Aristo kategorileri ve Müşkilu'l Kur'ân
Aristotle's categories and Mushkil al-Qur'ān
- Tez No: 831856
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DAVUT AĞBAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
İslam dininin kutsal kitabı Kur'ân, kendi betimlemesi ve bağlılarının da kabul ettiğine göre içinde şüphe bulunmayan kitaptır. Çelişkisizlik tezine getirilen itirazları yanıtlama faaliyetleri, Müşkilü'l-Kur'ân adıyla bilinen ilim dalının teşekkülüne zemin hazırlamıştır. İlmin izlediği yöntemin özünde savunuyu yapan âlimin bilgisi, deneyimi ve yorum gücü yatmaktadır. Bu husus, açıklamaların her zaman tutarlılık göstermeyen öznel değerlendirmeleri içinde barındırmasını, bazen bir âyet hakkında birden fazla yorum yapılmasını beraberinde getirmiştir. Çelişki iddiaları bu ve benzeri sebeplerden dolayı süregelmekte ve araştırmacıların dikkatini çekmeye devam etmektedir. Sorunun çözümü için; doğru düşünmenin ilkelerini belirleyen Mantık ilminin olanaklarından yararlanma, mantıksal ölçütler belirleme, önermeler arasında kategorik karşılaştırma yapılması esasına dayanacak ve kolaylıkla uygulanacak bir yöntem geliştirme düşüncesi, bu çalışmayı ortaya çıkaran temel itkidir. Araştırma metni üç kısımda şekillenmiştir. İlkinde mantığın temel ilkeleri, kavramlar, beş tümel ve Aristo kategorileri işlenmiştir. İkinci bölümde, yeni yöntemin kullanılacağı Müşkilü'l-Kur'ân ilmi anlatılmıştır. Her iki kısımda da konuların temel düzeyde anlaşılması hedeflenmiş, detaylara girmekten kaçınılmış ve meseleyi mecrasından saptıracak incelemelere girişilmeyerek son bölüm için yeterli bir altyapı hazırlanmıştır. Üçüncü bölümde ise ilk bölümden yararlanılarak belirlenmiş ölçütler ile çözüm yöntemi, kuramsal olarak anlatılmış ve seçilen âyetler üzerinde örnek uygulamalar yapılmıştır. Bazı misallerde, çelişkiye sebep olan sözcüklerin hangi anlamda kullanıldığını netleştirmek için Toshihiko Izutsu'nun (öl. 1993) Kur'ân'da Tanrı ve İnsan adlı eserinde sunduğu anlam alanı öğretisinden yararlanılarak kavram incelemeleri yapılmıştır. Geliştirilen metodun hedef kümesi, ikinci bölümün Anlamsal Sebepler başlığında verilen âyetlerdir. Dilsel Sebepler altında toplanan örneklerde, ölçütlerin uygulama alanı bulamayacağı saptanmıştır. Yöntemin incelenen misallerde genellikle kolay uygulandığı, anlaşılır çıktılar ürettiği ve çözüme ulaştırdığı gözlenmiştir. Elde edilen bilgilerin müfessirlerin yorumlarıyla çoğunlukla örtüştüğü de tespit edilmiştir. Böylece mantıksal bakımdan olduğu gibi dini açıdan da doğru sonuçlar alınmıştır. Çalışmadaki tüm olası hata ve eksiklere rağmen, kategorik çözümleme yönteminin tefsir tarihinde ilk ve özgün bir yaklaşım olmasının yanında üretilen çıktının denetimine imkân vermesi sebebiyle de yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The holy book of the Islamic faith, the Qur'an, is considered an unquestionable book according to its own description and the acceptance of its followers. The objections raised against this claim have led to the emergence of a field of study known as“ Mushkil al-Qur'ān”. The essence of this field relies on the knowledge, experience, and interpretive abilities of the defending scholars. As a result, the explanations have sometimes included subjective evaluations, leading to inconsistent interpretations and multiple interpretations of a single verse. Due to these and similar reasons, claims of contradictions continue to persist and attract the attention of researchers. The fundamental impulse behind this study is to develop a method that utilizes the possibilities of the field of Logic, which establishes the principles of correct thinking. The method aims to determine logical criteria, perform categorical comparisons between propositions, and develop an easily applicable approach. The research text is structured in three sections. The first section explores the basic principles of logic, concepts, the five universals, and Aristotle's categories. The second section introduces the Mushkil al-Qur'ān field, where the newly developed method will be applied. Both sections aim to provide a fundamental understanding of the topics while avoiding unnecessary details and analyses that might deviate from the main objective, thus creating a sufficient foundation for the final section. In the third section, the theoretical explanation of the solution method is provided based on the established criteria derived from the first section. Furthermore, practical examples are presented to illustrate the application of the method on selected verses. Conceptual examinations have been conducted, drawing from Izutsu's theory of semantic fields in his work“God and Man in the Qur'an,”to clarify the meanings of certain words that have caused contradictions. The target set of the developed method consists of the verses provided under the heading“Semantic Reasons”in the second section. It has been observed that the criteria are generally applicable, produce comprehensible outputs, and lead to solutions in the examined examples. Additionally, it has been noted that the obtained information mostly aligns with the interpretations of commentators. Thus, the method has achieved accurate results both in terms of logical reasoning and from a religious perspective. Despite all possible errors and shortcomings in the study, it has been concluded that the Categorical Analysis Method, being the first and original approach in the history of Qur'anic interpretation, will be beneficial due to its capacity to allow for the verification of the generated output.
Benzer Tezler
- Kemal Tahir'in Esir Şehir Üçlemesinde kiplik kategorilerine anlambilimsel bakış
A semantic view on modality categories in Kemal Tahir's Esir Şehir Trilogy
LAÇİN ÖZĞÜL
- Türkçede görünüş: Figen Şakacı'nın Kesekli Tarla örneği
Aspect in Turkish: Example of Figen Şakacı's Kesekli Tarla
SEDA FEYZİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAZİYE DİNÇER BAHADIR
- Kurmaca anlatıda sözün ve düşüncenin temsili
The representation of speech and thought in narrative fiction
EBRU ÖZLEM YILMAZ
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAHAR DERVİŞCEMALOĞLU
- D grubu sanatçıları ve eserlerinin ön-arka yapı kategorileri bakımından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
OSMAN ALTINTAŞ
- Farabî ve Sühreverdî'de kategorilerin karşılaştırmalı analizi
The analysis of comparative category at Al-Farabî and Suhreverdî
TAHA SÜRMELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP BEKİRYAZICI