Arı ürünleri karışımında yüzey yanıt yöntemi ile bileşen optimizasyonu: Fonksiyonel özellikleri ve raf ömrü niteliklerinin belirlenmesi
Component optimization by response surface methodology in mixture of bee products: Determination of functional properties and shelf-life qualities
- Tez No: 835047
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MÜGE HENDEK ERTOP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gıda Mühendisliği, Food Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Bal dışı arı ürünlerinin bilinirliği ve tüketimi, fonksiyonel nitelikleri ve besinsel içerikleri itibariyle son yıllarda artmıştır. Bal dışı arı ürünleri polen, propolis, arı sütü, arı ekmeği, arı zehri, apilarnil, balmumu olarak sıralanabilir. Bal, birçok açıdan insan beslenmesinde önemli yeri olan hayvansal kökenli doğal bir üründür. Propolis, bal arılarının (Apis mellifera) bitkinin yapraklar, çiçek tomurcukları ve ağaç kabukları gibi bitkinin çeşitli yerlerinden topladıkları özsu, reçine ve müsilajlardan ürettikleri, daha sonra karıştırdıkları, arı tutkalı olarak da bilinen doğal ve yapışkan bir malzemedir. Karbonhidrat içeriği nedeniyle, yüksek emilim oranına sahip önemli enerji kaynağıdır. Balın botanik orijini ve toplandığı coğrafi bölge, balın kimyasal bileşimi üzerinde önemli rol oynar. Polen, arılar tarafından toplanan, bitkilerin erkek üreme hücresi olan çiçek tozlarıdır. Arıların temel gıda kaynağı olan polenler, yavru beslenmesinde kullanılmak üzere koloninin arı sütü üretiminde ve protein ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla işçi arılar tarafından toplanır. Bu tez çalışmasında, kestane ve çiçek olmak üzere iki farklı bal kullanılarak hazırlanan arı ürünleri karışımında polen ve propolis miktarları, Yüzey Yanıt Yöntemi, Merkezi Deneme Deseni kullanılarak optimize edilmiştir. Optimizasyonda antioksidan aktivite, toplam fenolik madde miktarı, toplam mineral madde ve duyusal değerlendirme skorları yanıt (response) olarak, polen ve propolis miktarları ise bağımsız değişkenler olarak alınmıştır. Optimizasyonda, bağımsız değişkenlerin optimizasyonu ve yanıtların ise maximizasyonu istenmiştir. Optimizasyon sonucu kestane ballı ve çiçek ballı karışım için beklenen sonuçların validasyonu ile doğrulamaları yapılarak sonuçlar istatistiksel olarak yorumlanmıştır. Formül optimizasyonu sonucu üretilen kestane ve çiçek ballı karışımları, tezin ikinci aşamasında besinsel, fizikokimyasal ve bazı depolama parametreleri açısından karşılaştırılmıştır. Optimizasyon sonucu kestane ballı karışım için optimize polen miktarı 10,24 g ve propolis miktarı 4,07 g olması durumunda antioksidan aktivite miktarı %86,30; toplam fenolik madde miktarı 1215,33µg/g; toplam mineral madde miktarı %0,870 ve duyusal değerlendirme skoru 3,62 olarak belirlenmişir. Çiçek ballı karışım için optimize polen miktarı 10,24 g ve propolis miktarı 1,73 olması durumunda antioksidan aktivite miktarı %66,34; toplam fenolik madde miktarı 780,33µg/g; toplam mineral madde miktarı %0,443 ve duyusal değerlendirme skoru ise 3,84 olarak belirlenmişir. Optimum sonuçlara göre hazırlanan çiçek ve kestane ballı karışımlar karşılaştırıldığında, kestane ballı karışımın antioksidan aktivite miktarı, toplam fenolik madde ve toplam mineral madde içeriğinin daha yüksek olduğu ancak duyusal skorun çiçek balına göre daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Her iki karışım için de elde edilen ürünlerde fenolik madde içeriği, madde kompozisyonu, aminoasit kompozisyonu açısından karakterizasyonu yapılarak yapı aydınlatma çalışması gerçekleştirilmiştir. Kestane ballı karışımın fenolik madde içeriği değerlendirildiğinde Trans ferulik asit, çiçek ballı karışım da en yüksek kafeik asit tespit edilmiştir. Fenolik madde kompozisyonunu polen ve propolis önemli derecede etkilemiştir. Kullanılan hammaddeler ve elde edilen karışımların mineral madde içerikleri bir arada değerlendirildiğinde, polenin önemli bir mineral madde kaynağı olduğu ve karışımın son mineral madde kompozisyonunu önemli düzeyde etkilediği tespit edilmiştir. Kestane ve çiçek ballı karışımda en yüksek K elementi olduğu belirlenirken, bunu Ca, Na ve P elementleri takip etmiştir. Kestane ballı karışımın Na, Mn, Fe, K ve Ca elementlerinin çiçek ballı karışımdan daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Hammadde olarak kullanılan polenin incelenen 17 aminoasitin tamamını içerdiği, ayrıca çiçek balının kestane balından daha yüksek düzeye sahip olduğu tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak çiçek ballı karışımının aminoasit düzeyleri de daha yüksek bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The awareness and consumption of non-honey bee products have increased in recent years due to their functional qualities and nutritional content. Non-honey bee products can be listed as pollen, propolis, royal jelly, bee bread, bee venom, apilarnil, beeswax. Honey is a natural product of animal origin which has an important place in human nutrition in many aspects. Propolis is a natural and sticky material, also known as bee glue, produced by honey bees (Apis mellifera) from sap, resin and mucilage collected from various parts of the plant such as leaves, flower buds and tree barks, and then mixed. Due to its carbohydrate content, it is an important energy source with a high absorption rate. The botanical origin of honey and the geographical region where it is collected play an important role in the chemical composition of honey. Pollen is the flower dust collected by bees, which is the male reproductive cell of plants. Pollen, which is the main food source of bees, is collected by worker bees to be used in the production of royal jelly and to meet the protein needs of the colony to be used in brood feeding. In this thesis, the amounts of pollen and propolis in the mixture of bee products prepared using two different honeys, chestnut and flower, were optimised using the Surface Response Method, Central Trial Design. In the optimisation, antioxidant activity, total phenolic content, total mineral content and sensory evaluation scores were taken as response variables and pollen and propolis amounts were taken as independent variables. In the optimisation, it was desired to optimise the independent variables and maximise the responses. As a result of the optimisation, the expected results for the mixture with chestnut honey and flower honey were validated and the results were statistically interpreted. In the second stage of the thesis, the optimized chestnut and flower honey mixtures were compared in terms of nutritional, physicochemical and some storage parameters. As a result of the optimisation, for the chestnut honey blend, when the optimised pollen amount was 10.24 g and propolis amount was 4.07 g, the antioxidant activity was 86.30%, total phenolic matter was 1215.33µg/g, total mineral matter was 0.870% and the sensory evaluation score was 3.62. Optimised pollen amount of 10.24 g and propolis amount of 1.73 for the flower honey mixture was determined as 66.34% antioxidant activity, 780.33µg/g total phenolic content, 0.443% total mineral content and 3.84 sensory evaluation score. When the flower and chestnut honey mixtures prepared according to the optimum results were compared, it was determined that the amount of antioxidant activity, total phenolic matter and total mineral matter content of the chestnut honey mixture was higher, but the sensory score was lower than the flower honey. The products obtained for both blends were characterised in terms of phenolic substance content, substance composition, amino acid composition and structure elucidation study was carried out. When the phenolic substance content of the mixture with chestnut honey was evaluated, trans ferulic acid was detected and the highest caffeic acid was detected in the mixture with flower honey. Pollen and propolis significantly affected the phenolic substance composition. When the raw materials used and the mineral matter contents of the mixtures obtained were evaluated together, it was determined that pollen was an important source of mineral matter and significantly affected the final mineral matter composition of the mixture. The highest K element was determined in the mixture with chestnut and flower honey, followed by Ca, Na and P elements. It was determined that Na, Mn, Fe, K and Ca elements of chestnut honey mixture were higher than flower honey mixture. It was determined that the pollen used as raw material contained all 17 amino acids analysed and flower honey had higher levels than chestnut honey. Accordingly, the amino acid levels of the mixture with flower honey were also found to be higher.
Benzer Tezler
- Characterization of baroplastics
Baroplastiklerin karakterizasyonu
ARİ ŞANT BİLAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Polimer Bilim ve Teknolojisiİstanbul Teknik ÜniversitesiPolimer Bilim ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN HAYRİ ACAR
- Arı sütü ve kestane balı karışımının antioksidan, antimikrobiyal, sitotoksik, genotoksik ve antigenotoksik etkilerinin araştırılması
Investigation of antioxidant, antimicrobial, cytotoxic, genotoxic and antigenotoxic effects of royal jelly and chestnut honey mixture
ELİFE KILDALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyomühendislikBursa Teknik ÜniversitesiBiyomühendislik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇE TANER
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYCAN CİNAR
- Bal ve vanilya karışımının duyusal analizleri ve besin değerlerinin araştırılması
Sensory analysis of honey and vanilla mixture and investigation of nutritional values
GİZEM TAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Aydın ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLAY BAYSAL
- Ticari arı ekmeği örneklerindeki laktik asit bakterilerinin tanımlanması
Identification of lactic acid bacteria in commercial bee bread samples
NERMİN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Biyolojiİstanbul ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ŞEKÜRE NAZLI ARDA