Geri Dön

Çağdaş Balkan Türk edebiyatları üzerine Türkiye'de yapılan bilimsel çalışmaların analitik bibliyografyası

Analytical bibliography of scientific studies in Turkey on contemporary Balkan Turkish literatures

PDF İndir

  1. Tez No: 836415
  2. Yazar: ESENGÜL ÖZCAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ATIF AKGÜN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dünyası Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 409

Özet

Balkan Türklerinin hayatında ciddi dönüşümlere ve köklü değişikliklere sebep olan“1877-1878 Türk-Rus Savaşı”,“Balkan Savaşları”ve“I. Dünya Savaşı”toplumun her alanına etki eden sonuçlar doğurmuştur. Yaşanılan savaşlar neticesinde Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda toprak kaybetmesi ve bölgeden çekilmesi ile Balkanlarda yaşayan Türkler için siyasi, sosyal, kültürel, demografik, edebî vb. açılardan dengelerin değiştiği dönemler başlamıştır. Osmanlı Devleti'nin Balkanlardan çekilmesi ile savunmasız kalan Balkan Türkleri diğer etnik gruplar tarafından farklı açılardan asimile edilmiştir. Özellikle ulusal kimlikleri ve millî benliklerinin yok edilmesi için çeşitli bastırma ve sindirme politikalarına maruz kalmış ve yaşananlar neticesinde göçe zorlanmışlardır. Osmanlı Devleti'nin savaşlar neticesinde kaybettiği topraklarda yaşayan ve yaşanan göçlerle birlikte azınlık durumuna düşen Balkan Türkleri; eğitim, basın yayın faaliyetleri ve sosyal etkinliklerde ana dil Türkçenin kısıtlanması veya yasaklanması, din ve inanç özgürlüğü kapsamında ibadetlerini yerine getirmelerini engelleyen tutumlar, Türk ve Müslüman oldukları için sosyal ve kültürel hayattan izole edilmeleri, yaşanan baskı ve sindirme politikaları kapsamında asimilasyon ve entegrasyonlar ile göçe zorlanmaları, demografik dengenin Türkler aleyhine bozulması ve toplumsal ayrımcılığa uğramaları, yapılan etnik temizlikler ile yok edilmeleri neticesinde kendi aralarında oluşturdukları yeni yapılanmalar ile millî kültür ve benliklerini korumayı amaçlamışlardır. Balkan Türklerinin sosyal, kültürel ve edebî hayatlarındaki hareketlenmelerde millî benliklerini ve ulusal kimliklerini koruma, toplumdaki millî bilincin uyandırılmasını sağlama, yaşanan bastırma ve sindirme politikalarına karşı halkı harekete geçirme amacı güdülmektedir. Özellikle bu alanda yapılan ilk faaliyetlerin basın yayın aracılığı ile gazete ve dergilerde ele alındığı görülmektedir. Dönem dönem devlet kontrolünde güdümlü şekilde ilerleyen basın yayın faaliyetleri, Balkan Türklerinin kendi düşünce özgürlüklerini dile getirdiği bir araç olmuştur. Edebiyata dair ilk girişimlerin de yine basın yayın faaliyetleri aracılığı ile başladığı görülmektedir. Özellikle meydana gelen savaşlar ve sonuçlarının Balkan Türklerinin hayatına olan etkileri edebî eserler aracılığıyla sıklıkla dile getirilmiştir. Balkan Türklerinin şair ve yazar kadrosunu oluşturan aydın kesimin çoğunun yaşanan göçlerle birlikte Türkiye'ye göçü, edebî sahada önemli bir eksikliği oluşturmuştur. Türkiye'ye göç etmeyip Balkanlarda kalan ve daha çok gazeteci ve öğretmen kimlikleri ile ön plana çıkan Balkan Türkü yazar ve şairlerin kaleme aldıkları eserlerinde; yaşanan savaşlar ve göçlerle birlikte oluşan yeni toplum düzeninde millî kimlik ve kültürlerini korumak, Osmanlı Devleti'nin bölgeden çekilmesi ile yaşanan bastırma ve sindirme politikalarına karşı gösterilen direnişler, baskı ve kıyımlar karşısında sessiz kalmamak adına adalet vurgusunu yapmak ve halkı uyandırmak, siyasi, sosyal, kültürel vb. açılardan Türklüklerinin, millî birlik ve beraberliklerinin korunması çağrısında bulunmak için Balkan Türklerine seslenmek gibi konular işlenmiştir. Balkan Türklerinin Balkanlarda yeni ulus devletlerin kurulmasından itibaren bağlı oldukları yeni ülkelerde çağdaş edebî üretime giriştikleri bilinmektedir. Bu durum neticesinde; şiir, tiyatro, öykü, dram, araştırma-inceleme, eleştiri, deneme, roman, çeviri, uzun hikâye, mizah, fıkra, oyun yazarlığı, günce gibi farklı türler kaleme alınmıştır. Söz konusu edebiyat birikimini ele alan akademik ve bilimsel çalışmalar da bu edebi üretimin doğal bir sonucu olarak gerçekleştirilmiştir. Bu alandaki bilimsel çalışmaların gerçekleştirildiği ülkeler arasında Türkiye ayrı bir öneme sahiptir. Balkan Türkleri üzerine yapılan çalışmalar Balkan ülkelerinde hazırlanmış ancak Türkiye'de yayımlanmıştır. Bu çalışmaların Türkiye'de yayımlanmasında; Türkiye'de baskı ve sansürün olmaması, resmi dilin Türkçe olması, yayın için maddi manevi destek verilmesi hem tarihi hem ailevi bağlar, Balkanlara olan özel ilgi vb. gibi nedenler etkili olmuş ve Türkiye'ye rağbeti arttırmıştır. Türkiye'de çağdaş Balkan Türk edebiyatları üzerine yapılan çalışmaların 1960'lı yılların sonu ile 1970'li yılların başında yapıldığı bilinmektedir. Balkan Türklerinin Türkiye'ye göç etmeleri ile özellikle şair ve yazar kesimin yaşadıkları deneyimleri, göç süreçlerini, yeni yurtları olan Türkiye'ye uyum süreçlerini ve getirilerini Türkiye'de farklı türlerde kaleme alınan çalışmalar aracılığı ile dile getirmişlerdir. Özellikle araştırma-inceleme ve monografi türlerinde yapılan çalışmalar ile durum daha net gözler önüne serilmiştir. Balkan Türklerinin yaşadığı sosyal, kültürel, demografik, edebî vb. tahribatların Türkiye'de kaleme alınan çalışmalar, sivil toplum kuruluşları ve süreli yayın organları ile duyurulması amaçlanmış, Balkan Türkleri arasında millî bilincin ve kültürün yaşatılması için çalışılmıştır.“Çağdaş Balkan Türk Edebiyatları Üzerine Türkiye'de Yapılan Bilimsel Çalışmaların Analitik Bibliyografyası”başlıklı çalışmada ana tema Türkiye'de ÇBTE alanında oluşturulan bilimsel çalışmaların incelenmesi ve analitik bibliyografyasının hazırlanmasıdır. Bu amaç, Türkiye'de ÇBTE alanı üzerine hazırlanan ilk çalışmaların oluşturulma nedenleri, tarihleri, özellikleri, araştırmacıları gibi belli konuların da aydınlatılmasını gerekli kılmaktadır. Balkan coğrafyasında yaşanan siyasi ve sosyal olaylar neticesinde dengeler değişmeye başlamış ve birçok Balkan Türkü yaşanan göçler ile birlikte Türkiye'ye göç etmiştir. Türkiye'ye yerleşen Balkan Türklerine ve yaşanan olaylara olan ilgi Rumeli üzerine olan çalışmaların sıklığını arttırmış ve devamlılığını sağlamıştır. Türkiye'de özellikle ÇBTE alanında üniversitelerin Türkoloji, Türk dili ve edebiyatı, Balkan araştırmaları vb. gibi bölümlerinde yapılan akademik çalışmalar ile alan üzerine olan ilk çalışmalar 1960'lı yılların sonları ile 1970'li yılların başlarına rastlamış ancak asıl ciddi çalışmalar 1980'li yılları bulmuştur. Türkiye'de ÇBTE alanında çalışan araştırmacılar Türkiye'nin ilgili üniversitelerinde aldıkları eğitimler dışında MEB ve Yunus Emre Enstitütüsü yoluyla Balkan bölgelerinde bulunmuş ve çeşitli üniversitelerde eğitimler vermiştir. Özellikle çalışma sahalarını yerinde görmeleri ve alan üzerine yapılan incelemeler bilimsel çalışmalara kaynaklık etmiştir. Türkiye'de çağdaş Balkan Türk edebiyatları üzerine hazırlanan ilk çalışmaların antolojiler yoluyla yapıldığı ve bu sayede Balkan Türkleri edebiyatlarının zenginliğinin ve birikiminin gösterildiği görülmektedir. Bu antolojiler aracılığıyla ÇBTE'nın konuları, temaları, dönemleri, edebi türleri, temsilcileri vb. gibi öne çıkan özellikleri detaylı şekilde incelenmiştir. Antolojileri takiben oluşturulan diğer çalışmalar monografi türü üzerine olmuştur. Özellikle monografi türünde hazırlanan tez çalışmaları alan için önemli bir kaynak oluşturmuştur. Türkiye'de ÇBTE alanındaki araştırmalar 1990-2000 yılları ve sonrası için makale ve bildiri alanında yoğunluk kazanmıştır. ÇBTE çeşitli yönlerden ve farklı perspektiflerden makale ve bildirilerde inceleme konusu olmuştur. Türkiye'de ÇBTE alanında yapılan akademik çalışmalarda özellikle; Balkan Türklerinin edebiyatlarının ve kültürlerinin araştırılması, bu alanda ön plana çıkan isimlerin ve edebi süreçlerinin tanıtılması amaçlanmıştır. Türkiye'de çağdaş Balkan Türkleri ve edebiyatları ile ilgili birçok bilimsel kitap, makale, tez yayımlanmış; sempozyum ve bildiriler sunulmuştur. Bu alanda incelemeye alınan“Çağdaş Balkan Türk Edebiyatları Üzerine Türkiye'de Yapılan Bilimsel Çalışmaların Analitik Bibliyografyası”başlıklı çalışmada; Batı Trakya, Bulgaristan, Kuzey Makedonya, Kosova, Gagauzyeri ve Romanya bölgeleri üzerine yapılan bilimsel çalışmalar incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

The“Turkish-Russian War of 1877-1878”,“Balkan Wars”and“World War I”, which caused serious transformations and radical changes in the lives of the Balkan Turks. World War II had consequences that affected every aspect of society. As a result of the wars, the Ottoman Empire lost territory in the Balkans and withdrew from the region, causing political, social, cultural, demographic, literary, etc. Changes for the Turks living in the Balkans. Periods have begun where the balances have changed in many respects. Balkan Turks, who were left defenseless after the Ottoman Empire withdrew from the Balkans, were assimilated by other ethnic groups from different angles. They were subjected to various suppression and intimidation policies, especially in order to destroy their national identities and national identities, and as a result of these events, they were forced to migrate. Balkan Turks, who lived in the lands lost by the Ottoman Empire as a result of the wars and became a minority due to migration; Restriction or prohibition of the native language Turkish in education, media activities and social events, attitudes that prevent them from performing their religious duties within the scope of freedom of religion and belief, isolation from social and cultural life because they are Turkish and Muslim, assimilation and integration within the scope of oppression and intimidation policies and migration. They aimed to protect their national culture and identity with the new structures they formed among themselves as a result of their difficulties, the deterioration of the demographic balance against the Turks, their exposure to social discrimination, and their destruction through ethnic cleansing. The movements in the social, cultural and literary lives of the Balkan Turks aim to protect their national self and national identity, to ensure the awakening of national consciousness in the society, and to mobilize the public against the policies of suppression and intimidation. It is seen that especially the first activities in this field were discussed in newspapers and magazines through the press. Press and publication activities, which were carried out under state control from time to time, became a tool through which Balkan Turks expressed their freedom of thought. It is seen that the first attempts on literature started through press activities. Especially the wars that took place and their consequences on the lives of Balkan Turks have been frequently expressed through literary works. The migration of most of the intellectuals who constitute the poets and writers of the Balkan Turks to Turkey has created a significant deficiency in the literary field. In the works written by Balkan Turk writers and poets who did not migrate to Turkey but stayed in the Balkans and came to the fore as journalists and teachers; To protect their national identity and culture in the new social order that emerged with the wars and migrations, to emphasize justice and to awaken the people in order not to remain silent in the face of resistance, oppression and massacres against the suppression and intimidation policies that took place after the withdrawal of the Ottoman Empire from the region, to awaken the people politically, socially, culturally, etc. Topics such as addressing the Balkan Turks to call for the protection of their Turkishness, national unity and solidarity were discussed. It is known that Balkan Turks have engaged in contemporary literary production in the new countries to which they are affiliated since the establishment of new nation states in the Balkans. As a result of this situation, different genres such as poetry, theatre, short story, drama, research-analysis, criticism, essay, novel, translation, long story, humor, joke, playwriting and diary were written. Academic and scientific studies dealing with the literary accumulation in question have also been carried out as a natural result of this literary production. Türkiye has a special importance among the countries where scientific studies in this field are carried out. Studies on Balkan Turks were prepared in the Balkan countries but published in Turkey. In the publication of these studies in Turkey; The absence of oppression and censorship in Turkey, the official language being Turkish, material and moral support for publication, both historical and familial ties, special interest in the Balkans, etc. Reasons such as these have been effective and increased the demand. It is known that studies on contemporary Balkan Turkish literature in Turkey were carried out in the late 1960s and early 1970s. The experiences of the Balkan Turks, especially the poets and writers, with their migration to Turkey, their migration processes, their adaptation to Turkey, their new homeland, and their outcomes have been expressed through works written in different genres in Turkey. The situation has been revealed more clearly, especially with studies conducted in the form of research-review and monographs. Social, cultural, demographic, literary etc. experiences of Balkan Turks. It was aimed to announce the destruction through works written in Turkey, non-governmental organizations and periodicals, and efforts were made to keep the national consciousness and culture alive among the Balkan Turks. The main theme of the study titled“Analytical Bibliography of Scientific Studies in Turkey on Contemporary Balkan Turkish Literatures”is the examination of scientific studies in the field of CBT in Turkey and the preparation of an analytical bibliography. This aim necessitates the elucidation of certain issues such as the reasons for the creation of the first studies on the field of CBT in Turkey, their dates, characteristics and researchers. As a result of the political and social events in the Balkan geography, the balances began to change and many Balkan Turks migrated to Turkey with the migrations. Interest in the Balkan Turks who settled in Turkey and the events that took place increased the frequency and continuity of studies on Rumelia. In Turkey, especially in the field of ÇBTE, universities offer courses in Turcology, Turkish Language and Literature, Balkan Studies, etc. The academic studies carried out in departments such as and the first studies on the field occurred in the late 1960s and early 1970s, but the real serious studies were in the 1980s. In addition to the training they received in the relevant universities of Turkey, researchers working in the field of CBT in Turkey have been in the Balkan regions through the Ministry of National Education and Yunus Emre Institute and given training at various universities. In particular, seeing the study areas on site and the investigations made on the field have been the source of scientific studies. It is seen that the first studies on Contemporary Balkan Turkish Literatures in Turkey were done through anthologies, thus showing the richness and accumulation of Balkan Turkish literatures. Through these anthologies, ÇBTE's subjects, themes, periods, literary genres, representatives, etc. Its prominent features such as are examined in detail. Other works created following anthologies were on the monograph genre. Theses, especially monographs, have become an important resource for the field. Research in the field of CBT in Turkey has gained intensity in the field of articles and papers between 1990-2000 and later. CBTE has been the subject of investigation in articles and papers from various aspects and different perspectives. In academic studies conducted in the field of CBT in Turkey, especially; It is aimed to research the literature and culture of the Balkan Turks and to introduce the prominent names and literary processes in this field. Many scientific books, articles and theses about Contemporary Balkan Turks and their literature have been published in Turkey; symposiums and papers were presented. In the study titled“Analytical Bibliography of Scientific Studies in Turkey on Contemporary Balkan Turkish Literatures”which was examined in this field; Scientific studies on the regions of Western Thrace, Bulgaria, North Macedonia, Kosovo, Gagauzia and Romania were examined

Benzer Tezler

  1. Tez No

    378603

    Makedonya Türk çocuk edebiyatında Sevinç dergisi ve bu dergideki şiirler üzerine tematik bir inceleme

    A study on Sevinç journal of Macedonian-Turkish children's literature and an thematic analysis on the poems in this journal

    TURAN ÇELEBİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Türk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET TEMİZKAN

  2. Tez No

    882257

    Nazım Keriçli'nin 'Üç İstek' adlı eseri esasında Kırım Tatar Türkçesinde fiil

    Verb in Crimean Tatar Turkish based of Nazım Keriçli's work 'Three Wishes'

    MUHAMMED FATİH ÖNER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN

  3. Tez No

    831257

    Balkan Türk edebiyatının dijital medyada görünümü üzerine bir inceleme

    A research on the presence of Balkan Turkish literature in digital media

    MUMIN ALIOV

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ ŞÜKRÜ ÇORUK

  4. Tez No

    159397

    Kitâbü Mürşidi'n-Nisâ (metin-aktarma-inceleme)

    Başlık çevirisi yok

    ADİLHAN ADİLOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FERHAT TAMİR

  5. Tez No

    204924

    Şark-i Rus gazetesi üzerine bir inceleme

    An investigation on the newspaper 'Şark-i Rus'

    SELÇUK TÜRKYILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Türk Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. NAZIM MURADOV

Geri Dön