Batı Toroslar'daki kuvaterner buzullaşmalarının gelişimi ve seyri üzerinde yerel topoğrafya ile iklim özelliklerinin rolü
The role of local topography and climate characteristics for the development and evolution of quaternary glaciations in the Western Taurus mountains
- Tez No: 836152
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CİHAN BAYRAKDAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 310
Özet
Doğu Akdeniz Havzası'ndaki Güneybatı Türkiye'de yer alan Batı Toroslar, Geç Kuvaterner döneminde büyük ölçüde buzullaşma yaşamıştır. Çalışma sahası içerisinde kalan ve batıdan doğuya doğru, Sandıras, Karadağ, Akdağ (Kaş) ve Beydağları, Barla Dağı, Davraz Dağı, Dedegöl Dağı, Dumanlı Dağ, Emerdin Dağı, Kovacık Dağı, Bozburun Dağı, Geyik Dağları ve Akdağ (Alanya)'da eski buzulları temsil eden sirk ve moren izleri korunmuştur. Bu çalışma günümüzde jeomorfolojik iz ve delillerini tespit edilen bu alanlarda, buzul rekonstrüksiyonu ve Denge Çizgisi Yüksekliği (ELA) hesap araçlarını kullanarak, jeomorfolojik kanıtlara ve Dijital Yükselti Modellerine (SYM) dayalı buzul çizgileri ile eski buzulların dağılımını ve ELA'larını belirlemek ve maksimum buzul yayılımı sırasındaki paleo-sıcaklık ve paleo-yağışı tahmin etmek için yapılmıştır. Bu amaç ve hedefler doğrultusunda GlaRE, pELA hesaplama araçları, WRF, topoğrafik analizler ve paleo-iklim rekonstrüksiyonları gibi metodlar kullanılmış ve bunlardan elde edilen nicel veriler; her buzul için, buzullar arasında ve dağ sıraları arasında olmak üzere üç ölçekte analiz edilmiştir. Kullanılan yöntem ve analizler neticesinde; buzulların, en gelişmiş olduğu dönemde çalışma sahasındaki dağlarda toplam 217,771 ± 13.066 km2 bir alanı kapladığı hesaplanmıştır. En uzun buzul 15,147 m uzunluğu ile Geyik Dağları'nda tespit edilmiştir. Tez sahası içerisinde en düşük pELA seviyesi 1823 m olarak Kovacık Dağı'nda, en yüksek pELA seviyesi ise 2565 m ile Akdağ (Kaş) da tespit edilmiştir. Batı Toroslar'daki 13 dağın ortalama pELA'sı ise 2159 m olarak hesaplanmıştır. En düşük terminal yüksekliği Akdağ (Alanya) da 1411± 56 m, en yüksek buzul terminal buzul yüksekliği ise 3014 ±181 m ile Akdağ (Kaş) da tespit edilmiştir. Topografik analizler, 13 dağda buzulların çoğunlukla kuzey ara yönlerinde ve en yüksek eğim değerleri olan 18 ile 30 º arasında oluştuğunu göstermiştir. Paleo sıcaklık ve yağış rekonstrüksiyonları neticesinde Maksimum Buzul Maksimumu'nda hava sıcaklığı düşüşü 8 ile 9 ºC olarak tahmin edilmiş olup; Batı Toroslar'da Maksimum Buzul Maksimumu (SBM) dönemi eski buzulların rekonstrüksiyonu için yağışlarda mevcut duruma kıyasla ortalama %57'lik bir artış olması gerektiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The Western Taurus Mountains located in Southwest Turkey within the Eastern Mediterranean Basin experienced significant glaciation during the Late Quaternary period. The study area encompasses the ranges from west to east, including Sandıras, Karadağ, Akdağ (Kaş), and Beydağları, as well as Barla Mountain, Davraz Mountain, Dedegöl Mountain, Dumanlı Mountain, Emerdin Mountain, Kovacık Mountain, Bozburun Mountain, Geyik Mountains, and Akdağ (Alanya), all of which preserve traces of ancient glaciers in the form of cirques and moraines. This study aimed to determine the geomorphological evidence and indicators present in these areas today. It utilized tools such as glacier reconstitution (GlaRe) and Equilibrium Line Altitude (ELA) calculations, based on geomorphological evidence and Digital Elevation Models (DEMs). The goal was to ascertain the distribution of former glaciers and their ELAs, as well as to estimate paleo-temperatures and paleo-precipitation during the maximum glacier expansion period. To achieve these objectives, various methods were employed, including GlaRE, pELA calculation tools WRF, topographic analyses, and paleo-climate reconstructions. The quantitative data obtained from these methods were analyzed at three scales: for single glacier, between glaciers, and among mountain ranges. As a result of the applied methods and analyses, it was determined that during the maksimum extention glaciation period, the glaciers covered a total area of 217.771 ± 13.066 km² across the mountainous terrain within the study area. The longest glacier was identified in the Geyik Mountains, measuring 15.147 meters in length. The lowest pELA level within the study area was observed at Kovacık Mountain, at an elevation of 1823 m a.s.l. while the highest pELA level was recorded at Akdağ (Kaş), at an elevation of 2565 m a.s.l. The average pELA for the 13 mountains in the Western Taurus Mountains was calculated as 2159 m a.s.l. The lowest terminal glacier altitude was found at Akdağ (Alanya), measuring 1411 ± 56 m a.s.l, while the highest terminal glacier altitude was observed at Akdağ (Kaş), measuring 3014 ± 181 m a.s.l. Topographic analyses revealed that glaciers primarily formed in north and northeast directions across the 13 mountains, with the steepest slopes ranging from 18 to 30 degrees. The temperature decrease during the maximum glaciation period was estimated to be between 8 to 9 °C. Moreover, in order to reconstruct the paleo glaciers of the Late Quaternary period in the Western Taurus Mountains, it is suggested that there should be an average increase of about 50% in precipitation compared to the current conditions.
Benzer Tezler
- Keçiborlu (Isparta) jips oluşumlarının jeolojik, mineralojik ve jeokimyasal özellikleri ile kökeninin incelenmesi
Investigation of the geological, mineralogical and geochemical properties and origin of Keçiborlu (Isparta) gypsum occurrences
FATİH AYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OYA CENGİZ
- Dedegöl Dağı (Yenişarbademli, Isparta) dolayının jeolojisi ve magmatik kayaçların petrolojisi
Geology of Dedegöl Mountain (Yenişarbademli, Isparta) region and petrology of igneous rocks
DENİZ DEDEOĞLU YILDIZ
Doktora
Türkçe
2021
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL YILMAZ
- Geochemical investigation of source rock formation mechanisms of early silurian, early triassic, and middle-late miocene units in the Western Taurides, Türkiye
Batı Toroslar, Türkiye'de yer alan erken silüriyen, erken triyas ve orta-geç miyosen birimlerinin kaynak kaya oluşum mekanizmalarının jeokimyasal yöntemlerle incelenmesi
ZEYNEP DİNCER KIRMAN
Doktora
İngilizce
2024
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ÖMER YILMAZ
- Batı Toroslar ve Güneydoğu Toroslar Prironinae-Cerambycinae (Coleoptera:Cerambycidae) faunaları üzerine taksonomik, sistematik ve zoocoğrafik araştırmalar
Taxonomical, systematical and zoogeographical researches on fauna of Prioninae-Cerambycinae of Western Taurus mts. and South-Eastern Taurus mts. (Coleoptera:Cerambycidae)
MESUD GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyolojiGazi ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN ÖZDİKMEN
- Belenköy (Feke) ile Horzum (Kozan) dolayının stratigrafisi, Doğu ve Orta Toroslar'daki paleozoyik istiflerle korelâsyonu
Stratigraphy of Belenköy (Feke) and Horzum (Kozan) area, and correlative study of the paleozoic sequences in the Eastern and Central Taurides
DOĞAN USTA
Doktora
Türkçe
2020
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜLVİ CAN ÜNLÜGENÇ