Geri Dön

Yersel lazer tarama yöntemi ile Elazığ- Palu demir yolu tünelinde deformasyonların izlenmesi

Monitoring of deformations in Elazığ-Palu railway tunnel with terrestrial laser scanning method

PDF İndir

  1. Tez No: 837081
  2. Yazar: ALPER YİĞİTOĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FATMAGÜL KILIÇ GÜL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
  6. Anahtar Kelimeler: Yersel lazer tarama, nokta bulutu, deformasyon, Palu demir yolu tüneli, Terrestrial laser scanning, point cloud, tunnel measurement, deformation, Palu tunnel
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Geomatik Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 146

Özet

Tüneller zaman içinde doğal afetler, tektonik hareketler ve litolojik özellikler vb. nedenler ile deformasyona uğrayabilmektedir. Tünellerdeki bu deformasyonları belirlemek ve izlemek için günümüzde en çok kullanılan yöntemlerden birisi de yersel lazer tarama (YLT) teknolojisidir. YLT ile tünel yüzeyleri üç boyutlu (3B) olarak ölçülebilmekte ve çeşitli zamanlarda yapılan ölçümler karşılaştırılarak deformasyonun olup olmadığı ve büyüklüğü ortaya çıkarılabilmektedir. Bu çalışmada, Doğu Anadolu Fayının (DAF) depremsellik hareketlerinin, fayın geçtiği Palu demir yolunu etkileyip etkilemediği; altı farklı dönemde YLT ile yapılan ölçümlerden elde edilen nokta bulutlarının karşılaştırılması ile belirlenmiştir. 2018-2021 tarihleri arasında, Faro Focus 3D X 130 YLT aleti ile yapılan ölçümler toplam 110 oturum ile tamamlanmıştır. Periyotlar kendi ölçü setleri içinde Faro Scene 2021 yazılımında birleştirilmiş ve ortalama standart sapma değerleri 1.73 mm- 3.16 mm arasında değişmiştir. Bu şekilde her periyot için tünelin 3B nokta bulutu yüzey modeli oluşturulmuştur. Periyodlar arasında zamana bağlı yüzey değişim farklarının belirlenmesi için CloudCompare 2.13 yazılımı ile“Cloud to Cloud Distance”(C2C) yöntemi kullanılmıştır. Birinci ile üçüncü periyotlar arasında C2C hesaplamaları ve enkesitlerle yapılan karşılaştırmalar sonrası fay kırığının devam ettiği doğrultu boyunca ve civarında, tünel yüzeylerindeki dökülmelerle boşlukların arttığı, çalışma alanının güney doğu bölümünde 17 mm civarında yer değiştirmelerin ve deformasyonların olduğu gözlemlenmiştir. Bu tespitler sonrasında 24 Ocak 2020 tarihinde, tünelden 90 km uzaklıkta Sivrice ilçesinde 6.5 Mw büyüklüğünde bir deprem olmuştur. YLT ölçümlerinde elde edilen bulguların DAF hareketlerinin yorumlanması ve tahmin edilmesinde dikkat çekici bir etkisi olduğu düşünülmüştür. Sivrice depremi sonrasında çalışmalara devam edilmiştir. Üç periyot olarak yapılan bu YLT ölçümlerinde de önceki bulunan deformasyonların belirli oranlarda arttığı gözlenmiştir. Bu sonuçlara göre de depremlerin çok sık yaşandığı yerlerdeki mühendislik yapılarında, periyodik olarak yapılacak benzer ölçme ve değerlendirme araştırmalarının, depremlerin önceden tahmin edilmesinde ve yıkımlara karşı önlemler alınmasında önemli katkılar sağlayabileceği kanısına varılmıştır.

Özet (Çeviri)

Tunnels can be deformed over time due to natural disasters, tectonic movements, lithological features, etc. . One of the most used methods to determine and monitor the deformation in tunnels today is terrestrial laser scanning (TLS) technology. TLS technology allows to collect three-dimensional (3D) data on tunnel surfaces and temporal surveys can be exploited to determine deformations. In this study, the effects of the seismic movements of the East Anatolian Fault (EAF) to Palu railway were determined by comparison of point clouds obtained with TLS in six different periods. All measurements are conducted with the Faro Focus 3D X 130 YLT instrument were completed with a total of 110 sessions between 2018-2021. The 3D point cloud surface model of the tunnel for each period was created by registering the periods within their own measurement sets using Faro Scene 2021 software. The average standard deviation values in registrations vary between 1.73 mm and 3.16 mm.“Cloud to Cloud Distance”(C2C) method in CloudCompare 2.13 software was used to determine temporal changes in surfaces between periods. C2C comparisons and calculations between the first and third periods showed that the gaps increased with the material losses on the tunnel surfaces along and around the direction where the fault rupture continued, and that there were displacements and deformations of around 17 mm in the south-eastern part of the study area. . Two and a half months after these findings, a 6.5 Mw earthquake has occurred in Sivrice district, 90 km from the tunnel, on January 24, 2020. It was interpreted that the findings obtained with TLS measurements had a remarkable effect on the interpretation and prediction of DAF movements. The TLS measurements conducted in three periods revealed that the previously found deformations increased at certain rates. According to these results, it has been concluded that similar measurement and evaluation studies to be carried out periodically in engineering structures where earthquakes occur frequently can make significant contributions to predict earthquakes and take precautions against destruction.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    747263

    Fotogrametrik görüntü tabanlı nokta bulutu üzerinden otomatik bina çıkarımı ve sayısallaştırma

    Automatic building extraction and digitalization through photogrammetric image based point cloud

    BURAY KARSLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Jeodezi ve FotogrametriAksaray Üniversitesi

    Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FERRUH YILMAZTÜRK

  2. Tez No

    789299

    3D yersel lazer tarama teknolojisinin güncel mimari koruma proje uygulamalarında kullanım olanaklarına yönelik değerlendirmeler

    Evaluations on the use of 3D terrestrial laser scanning technolohy in architectural conservation projects

    BÜŞRA ÇELEBİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MimarlıkKonya Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİLGEHAN YILMAZ ÇAKMAK

  3. Tez No

    465439

    From point cloud to HBIM: Investigating the possibilities of using high resolution data acquisition techniques

    Yüksek çözünürlüklü veri toplama teknikleri kullanılarak nokta bulutundan tarihi yapı bilgi modellemesi yaratma olasılıklarının araştırılması

    ZÜHAL DURAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CENGİZHAN İPBÜKER

  4. Tez No

    341178

    Yersel lazer tarama yöntemi ve klasik ölçme yönteminin karşılaştırılması

    Abstract comparison of terrestrial laser scanning method and a way to measure classic

    YÜKSEL GÜRCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Jeodezi ve FotogrametriBahçeşehir Üniversitesi

    Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM BAZ

  5. Tez No

    361090

    Yersel lazer tarama ve yersel fotogrametri ile elde edilen yüksek çözünürlüklü verilerden üretilmiş üç boyutlu modellerin karşılaştırılması

    Comparison of 3d models obtained by high resolution terrestrial laser scanning and terrestrial photgrammetry data

    SAMED ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Jeodezi ve FotogrametriGümüşhane Üniversitesi

    Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TEMEL BAYRAK

Geri Dön