Peyami Safa romanları örneğinde Türk edebiyatında oryantalist zihniyetin eleştirisi
Criticism of orientalist mentality in Turkish literature in the example of Peyami Safa novels
- Tez No: 834515
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MİKAİL UĞUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Modernleşme pratiği yaşayan toplumlarda Batı gibi olma, Batı gibi düşünme ve kendini Batı'nın gözüyle yeniden inşa etme eğilimi mevcuttur. Osmanlı Devleti'nin son zamanları ile başlayan modernleşme süreci ve peşi sıra gelen Batılılaşma hareketi, Batı gözüyle yenilenme eğilimi, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'yle bir devlet ideolojisi hâline dönüşmüştür. Devletin içindeki seçkin, yönetici elit ve aydın kesimin bir kısmı bu ideolojiyi benimsemiş ve kendi toplumuna, geleneksel ve kültürel birikimine Batılı bir bakış açısı, oryantalist bir zihniyetle yaklaşmıştır. Bu durum sonucunda Cumhuriyet ideolojisi modern olmaya çalışırken kendi geleneğinden kopuk bir modernleşme toplumu olmanın önüne geçememiştir. Bu çalışma çerçevesinde öncelikle oryantalist zihniyet, Batı perspektifi ile kurgulandığı düşünülen Türk modernleşme serüveni tarihsel olarak incelenmiş olup, sonrasında da zihniyet kavramı ve Türk modernleşme zihniyeti özellikle gelenek ve modern kavramları ışığında incelenmiştir. Zihniyet kavramının akabinde oryantalizm kavramsallaştırması, kavramın geçirdiği tarihsel süreç ve bu süreç içerisindeki değişim ve dönüşüme yer verilmiş olup son olarak Türk modernleşme serüveninde önemli bir konumda olduğu düşünülen“aydın”figürünün oryantalist çalışmalara ve oryantalist zihniyete karşı olan tutumu irdelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise zihniyetlerin, ideolojilerin, kültürlerin genel anlamıyla sanat, bu çalışma özelinde ise edebiyat, kurgu aracılığı ile topluma aktarılması sorunsalı incelendikten sonra, Türk edebiyatında oryantalist zihniyet etkisinden söz edilmiştir. Peyami Safa'nın hayat hikâyesi, fikrî serencamı ve eserlerine yer verildikten sonra Türk edebiyatındaki yeri incelenmiştir. Son bölümde ise çalışmanın iddia ettiği üzere Türk edebiyatında Peyami Safa'nın romanları üzerinden topluma sunmaya çalıştığı yanlış modernleşme, Batı'yı yanlış anlama, oryantalist zihniyet eleştirisi söylemi incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
In societies that practice modernization, there is a tendency to be like the West, to think like the West and to reconstruct oneself through the eyes of the West. The modernization process that began in the last days of the Ottoman Empire and the subsequent Westernization movement, the tendency to be renewed through the eyes of the West, turned into a state ideology with the newly established Republic of Turkey. Some of the elite, ruling elite and intellectuals within the state adopted this ideology and approached their own society, its traditional and cultural accumulation with a Western perspective and an orientalist mentality. As a result, the Republican ideology, while trying to be modern, could not prevent itself from becoming a modernizing society disconnected from its own tradition. Within the framework of this study, firstly, the orientalist mentality and the Turkish modernization adventure, which is thought to be constructed with a Western perspective, are examined historically, and then the concept of mentality and the Turkish modernization mentality are examined especially in the light of the concepts of tradition and modernity. Following the concept of mentality, the conceptualization of orientalism, the historical process of the concept and the change and transformation in this process are given and finally, the attitude of the“intellectual”figure, who is considered to be in an important position in the Turkish modernization adventure, towards orientalist studies and orientalist mentality is examined. In the second part of the study, after analyzing the problematic of transferring mentalities, ideologies and cultures to society through art in general and literature and fiction in particular, the influence of orientalist mentality in Turkish literature is mentioned. After Peyami Safa's life story, his intellectual journey and his works, his place in Turkish literature is analyzed. In the last section, as the study claims, the discourse of false modernization, misunderstanding the West, and criticism of orientalist mentality that Peyami Safa tries to present to the society through his novels in Turkish literature is examined.
Benzer Tezler
- Peyami Safa romanlarında erkek kahramanlar
Male heroes in Peyami Safa novels
NİLGÜN GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZİM YETİŞ
- Peyami Safa'nın romanlarının Rene Girard'ın 'Üçgen Arzu Modeli'ne göre incelenmesi
An analysis of Peyami Safa's novels according to Rene Girard's Triangular Desire Model
KENAN TOHUMCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAdıyaman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KARABULUT
- Peyami Safa'nın romanlarında değerler eğitimi ve Türkçe
Values education and Turkish in Peyami Safa's novels
AYDIN SÜRMELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN ÇİFTLİKÇİ
- Peyami Safa'nın romanlarının psikanalitik açıdan incelenmesi
A psychoanalytic analysis of the novels of Peyami Safa
ESRA DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıAdıyaman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KARABULUT
- Peyami Safa'nın romanlarında mutsuzluğun kaynakları
The sources of unhappiness in the novels of Peyami Safa
BERNA USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. MEHMET NARLI