Geri Dön

Abdurrahman Taha'da akıl ve ahlâk ilişkisi

The relationship of mind and ethics in Abdurrahman Taha

  1. Tez No: 835867
  2. Yazar: ZAFER HIRSLI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN HEMŞİNLİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Din Felsefesi, Ahlak Felsefesi, Abdurrahman Taha, Akıl, Ahlâk, Philosophy of Religion, Philosophy of Moral, Abdurrahman Taha Reason, Morality
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 143

Özet

Akıl ve ahlâk ilişkisi hem Batı hem de İslâm düşünce tarihi boyunca sürekli olarak tartışılmıştır. Bu konuyu tartışanlardan biri de çağdaş İslâm düşüncesinin yaşayan önemli isimlerinden Faslı Abdurrahman Taha (d. 1944)'dır. O, aklı, kalbin bir fiili olarak; ahlâkı da insanın fıtratında mevcut ontolojik bir yapı olarak görmektedir. Bu bağlamda, onun düşüncesinde akıl ve ahlâk, birbirlerinden ayrılmayan, çeşitli yönleriyle birbirini besleyen iki gerçekliktir. Akıl ve ahlâk ilişkisine dair tartışmalarda akıl ve ahlâkı birbirinden bağımsız gören anlayışın araçsal akılla çeşitli kriz ve olumsuz sonuçlara neden olduğunu düşünen Taha'ya göre, akıl ve ahlâkı birbiriyle ilişkili gören görüş ise, aklı kalbin eylemi ve ahlâkla (amelle) yol bulan, çeşitli buhranlara çare olarak düşünmektedir. O, aklı sadece bir dereceyle sınırlı tutmayıp çeşitli mertebelere ayırmakta ve aklın şer'i amel tarafından terbiye edileceğini ve yetkinliğe ulaşacağını savunmaktadır. Ahlâka aklın değil, vahyin kaynaklık ettiğini savunan düşünür, dinsiz ve tanrısız bir ahlâkı eleştirmektedir. Tektipçi modernite anlayışının soyut/araçsal akıl (el-aklü'l-mücerred) aracılığıyla hegemonik güce dönüştüğü bir zamanda logos merkezli ve seküler ahlâk anlayışı yerine eylemin (amelin) kaynaklık ettiği kalp merkezli akıl anlayışının insan fıtratına ve vahye dayalı ahlâk anlayışını çözüm olarak görmektedir. Akıl ve ahlâkı bütünlüklü, tutarlı, eleştirel ve günümüz dünyasına çözüm üreten bir çözümle ele almaktadır. Taha'nın düşüncesinde akıl ve ahlâk ilişkisini anlamayı ve tartışmayı amaçlayan bu çalışmada, onun akıl ve ahlâk tasavvurunun ne olduğu, birbirleriyle ne tür bir ilişkiye sahip olduğu tahlil edilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede, akıl ve ahlâkın çeşitli yönleri mevcut olmasına rağmen, bunlar din felsefesinin problematiği açısından incelenmeye gayret edilmiştir. Ayrıca, akıl ve ahlâk gibi iki problematik alan, kendi açılarından geniş bir yelpazeye ve derin ayrıntılara sahipken, çalışmamızda bunların mahiyetine, bunlarla alakalı kavramlara ve teşekkül ettikleri kaynaklara yer verilmiştir. Ayrıca akıl ve ahlâkın dinle olan ilişkisini çözümlemeye ve daha belirgin hâle getirilmeye çalışılmıştır.

Özet (Çeviri)

The relationship of reason and morality has been constantly disussed throughout the history of both western and Islamic thought. One of those who diwssed this issve is Moroccan Abdurrahman Taha (b.1944), who is one of the important living figures of modern Islamic thought. He thinks the reason as an act of the heart; and the morality as an ontological structure that exists in human natüre ın this context, ın his opinion, reason and morality are two relatics that are inseperable and nourish each other with various aspects. According to Taha, thinking that understanding that thinks reason and morality as independent from each ather in discussions, about the relationship of reason and morality causes various crises and negative consequences with instrumental reason, on the other hand the viem which thinks reason and morality are relaeted each othor thinks reason as a solution to various crises, guided by the action of the heart and morality. He doesn't limit the reason to just one degree, but divides it into various levels and he argues that reason can be trained and reached perfection by religious deeds. Philosopher who argues that morality is derived from revelation, not reason, criticizes an irreligious and godless morality. Whan the uniform understanding of modernity has turned in to hegemonic power through abstract reason, he thinks the heart centered understanding of reason, which is based on deeds as a solution, instead of the logos centered and secular understanding of morality, based human natüre and revelation. He deals with reason and morality in a holistic, consistent, critical way provides solutions to today's world. In this discussion, which aims to understand and discuss the relationship of reason and morality in Taha's thought, has been tried to analyze what his vision of reason and morality is and what kind of relationship they have eaach other. In this context, although there are vorius aspect of reason and morality, the have been tried to be examined in terms of the problematic of the philosof of religion. While two problematic areas such as reason and morality have a wide seape and deep details in their own terms, our study includes concepts and resources related to them. Additionally, an attempt has been made to analyze and make more clear the relationship between reason and morality and religion.

Benzer Tezler

  1. Abdurrahman Taha'nın ahlak anlayışı

    Abdurrahman Taha's conception of ethics

    BÜŞRA KUDBAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Felsefeİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURAN KOÇ

  2. Taha Abdurrahman'da modernite düşüncesi

    The consept of modernity in Taha Abdurrahman's thought

    MUHAMMET ATEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    FelsefeUludağ Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ENVER UYSAL

  3. 'Metafizik İyi' nin yeniden inşası: Taha Abdurrahman'da ahlak

    The reconstruction of the 'Metaphysical Good': Morality in Taha Abdurrahman

    YUSUF ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinSelçuk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OSMAN ZAHİD ÇİFÇİ

  4. Bir cam ürün paketleme tesisinin robotlu üretime geçiş sürecinin endüstri mühendisliği yaklaşımları ile değerlendirilmesi

    Evaluation of a glass product packaging facility's transition to robotic production using industrial engineering approaches

    ABDURRAHMAN TAHA TOSCU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İHSAN EROZAN

  5. Taha Abdurrahman felsefesinde ahlakın din ve akılla ilişkisi

    The relationship between ethics, religion, and reason in Taha Abdurrahman's philosophy

    ABDURRAHİM DURSUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TUNCAY İMAMOĞLU