Ahsîkesî'nin el-Müntehab'ının Hanefî Muhtasar usûl geleneği içerisindeki yeri
The place of al-Muntahab of Ahsikesi in the Hanafi concise procedural tradition
- Tez No: 834973
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜLFET GÖRGÜLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Ebü'l-Berekât en-Nesefî, es-Siğnâkî, Abdülaziz el-Buhârî ve Emir Kâtip el-İtkânî gibi önemli âlimlerin üzerine şerhler yazdığı, uzun süre ders kitabı olarak okutulan, Hanefî usûl-i fıkıh ilminde muhtasar eserler alanında önemli bir yeri bulunan el-Müntehab fî usûli'l-mezheb, Hüsamüddîn el-Ahsîkesî tarafından kaleme alınmıştır. Yaşadığı çağ göz önüne alındığında, müellifin eserini zor şartlar altında Moğolların İslam devletini işgal ettiği bir zamanda yazdığı görülmektedir. Eser incelendiğinde bazı farklılıklar olmakla birlikte Pezdevî'nin el-Usûl'ünün muhtasarı olduğu anlaşılmaktadır. Emir ve nehyin lafızlardan sonra zikredilmesi, hurûfu'l-meânînin eserin sonuna alınması ve ictihad konusuna girilmemesi örnek olarak gösterilebilir. Eserinde aslî kaynaklardan olan Kitab, sünnet, icmâ ve kıyas bahislerinin yanında istihsan, şer'u men kablenâ gibi fer'i kaynaklara ve şer'î hükümlere de değinen müellif, bunlarla ilgili tanım, örnekleme ve açıklamalarda bulunmuştur. Müellif, Ebû Hanife ve İmam Şâfiî başta olmak üzere Hanefî âlimlerin de görüşlerine yer vermiştir. İhtilaflı konularda özellikle İmam Şâfiî'ye çokça atıfta bulunmuştur. Hanefî mezhebinde en çok görüşlerinden yararlandığı âlim ise İmam Muhammed olmuştur. Eserinde mana bakımından lafızları dörtlü taksim sistematiğine göre ele alan Ahsîkesî, bu açıdan Pezdevî'nin geleneğini devam ettirmiştir. Türkiye başta olmak üzere çeşitli ülkelerin kütüphanelerinde çok sayıda yazmasının bulunmasının, eserin şöhretini ve etki alanını ortaya koyduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Al-Muntahab fi usuli'l-mazhab, which has an important place in the field of concise works in Hanafi usul-i fiqh, was written by Husamuddin al-Ahsikesi, who wrote commentaries on important scholars such as Abu'l-Barakat an-Nesefi, as-Sığnaki, Abdulaziz al-Bukhari and Emir Katip al-Itkani, which has been taught as a textbook for a long time, and has an important place in the field of concise works in Hanafi usul-i fiqh science. Considering the age in which he lived, it seems that the author wrote his work under difficult conditions at a time when the Mongols invaded the Islamic state. When the work is examined, although there are some differences, it is understood that it is the concise version of Pezdevi's al-Usul. The mention of orders and prohibitions after the words, the taking of hurufu'l-meanin to the end of the work and not entering into the subject of ijtihad can be shown as an example. In addition to the Book, Sunnah, consensus and comparison bets, which are the main sources in his work, the author also referred to feri sources such as istihsan, sharimen kablena and shari provisions, and made definitions, examples and explanations related to them. He also included the opinions of Hanafi scholars, especially the author, Abu Hanifa and Imam Shafii. He has made many references to Imam Shafii in particular on controversial issues. The scholar whose opinions he benefited the most in the Hanafi sect was Imam Muhammad. Ahsikesi, who treats the words in terms of meaning in his work according to the systematics of quadruple division, has continued the tradition of Pezdevi in this respect. It can be said that the presence of a large number of manuscripts in the libraries of various countries, especially Turkey, reveals the fame and sphere of influence of the work.