İran ve Türkiye yağlı tohumlar ithalat talep fonksiyonunun ekonometrik tahmini ve karşılaştırılması
Econometric estimation and comparison of oil seed import demand function for İran and Turkey
- Tez No: 830571
- Danışmanlar: PROF. DR. CANAN FİSUN ABAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Ziraat, Econometrics, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarım Politikası ve Yayım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Bu çalışmada Türkiye ve İran´da toplam ve seçilmiş yağlı tohumlar ithalatını belirleyen faktörlerin tahmin edilmesi ve faktörlerdeki değişimin ithalat üzerindeki uzun ve kısa vadeli etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada, Türkiye ve İran 'nın toplam yağlı tohumlar ve seçilmiş tohumlar ithalat talep fonksiyonu tahmininde dağıtılmış otoregresif modele dayanan sınır testi yaklaşımı olan ARDL (Autoregressive Distributed Lag) kullanılmıştır. Yağlı toumlar ithalat talep fonksiyonunun tahmininde, 2001-2021 yılları arasındaki dönem için yıllık veriler kullanılmıştır. Modelde, toplam yağlı tohumlar ithalatı ve seçilmiş yağlı tohumlar (ayçiçeği, kolza, soya ve mısır) ithalat miktarları bağımlı değişken olarak Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, döviz kuru ve göreli fiyatlar ise açıklayıcı değişkenler olarak yer almıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Türkiye ve İran için toplam ve seçilmiş yağlı tohumlar (ayçiçeği, kolza, soya ve mısır) ithalat talep fonksiyonu ile bağımsız değişkenler arasında beklenen ve istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, İran'ın uzun dönem yağlı tohum ithalat talebi fonksiyonunda Türkiye'ye kıyasla daha yüksek gelir, döviz kuru ve göreli fiyat esneklik katsayılarına sahip olduğu görülmektedir. Bu durum, İran'ın yağlı tohum ithalatının gelir, döviz kuru ve fiyat değişikliklerine daha hassas olduğunu, Türkiye'ye kıyasla bu faktörlerin ithalat talebi üzerinde daha etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca, kısa dönemde İran'ın dengeye gelme hızının Türkiye'ye göre daha yavaş olduğu ve uzun süreli dengeye ulaşma eğiliminde olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Türkiye ve İran seçilmiş ürünler (ayçiçeği, kolza, soya, mısır) için yapılan yağlı tohumlar ithalat talep fonksiyonu analiz sonuçlarına göre, İran'ın ayçiçeği ithalatında gelir esnekliğinin en yüksek olduğu ve bu değişkenin ayçiçeği ithalatını en fazla etkilediği gözlenmektedir. Türkiye'nin kolza ithalatında ise göreli fiyatların en yüksek esneklik katsayısı ile kolza ithalatını etkilediği görülmektedir. Türkiye'nin soya ithalatında ise döviz kuru değişkeninin en büyük esneklik katsayısı ile soya ithalatını etkileyen faktör olduğu gözlenmektedir. Ayrıca, kısa dönemde yaşanan şokların etkisinin Türkiye ve İran'da farklı hızlarda dengeye geleceği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to predict the factors determining total and selected oilseeds imports in Turkey and Iran, as well as to determine the long and short-term effects of changes in these factors on imports. In this study, the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) approach, which is a distributed autoregressive model-based cointegration test, is employed to estimate the import demand functions for total oilseeds and selected seeds (sunflower, rapeseed, soybean, and corn) in Turkey and Iran. Annual data from 2001 to 2021 are used for estimating the oilseeds import demand function. The dependent variables in the model are the total oilseeds imports and the imports of selected oilseeds (sunflower, rapeseed, soybean, and corn), while the independent variables include Gross Domestic Product (GDP), exchange rate, and relative prices. According to the results obtained, expected and statistically significant relationships between the total and selected oilseeds import demand functions and the independent variables are identified for both Turkey and Iran. Based on the results, it is observed that Iran has higher income elasticity, exchange rate elasticity, and relative price elasticity in the long-term oilseeds import demand function compared to Turkey. This indicates that Iran's oilseeds imports are more sensitive to changes in income, exchange rates, and prices, and that these factors have a greater impact on import demand compared to Turkey. Additionally, it is determined that in the short term, Iran's speed of returning to equilibrium is slower than Turkey's, indicating a tendency for Iran to reach equilibrium over a longer period. Regarding the analysis of selected products (sunflower, rapeseed, soybean, corn) for Turkey and Iran, the results of the oilseeds import demand function analysis indicate that Iran has the highest income elasticity in sunflower imports, implying that income is the most influential factor affecting sunflower imports in Iran. For Turkey, the highest elasticity coefficient is associated with relative prices in rapeseed imports, indicating that changes in relative prices have the most significant impact on rapeseed imports. In the case of soybean imports in Turkey, the exchange rate variable has the highest elasticity coefficient, signifying that exchange rate fluctuations are the most influential factor on soybean imports. Moreover, it is concluded that the effects of short-term shocks will lead to different equilibrium speeds in Turkey and Iran.
Benzer Tezler
- Asya kıtasının geleneksel güreşlerinin günümüzdeki güreşlere yansıması
Reflection of the traditional wrestlings of the asian continent to today's wrestling
YAVUZ SELİM ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP YAZICI
- Exploring the role of motivation and preference on the relationship between neighborhood qualities and transport walking: A comparative study between İran and Türkiye
Mahalle nitelikleri ile ulaşım yürüyüşü arasındaki ilişkide motivasyon ve tercihin rolünün araştırılması: İran ve Türkiye arasında karşılaştırmalı bir çalışma
HELYA FOTOVVAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
İç Mimari ve Dekorasyonİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN AFACAN
- Anadolu'nun Geç Miyosen zürafaları (Mammalia-Giraffidae)
Anatolian's Late Miocene giraffes (Mammalia-Giraffidae)
DAMLA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKSİN GÜLEÇ
- Gedebey (Batı-Azerbaycan) altın-bakır yatağının jeolojik, mineralojik, petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Investigation of the geological, mineralogical, petrographical and geochemical properties of the gadabay (West Azerbaijan) gold- copper deposit
COŞQUN ISMAYIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiSelçuk ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETULLAH ARIK
- Yaşam kalitesinin yordayıcıları: Türkiye ve İran örneği
Prediction of life quality: A Turkish and an Iranian example
ZAKİEH ASLE AANDROODİ
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARİF ÖZER