Geri Dön

Mekan tasarlama eyleminin husserl fenomenolojisi Epokhe kavramı üzerinden soyumu

Uncovering the space design action through concept of 'Epokhe' in husserl phenomenology abstract

PDF İndir

  1. Tez No: 828374
  2. Yazar: KAAN AŞER
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ESİN SARIMAN ÖZEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Felsefe, Güzel Sanatlar, İç Mimari ve Dekorasyon, Philosophy, Fine Arts, Interior Design and Decoration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İç Mimarlık Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 179

Özet

ÖZET Mekan tasarlama eylemi ve felsefenin birbirleri ile ilişkisi oldukça eski dönemlere dayanmaktadır. Her iki disiplinde etki alanı, estetik, etik, eleştiri, tasarım, küreselleşme gibi konularda birbirleri ile kesişmektedir. Bu çalışma, mekan tasarlama eylemini, felsefenin alt disiplini olan fenomenoloji üzerinden okumaya çalışmıştır. Bu çalışmada tasarlama eylemi insanın var olma tarzı (saf ben-doğal tavır, sahih-gayri sahih var olma, kendi için varlık-başkası için varlık) ile ilişkilendirilmiştir. Tasarlayan özne içinde var olduğu, temas ettiği yaşamı yorumlayan, yorumladığı yaşantının anlamına göre yeni bir deneyimin imkanını arayan bir eyleyicidir. Dolayısıyla tasarlayan özne yaşamı şeffaf bir tenle deneyimlemeli, yapısına bürünebilmeli ve bahsedilen etkileşimler yaşanırken kendisini tahakküm altına alan, çerçeveleyen egemen alışkanlıklarından kurtulmalıdır. İnsanın ve dolayısıyla tasarlayan öznenin bilinci bahsedilen alışkanlıkların gölgesinde kalmıştır. Yeni bir deneyimi var etme, tasarlama eyleminin özüyken, tasarımcının tahakküm altında var olması, tasarımcının tasarlanması, nesneleştirilmesi ve var olma imkanlarına kendini kapatması anlamına gelmektedir. Bahsedilen var oluşsal sorun, tasarım eğitimi kapsamında stüdyo derslerinde ve tasarımcı adayı olan öğrencilerde görülmektedir. Dolayısıyla tasarlama eyleminin öncesinde, tasarlayan öznenin özne olabilmesi için bilincin temel edimlerinden olan anlam verme ediminin felsefi soruşturmasına başvurmak gerekmektedir. Çünkü Dünya'ya fırlatılan insanın duygulanışını, duyumsamasını, görüsünü, yaşamını eyleme tarzını belirleyen anlam verme edimi, tasarlama eyleminin hem eyleyicisi olan tasarımcıyı hem sürecini hem de tasarlanan real veya irreal nesnesinin var olma tarzını çerçevelemektedir. Çalışmada özellikle vurgulanmaya çalışılan konu, tasarımın (mekan, real, irreal nesne, olay, durum vb.) yeni bir deneyimin imkanını var eden bir eylem olduğudur. Bu bağlamda çalışma var olma, imkan, mekan, tasarlama eylemi, tavır değişikliği, anlam gibi kavramlar üzerinden felsefeye başvurmuştur. İnsan bilincini felsefi bir zeminde inceleyen fenomenolojiden hareketle, tasarlayan öznenin fenomenolojik indirgemeyle yani epokhe aracılığıyla kendi saf benliğine erişmesi, bilincin yaşantısı, öznenin yöneldiği ilgili nesnenin noema ve noesis kutupları, nesnenin özü üzerinden yeniden konstitute edilmesi gibi konular incelenmiştir. 1. bölümde insanın yaşamını tesis eden anlam verişlerin hakikatle ilişkisi incelenmiştir. Bu bağlamda hakikati arayan insanın kendi varlığına uygun olarak var olma ehliyetinin otorite, kamu, efendi vb. erkler tarafından çerçeve içerisine alınarak elinden alındığı görülmüştür. Bu yaklaşımın, varoluşu tasarlanan tasarımcının ortalama olana mahkum edilmesine, vasatlaşmasına, homojenleşmesine, nesneleştirilmesine neden olduğu ve tasarım eğitmenini efendileşirken tasarım öğrencisinin müritleşmesine yol açtığı ifade edilmeye çalışılmıştır. Kendi yaşamını tesis etme, tasarlama imkanına sahip olan insan, alışık olduğu“doğal tavrı'', ”herkes benliği'',“başkası için varlık'' olma hali üzerinden nesneleşirken, yaşama karşı mesafe aldığının bilincinde olmadan, yaşamına seyirci kalmaktadır. Bu bağlamda yaşamın ve dolayısıyla tasarlama eyleminin özgünlüğünü, tasarlananlar üzerinden var olma imkanını kapatan, örten tavrın askıya alınması gerekmektedir. Bu nedenle tasarlama eyleminin eyleyicisi olan tasarlayan özne fenomenolojinin en temel kavramlarından biri olan epokhe ile ilişkilendirilmiştir. 2. bölümde tasarlayan öznenin bilinci ve tavrı, fenomenolojinin kurucusu olan E. Husserl'in felsefi bakışı üzerinden yorumlanmıştır. E. Husserl'in tasarlayan öznenin bilincine temas ettiği düşünülen bilinç felsefesine ait olan kavramları (yönelimsellik, noema, noesis, konstitüsyon vb.) incelenmiştir. Tasarlayan öznenin tasarlama eylemiyle ilişkisini tesis eden anlam veriş şekli, fenomenolojiden hareketle soruşturulmaya çalışılmıştır. Tasarlayan öznenin tasarlama eylemi ile ilişkisinin epokhe üzerinden okunması amaçlanmıştır. Epokhe kavramı, M. Heidegger'in fundemental ontolojisinde sahih var olan müferitleşmiş özne ile, J.P. Sartre'ın varoluşçuluk felsefesindeki ”kendi için varlık'' olabilen özne ve M. Foucault'nun kendilik politikası'nı kurabilen öznesi ile ilişkilendirilmiştir. Aynı zamanda tasarlayan öznenin yöneldiği, nesne, mekan vb. fizik gerçeklikler epokhe kavramı üzerinden soyulmaya çalışılmıştır. 3. bölümde tasarlayan öznenin tasarlayacağı imkan ile var olmanın imkanı ilişkilendirilmiştir. Bahsedilen felsefi bakışların ışığında MSGSÜ Mimarlık Fakültesi İç Mimarlık Bölümü 1. Sınıf Tasarıma Giriş II dersi kapsamında 4 adet konut projesi incelenmiştir. Bu çalışmada literatür taraması yapılmış ve nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Özet (Çeviri)

The relationship between the act of designing space and philosophy dates back to ancient times. Both disciplines intersect with each other in subjects such as impact area areas of influence, aesthetics, ethics, criticism, design, and globalization. This study aimed to read the act of designing space through phenomenology, a sub-discipline of philosophy. In this study, the act of designing is associated with the way of existence of human beings (pure self-natural attitude, authentic-unauthentic existence, existence for oneself-existence for others). The designing subject is an agent who interprets the life in which he exists and contacts and seeks the possibility of a new experience according to the meaning of the life he interprets. Therefore, the designing subject should experience life with transparent skin, be able to take on its structure and get rid of the dominant habits that dominate and frame him while the mentioned interactions are experienced. The consciousness of the human and therefore the designing subject remained in the shadow of the mentioned habits. While creating a new experience is the essence of the act of designing, the designer's existence under domination means that the designer is designed, objectified, and closed to the possibilities of existence. The mentioned existential problem is seen in studio classes and in students who are designer candidates within the scope of design education. Therefore, for the designing subject to become a subject before the act of designing, it is necessary to apply to the philosophical investigation of the act of giving meaning, which is one of the basic acts of consciousness. Because the act of giving meaning, which determines the emotion, perception, vision, and way of acting of the human being thrown into the world, frames both the process of the designer, who is the agent of the act of designing and the mode of existence of the real or irreal designed object. The subject that is especially emphasized in the study is that design (space, real, irreal object, event, situation, etc.) is an action that creates the possibility of a new experience. In this context, the study applied philosophy through concepts such as existence, possibility, space, the act of design, change of attitude, and meaning. Subjects that design human consciousness based on phenomenology, which examines human consciousness on a philosophical basis, have been examined, such as the subject's access to his pure self through phenomenological reduction, that is, epoche, the experience of consciousness, the noema and noesis poles of the object to which the subject is directed, and the reconstitution of the object through its essence. The first chapter examines the relationship between the meanings that establish human life and the truth. In this context, it was seen that the capability to exist by his existence as a truth-seeking person was taken away from him by taking it into a frame by the powers such as authority, the public, and the master. It has been tried to express that this approach causes the designer whose existence is designed to be condemned to the average, to become mediocre, homogenized, and objectified, and it causes the design student to become a disciple while mastering the design instructor. Having the opportunity to establish and design their own life, human becomes objectified through their accustomed“natural attitude”,“everyone's self”, and“being for someone else”, and without being aware of taking a distance from life, becomes the audience to their own life. In this context, the attitude that closes and covers the originality of life and therefore the act of designing, and the possibility of existing through the designed, should be suspended. For this reason, the designing subject, which is the agent of the act of designing, is associated with epoche, one of the most basic concepts of phenomenology. In the second chapter, the consciousness and attitude of the designing subject are interpreted through the philosophical perspective of E. Husserl, the founder of phenomenology. E. Husserl's concepts (intentionality, noema, noesis, constitution, etc.) belonging to the philosophy of consciousness, which are thought to touch the consciousness of the designing subject, were examined. The way of giving meaning, which establishes the relation of the designing subject with the act of designing, has been tried to be investigated based on phenomenology. It is aimed to read the relation of the designing subject with the act of designing through epoche. The concept of epoche, with the authentically existing subject in M. Heidegger's fundamental ontology, is associated with“being for itself”in J.P. Sartre's existential philosophy and M. Foucault's subject which can establish the politics of the self. At the same time, physical realities such as the object, place, etc., towards which the designing subject is directed were tried to be stripped through the concept of epoche. In the third chapter, the possibility that the designing subject will design and the possibility of existence is associated. In the light of the aforementioned philosophical perspectives, 4 housing projects were examined within the scope of MSGSÜ Faculty of Architecture, Department of Interior Architecture, 1st Year Introduction to Design II course. In this study, a literature review was conducted and a qualitative research method was used.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    588397

    Mimari tasarlama yaklaşımı olarak anlatıyı araçsallaştırmak

    Utilizing narrative as an architectural design approach

    HAKAN KELEŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimEskişehir Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BERNA ÜSTÜN

  2. Tez No

    169151

    Mimari mekan organizasyon sürecinde mekansal hemyüzey birleşim ve entegrasyon kavramlarının analizi

    An analysis of spatial juxtaposition and integration concepts in the process of sapce organization in architecture

    ÖZGÜR DİNÇER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    MimarlıkDokuz Eylül Üniversitesi

    Bina Bilgisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET NURİ TÜREYEN

  3. Tez No

    561514

    İÇ MEKAN TASARIMININ ALGORİTMASI

    Algorithm of interior design

    SEMİH ESKİCİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    İç Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. ÖZKAL BARIŞ ÖZTÜRK

  4. Tez No

    467655

    Mimari tasarım eğitimi ve güncel mimarlık tartışmalarının bir arayüzü olarak mekânsal yerleştirmeler

    Spatial installations as an interface of architectural design education and current architectural discussions

    ÖMÜR KARARMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞEN CİRAVOĞLU DEMİRDİZEN

  5. Tez No

    888592

    Tasarım pratikleri bağlamında iç mekan kullanıcı müdahaleleri üzerine bir inceleme

    A study on interior user interventions in the context of design practices

    DENİZ KOLDAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Mimarlıkİstanbul Üniversitesi

    İç Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE UMUT TUĞLU KARSLI

Geri Dön