Kemal Tahir'in Esir Şehir Üçlemesinde kiplik kategorilerine anlambilimsel bakış
A semantic view on modality categories in Kemal Tahir's Esir Şehir Trilogy
- Tez No: 808824
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERİÇ GÜVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Kökeni Aristo'ya dayandırılan kiplik, ilk olarak felsefe ve mantık biliminde ele alınmıştır. Felsefe ve mantık biliminin kiplik kavramına kazandırdıkları, dilbilimsel kiplik incelemelerinin de kapısını aralamıştır. Dilbilimsel incelemelerde kiplik, konuşurun tutumunu dil bilgisel ve söylemsel ögeler aracılığıyla yansıtması açısından değerlendirilmiştir. Bu durum kipliğin anlambilimsel çalışmaların odağında yer almasına vesile olmuştur. Araştırmacılar kiplik çalışmalarında mantıksal, tipolojik, semantik ve pragmatik yaklaşım biçimlerini kullanmışlardır. Palmer (2001), kipliği tipolojik bir yaklaşımla ele almış ve önerme-eylem kipliği kategorilerini esas alarak bir sınıflandırma yapmıştır. Onun bu sınıflandırması, pek çok anlamsal kategoriyi içinde barındırması yönüyle başka araştırmacılar tarafından da sıklıkla tercih edilmiştir. Bu çalışma, Kemal Tahir'in Esir Şehir Üçlemesinden belirlenen önermelerin hangi kiplik işaretleyicileri aracılığıyla hangi kiplik kategorisinde işaretlendiğini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada kiplikler Palmer'ın (2001) kiplik sınıflandırmasından yararlanarak ele alınmış, bulgulardan hareketle belirlenip bu sınıflandırmada yer almadığı tespit edilen diğer kiplik kategorileri de ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Çalışma“Giriş, Kavramsal Çerçeve, Bulgular, Tartışmalar ve Yorumlar, Sonuç ve Öneriler”şeklinde beş ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde tezin problemi, amacı ve önemi, yöntemi, sınırlılıkları gibi hususlara değinilmiştir. İkinci bölümde kiplik, kiplik ve diğer fiil kategorileri, kiplik işaretleyicileri, kiplik çalışmaları, sınıflandırmaları, kategorileri ve Palmer'ın (2001) sınıflandırmasındaki kiplik kategorileri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Esir Şehir Üçlemesinden belirlenen önermeler Palmer'ın (2001) kiplik sınıflaması dikkate alınarak, bu sınıflandırmada yer almayan diğer kategoriler de ayrı başlıklar altında kategorilendirilmiştir. Dördüncü bölümde araştırmadaki bulgular ile diğer araştırmalardaki benzerlikler ve farklılıklar belirtilmiştir. Beşinci bölümde ise çalışmadan elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Yapılan bu çalışmanın kiplik incelemelerine katkı sunacağı düşünülmüştür.
Özet (Çeviri)
The modality, whose origin is based on Aristotle, was first discussed in philosophy and logic. The contributions of philosophy and logic to the concept of modality have also opened the door to linguistic modality studies. In linguistic studies, modality has been evaluated in terms of reflecting the speaker's attitude through grammatical and discursive elements. This situation caused the modality to be at the center of semantic studies. Researchers have used logical, typological, semantic and pragmatic approaches in modality studies. Palmer (2001) handled the modality with a typological approach and made a classification based on the propositional-event modality categories. Palmer's (2001) classification has been frequently preferred by other researchers as it contains many semantic categories. This study aims to determine in which modality category the propositions determined from Kemal Tahir's Esir Şehir Trilogy are marked by which modality markers. For this purpose, modalities in the study were handled by using Palmer's (2001) modality classification, and other modality categories, which were determined based on the findings and not included in Palmer's (2001) classification, were also examined under separate headings. The study consists of five main parts as“Introduction, Conceptual Framework, Findings, Discussions and Comments, Conclusion and Recommendations”. In the first part of the study, issues such as the problem, purpose and importance, method and limitations of the thesis are mentioned. In the second part, modality, modality and other verb categories, modality markers, modality studies, classifications, categories and modality categories in Palmer's (2001) classification are discussed. In the third chapter, the propositions determined from the Esir Şehir Trilogy are categorized under separate headings, taking into account Palmer's (2001) modality classification, and other categories not included in Palmer's (2001) classification. In the fourth chapter, the similarities and differences between the findings of the study and other studies are stated. In the fifth chapter, the results obtained from the study are evaluated. It is thought that this study will contribute to modality studies.
Benzer Tezler
- Kemal Tahir'in Esir Şehir Üçlemesi'nde söz dizimi çalışması
Syntax study in Kemal Tahir's Esir City Trilogy
GÜLBAHAR YALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKAN CELAL GÜNGÖR
- Karakter gelişimi açısından Kemal Tahir'in esir şehir üçlemesine psikanalitik bir bakış
A psychoanalytical look at Kemal Tahi̇r's Esi̇r Şehi̇r trilogy in terms of character development
BAŞAK ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TARANA OKTAN
- Edebiyat sosyolojisi bağlamında Kemal Tahir'de aydın kimliği: Esir Şehir üçlemesi örneği
The intellectual identity in Kemal Tahir in the context of sociology of possibility: The example of Esir Şehir üçlemesi
CAN ÇELİKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLYAS SUCU
- Gerçekliğin değişkenliği Kemal Tahir örneği
Reality and variability of reality model of Kemal Tahir
GÖKHAN YETİŞEN
- Kemal Tahir'in 'Esir Şehrin İnsanları, Esir Şehrin Mahpusu,Yol Ayrımı' adlı eserlerinde devrik yapı
Inverted structures in the works of Kemal Tahir, called 'Esir Şehrin İnsanlari, Esir Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı'
FATİH CİHANGİR TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AHMET AKÇATAŞ