Dış ticaret dengesinin makroekonomik belirleyicileri: Zaman serisi analizi
Macroeconomic determinants of foreign trade balance: Time series analysis
- Tez No: 830001
- Danışmanlar: PROF. DR. CENGİZ BAHÇEKAPILI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Bu tez çalışmasında makroekonomik değişkenlerden portföy yatırımları (PFOY), reel efektif döviz kuru endeksi (REDK), tüketim harcamaları (TUH), enflasyondan arındırılmış 1 yıla kadar vadeli ağırlıklandırılmış mevduat faiz oranı (RFAIZ) ve AB ülkeleri kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değişimi (YD) değişkenlerinin dış ticaret dengesi üzerindeki etkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmada üç aylık veriler kullanılmıştır ve çalışma 1998:Q1-2022:Q4 dönemini kapsamaktadır. Literatürde benzer ilişkileri analiz eden birçok çalışma yer almaktadır. Bu çalışma, literatürdeki çalışmalardan gerek yöntem gerek ele alınan zaman aralığının genişliği ve güncelliği açısından farklılaşmaktadır. Bu çalışmada geçmiş çalışmalarda uygulanan ampirik analizlerde elde edilmiş bulgularla kıyas yapılarak benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmuştur. Zaman serisi analizinin uygulandığı bu çalışmada, hangi yöntem ve analizlerin kullanılacağının tespiti için öncelikle değişkenlerin durağanlıkları incelenmiştir. Değişkenlerin düzeyde I(0) ve birinci dereceden I(1) entegre olmaları sebebiyle çalışmada Toda-Yamamoto Nedensellik Testi ile Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Model (ARDL) kullanılmıştır. Toda-Yamamoto Nedensellik Testi ile bağımsız değişkenler ile dış ticaret dengesi bağımlı değişkeni arasındaki nedensellik ilişkisi incelenirken, ARDL analizi ile bağımsız değişkenler ile dış ticaret dengesi arasındaki eşbütünleşme ilişkisi incelenmiştir. ARDL analizi neticesinde elde edilen bulgularına göre PFOY, REDK, RFAIZ ve YD bağımsız değişkenleri ile DTD bağımlı değişkeni arasında anlamlı bir ilişki mevcuttur. Analiz bulgularına göre RFAIZ ve YD bağımsız değişkenlerinde meydana gelen %1'lik bir artış, dış ticaret dengesini olumlu yönde etkilerden; REDK ve PFOY bağımsız değişkenlerinde meydana gelen %1'lik bir artış, dış ticaret dengesini olumsuz yönde etkilemektedir. Bağımsız değişkenlerden, dış ticaret dengesi üzerinde en güçlü etkiye sahip olan değişken PFOY iken; diğer bağımsız değişkenlerin dış ticaret dengesi üzerindeki etkisinin son derece sınırlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, it is aimed to reveal the effects of macroeconomic variables such as portfolio investments (PFOY), real effective exchange rate index (REDK), consumption expenditures (TUH), weighted deposit interest rate with a maturity of up to 1 year adjusted for inflation (RFAIZ) and gross domestic product change per capita in EU countries (YD) on foreign trade balance. Quarterly data was used in the study and it covers the period 1998:Q1-2022:Q4. There are many studies in the literature that analyze similar relationships. The study differs from the studies in the literature in terms of both the method and the breadth and actuality of the time interval. With this study, similarities and differences with the findings obtained as a result of empirical analyses applied in previous studies have been revealed. In the study, in which time series analysis was applied, the stationarities of the variables were examined first in order to determine which methods and analyses would be used. Since the variables are integrated at I(0) and I(1) levels, the Toda-Yamamoto Causality Test and the Autoregressive Distributed Lag Bound Test (ARDL) were used in the study. While the Toda-Yamamoto Causality Test examines the causality relationship between independent variables and the dependent variable of the foreign trade balance, ARDL analysis examines the cointegration relationship between the independent variables and the foreign trade balance. According to the findings obtained as a result of ARDL analysis, there is a significant relationship between the independent variables of PFOY, REDK, RFAIZ and YD and the dependent variable of DTD. According to the analysis findings, a 1% increase in the RFAIZ and YD independent variables affects the foreign trade balance positively, while a 1% increase in the REDK and PFOY independent variables affects the foreign trade balance negatively. While PFOY is the variable that has the strongest effect on the foreign trade balance among the independent variables, it has been concluded that the effect of the other independent variables on the foreign trade balance is extremely limited.
Benzer Tezler
- Kırılgan beşli ülkelerinde cari açığın belirleyicileri
Determinants of the current deficit in the fragile five countries
AYŞE GÖKKAYA
Doktora
Türkçe
2023
EkonomiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN AKTEPE
- Turizm ve dış ticaret arasındaki ilişki: Türkiye üzerine ampirik bir araştırma
The relationship between tourism and international trade: An empirical research on Turkey
YÜKSEL TÜREMEZ
Doktora
Türkçe
2022
TurizmYalova ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE LEYLİ DEMİREL
- Cari işlemler dengesinin belirleyicileri: Ekonometrik bir uygulama (1986-2013)
The determinants of current account balance: An econometric study (1986-2013)
MURAT ÇETREZ
- Gelişmekte olan ülkelerde cari işlemler dengesi ve cari açığın belirleyicileri (Panel veri analizi)
The balance of current accounts in developing countries and the determinants of current accounts deficits (Panel data analysis)
IŞIL DEMİRTAŞ
- Türkiye' de parasal aktarım mekanizmasının döviz kuru kanalı: VAR modeli analizi
Exchange rate channel of monetary transmission mechanism in Turkey: VAR model analysis
DURMUŞ ÇAĞRI YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
EkonometriKocaeli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SEYFETTİN ERDOĞAN