrations, which is present in the minarets of all mosques (840 units) in these 13 districts, were measured with a portable Radon Eye (made in South Korea) device and radon gas concentrations in the soil around 14 minarets that have the highest indoor radon gas concentrations were measured with the portable Markus 10 (made in Sweeden) device, using the active method. In the Muğla province, it was found to be approximately 10% of them, in general, is above the European Indoor Radon Reference Value (EIRRV) (200 Bq/m3). In Muğla Province, the highest radon concentration (120 000 Bq/m3) in soils derived from volcanic rock as the basement rock was found in Gürece Town in Bodrum District, but the lowest radon gas concentration (1000 Bq/m3) in soils formed from serpentinite rock was detected in Kızlan Town in Datça District. The highest indoor radon gas concentration (2809 Bq/m3) inside the minaret that made of volcanic rocks was found in the Çetibeli Town in Marmaris District. The highest indoor radon gas concentration inside the minaret that made of volcanic rocks was found, although the basement rock (volcanic rock, limestone, serpentinite) types of the ground showed different soil radon gas concentrations. It was revealed that radon gas emitted from the geological formation (rock, soil) (Qg), fault (Qf) and building material (Qm) among the parameters (Qg, Qf, Qm) affecting the total radon gas accumulation (Qt) in minarets in active tectonic zones (Qt=Qg+Qf+Qm).The relationship between the parameters (Qg, Qf, Qm) forming this total radon gas (Qt) was found as Qf>Qg>Qm. As a result, the total radon gas (Qt) in all buildings should be measured and determined whether it is above the threshold value (200 Bq/m3).
Benzer Tezler
- Toprakkale-İskenderun otoyolu Payas-İskenderun alanının stratigrafisi
Toprakkale-İskenderun motorway the stratigrapy of Payas- İskenderun area
MUSTAFA AYDIN ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ YETİŞ
- Badland systems in Turkey: A holistic approach to understand the formation, controlling factors and geomorphologic characteristics
Türkiye'deki kırgıbayır sistemleri: Oluşumlarını, kontrol eden faktörlerini ve jeomorfolojik karakterlerini anlamak üzerine bütünsel bir yaklaşım
AYDOĞAN AVCIOĞLU
Doktora
İngilizce
2023
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA GÖRÜM
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER YETEMEN
- Adana havzası sismik gürültü kaynaklarının konum ve zaman özelliklerinin belirlenmesi
Investigation of spatial and temporal properties of seismic noise in the Adana basin
NEVRA BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE KAŞLILAR ŞİŞMAN
- Bölgeler arası eşitsizlik perspektifiyle iç göç ? sosyoekonomik gelişmişlik ilişkisi ve Türkiye örneği
Relation between internal migration and socioeconomic development with inter-regional inequality perspective: A case study from Turkey
MURAT ÇİFTÇİ
Doktora
Türkçe
2011
DemografiYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL ŞENGEZER
- Bolkar dağları güneyinde, Ecemiş Fay Zonu'nun jeolojik ve tektonik özellikleri
Geoloical and tectonic features of the Ecemiş fault zone in the south of the Bolkar mountains
KEMAL ZORLU
Doktora
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiMersin ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL ÖZER