Elektrokimyasal borlama işlemi ile AISI 316L paslanmaz çelik kaplamaların yüzey özelliklerinin iyileştirilmesi
Improvement of surface properties of AISI 316L stainless steel coatings with electrochemical boronizing process
- Tez No: 829621
- Danışmanlar: PROF. DR. HARUN MİNDİVAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Makine Mühendisliği, Mechanical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 69
Özet
Yüksek hızlı oksijen-yakıt (HVOF) tekniği ile elde edilen ostenitik paslanmaz çelik kaplamalar, kimyasal tesisler, mekanik makineler ve makine parçaları gibi çeşitli ortamlarda normal çeliği korozyondan koruma yöntemi olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. AISI 316L ostenitik paslanmaz çelik kaplamalarının sertliği, AISI 316L çelik levhalarının sertliğinden biraz daha yüksektir. HVOF 316L kaplama yaklaşık olarak 289±36 HV0,1 sertliğe sahiptir, ancak AISI 316L çelik levhalar yaklaşık 240±5 HV0,1 sertliğindedir. Bununla birlikte, HVOF 316L kaplamalar, yaklaşık 600 HV'nin üzerinde sertlik değerlerine sahip olan püskürtülmüş seramik veya sermet kaplamalar kadar yüksek sertliğe sahip değildir. Aşırı sürtünme koşullarında HVOF 316L kaplamalar aşınmaya karşı etkili değildir. Makine ve kalıp parçalarının yüzeyine onarıcı kaplamalar olarak krom kaplama ve seramik kaplamalara alternatif olarak, daha dayanıklı termal püskürtülmüş 316L kaplamalarının geliştirilmesi, uygulama alanlarını önemli ölçüde genişletecektir. Bu çalışmanın amacı, HVOF 316L kaplamalarının yüzey özelliklerini iyileştirmek için termal difüzyon esaslı borlama yöntemini uygulayarak kalın tek fazlı Fe2B tabakası ve iç kısımda Fe2B ve dış kısımda FeB olmak üzere çift fazlı borür yapılarının oluşturulması ve ardından örneklerin kuru kaymalı aşınma ve tribokorozyon davranışlarının incelenmesidir. İşlem görmemiş ve borlanmış HVOF 316L kaplamaların yapısal karakterizasyonu, optik mikroskop ve yüzey sertliği ölçümleri kullanılarak gerçekleştirildi. Kuru kayma aşınma ve tribokorozyon deneylerine tabi tutulan kaplamaların aşınma yüzeyleri, aşınma mekanizmalarının belirlenmesi amacıyla optik mikroskop altında incelendi. Ayrıca, 2 boyutlu bir profilometre kullanılarak aşınma kaybı ölçüldü. Mikroyapı ve yüzey sertliği analizi sonuçlarına dayanarak, 15 dk elektrokimyasal borlama (EB) ve 45 dk bekleme koşulu sonucunda yüzey sertliği 1419±378 HV0,1 olan4 μm'luk tek tabakalı Fe2B kalınlığı üretilmiş ve 0,23 µm/dk.'lık bir büyüme oranı elde edilmiştir. Ancak, 950 °C'de 30 dk ve 60 dk EB ve 45 dk bekletme süresi ile yüzeyde sırasıyla yaklaşık 23 µm ve 30 µm kalınlığında 1839±436 HV0,1 ve 2085±356 HV0,1 yüzey sertliğine sahip iki katmanlı (FeB+Fe2B) bir borürlü yapı oluşturulmuştur. Kuru ortam aşınma koşullarında HVOF püskürtülmüş 316L paslanmaz çelik kaplamanın yapısında bulunan ergimiş partikül ile sert oksit tabakaların üst üste istiflenmesi ve poroziteden dolayı daha yüksek aşınma hızı (96,12×10-5 mm3/Nm) ve daha yüksek sürtünme katsayısı değerleri (~1,0-1,5) belirlenmiştir. HVOF 316L paslanmaz çeliğe uygulanan elektrokimyasal borlama işlemi sayesinde EB süresine bağlı olarak kuru ortam aşınma hızları 75-200 kat arasında azalmaktadır. Açık devre şartlarında (OCP) gerçekleştirilen tribokorozyon deneylerinde elektrokimyasal borlanmış kaplamaların yüzey temas açısı arttıkça sürtünme katsayısı ve aşınma hızı artmaktadır.
Özet (Çeviri)
Austenitic stainless-steel coatings applied using the high-velocity oxy-fuel (HVOF) technique are extensively utilized as a means of safeguarding ordinary steel from corrosion in various settings, including chemical plants, mechanical machinery, and equipment components. The hardness of AISI 316L austenitic stainless-steel coatings is slightly greater than that of AISI 316L steel plates, as indicated by the Vickers hardness values. The HVOF 316L coating exhibits a hardness of approximately 289±36 HV0.1, while the steel plates demonstrate a hardness of approximately 200 HV. Nevertheless, it should be noted that 316L coatings do not possess the same level of hardness as sprayed ceramic or cermet coatings, as the latter exhibit hardness values over 600 HV. Under severe friction conditions, HVOF 316L coatings are ineffective as a wear-resistant coating. As an alternative to chromium plating and ceramic coating, as repair coatings for machine parts and mold tools, etc., the development of more durable sprayed 316L coatings would significantly expand their range of applications. The purpose of this study is to improve the surface properties of HVOF 316L coatings by applying thermal diffusion-based boriding by forming a thick single-phase Fe2B layer and dual-phase boride structures composed of Fe2B (inner) and FeB (outer) on HVOF 316L coatings, and then to examine the dry sliding wear and tribocorrosion behaviors of samples. Structural characterization of borided and unborided HVOF 316L coatings was conducted using an optical microscope and surface hardness measurements. Wear tracks of samples subjected to dry sliding wear and tribocorrosion tests were examined under an optical microscope in order to determine their wear mechanism. A 2-D profilometer was also used to measure the wear loss. On the basis of the microstructure and surface hardness analysis results, it has been determined that a single-layered (Fe2B) borided structure with a thickness of approximately 14 μm and a surface hardness of 1419±378 HV0.1 is formed on the surface of HVOF 316L coating during 15 min of electrochemical boriding (EB) at 950 °C with 45 min of soaking time. At EB in 30 min and 60 min at 950 °C with 45 min of soaking time, however, a two-layered (FeB+Fe2B) borided structure with approximate thicknesses of 23 μm and 30 μm and surface hardness of 1839±436 HV0.1 and 2085±356 HV0.1 is formed on the surface of the HVOF 316L coating, respectively. Under dry wear conditions, the structure of the HVOF 316L stainless steel coating consists of stacked molten particles and hard oxide layers along with porosity, leading to a higher wear rate (96.12×10-5 mm3/Nm) and higher friction coefficient values (~1.0-1.5). As a result of the electrochemical boriding process applied to the HVOF 316L coating, dry wear rates decrease between 75 and 200 times, depending on the EB duration. In tribocorrosion experiments conducted under open-circuit conditions (OCP), the friction coefficient and wear rate of electrochemically borided coatings increase as the surface contact angle rises.
Benzer Tezler
- Nitrürlenmiş ve borlanmış AISI 316l paslanmaz çeliğin yapısal, tribolojik ve elektrokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Investigation of the structural, tribological and electrochemical properties of nitrided and boronized AISI 316l stainless steel
BURAK KÖSEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Makine MühendisliğiErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEVRA ASLAN
- Elektrokimyasal borlama ile çeliklerin yüzey özelliklerinin geliştirilmesi
Improvement of surface properties of steels by electrochemical boronizing
ALP ERSÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. KELAMİ ŞEŞEN
- Elektrokimyasal yöntemle borlanan DIN 1.3343 yüksek hız çeliğinin tribolojisi
Tribology of DIN 1.3343 high speed steel boronized by electrochemical method
FATİH SANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAN GAMZE GÜLERYÜZ PARASIZ
- Elektrokimyasal yöntem ile yüksek hız kesici takım çeliğinin borlanması
Electrochemical boronizing of high speed cutting tool steel
ALİ GEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAN GAMZE GÜLERYÜZ PARASIZ
- AISI 1040 çeliğinin yüzeyinde oluşturulan borür tabakasına difüzyon tavlamasının etkisi
Effect of diffusion annealing on boride layer produced on AISI 1040 steel
AFRA AKBOYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Metalurji MühendisliğiAfyon Kocatepe ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF KAYALI