Osmanlı fetva literatüründe temel bir kaynak olarak Minkârîzâde Yahyâ Efendi'nin fetâvâsı ve vakıf fetvalarının analizi
Minkârizâde Yahyâ Efendi's fatwas as a fundamental source in Ottoman fatwa literature and his waqf fatwas
- Tez No: 837859
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NAİL OKUYUCU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Tarih, Religion, Law, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Fıkhi bilginin tarih içinde toplumsal ihtiyaçlara daha uyumlu hale gelmesini sağlayan fetva mecmuaları, Osmanlı hukuk sisteminin şekillenmesine yardımcı olan önemli kaynak eserlerdir. Bu çalışma Osmanlı fıkıh geleneğinde oldukça merkezi bir konuma sahip olan Minkârîzâde Yahyâ Efendi'nin (ö.1088/1678) fetva mecmuasını incelemektedir. Minkârîzâde Yahyâ Efendi, kendi derin ilmî birikimi ve yetiştirdiği talebeleri vasıtasıyla Osmanlı ilmiyesi ve bürokrasisi üzerinde belirleyici bir rol üstlenmiştir. Bununla birlikte Yahyâ Efendi'nin Osmanlı hukukuna etkisi, Fetâvâ-yı Abdürrahim adlı eserdeki ona ait olan fetvaların literatürde yanlış olarak Menteşzâde Abdürrahim Efendi'ye atfedilmesi gibi sebeplerle tam olarak kavranamamıştır. Bu çalışma, literatürdeki söz konusu yanılgıyı düzelterek fetvaların asıl sahibinin Minkârîzâde Yahyâ Efendi olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca tez, önde gelen bir şeyhülislam olarak Yahyâ Efendi'nin Osmanlı hukukunu nasıl etkilediğini tartışmakta ve fetvalarının Osmanlı fetva literatüründe temel bir kaynak olduğunu iddia etmektedir. Çalışmada Yahyâ Efendi'nin belirleyici konumunu gösteren bir örneklem olarak Osmanlı hukukuna büyük katkı sağladığı vakıf hukuku ayrıntılı olarak ele alınmakta ve bu alandaki fetvalarının içerik analizi yapılmaktadır. Bu analiz sonucunda Yahyâ Efendi'nin vakfın finansman sorunlarına yoğunlaştığı sonucuna ulaşılmakta ve bunun sebepleri incelenmektedir. Böylece Yahyâ Efendi'nin fetvalarının, vakıf hukuku ve daha geniş çerçevede Osmanlı hukuk sistemi üzerindeki etkisinin daha derinlemesine anlaşılması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
The collections of legal opinions (fatawa), which facilitated the harmonization of Islamic jurisprudence with the evolving social context, have also served as crucial sources in shaping the Ottoman legal system. This thesis examines the fatawa collection of Minkârîzâde Yahyâ Efendi (d. 1088/1678), a central figure in the Ottoman legal tradition. However, Yahyâ Efendi's profound impact on the Ottoman legal framework has remained underexplored because contemporary scholars have mistakenly attributed his fatwas in the work Fetâvâ-yı Abdürrahim to Menteşzâde Abdürrahim Efendi. This study corrects this misunderstanding and establishes Minkârîzâde Yahyâ Efendi as the true author of the fatwas. It also shows that Yahyâ Efendi, as an eminent Shaykh al-Islam, significantly influenced the Ottoman legal landscape, with his fatwas serving as fundamental pillars of the Ottoman fatwa literature. This study proposes that Yahyâ Efendi's most significant impact on the Ottoman legal system was in the area of waqf (charitable endowment) law. Through a close analysis of waqf-related fatwas, this thesis reveals Yahyâ Efendi's pivotal role in issues related to waqf financing. Overall, this research seeks to deepen the understanding of the influence of Yahyâ Efendi's fatwas on waqf law and, more broadly, on the Ottoman legal system.
Benzer Tezler
- Fethu Rabbi'l-Beriyye fî Fıkhi's-Sâdeti'l-Hanefiyye (Abdülfettâh b. Derviş et-Temîmî) adlı eserin edisyon kritiği, inceleme ve değerlendirilmesi
Fethu Rabbi'l-Beriyye fî Fikhi's-Sâdeti'l-Hanefiyye (Abdülfettâh b. Derviş et-Temîmî): Contextual critique, analysis and assessment
TAMER ZOUROB
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ARI
- El-Fetâvâ'l-Velvâliciyye'nin Hanefî Nevâzil literatüründeki yeri (Bey' akdinin şartları çerçevesinde)
Başlık çevirisi yok
ESRA TAVŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. ALİ BARDAKOĞLU
- Osmanlı fetva literatürü çerçevesinde iltizam uygulamasının fıkhî tahlili
Legal analysis of tax farming (Iltizām) practice within the framework of Ottoman fatwā literature
MUHAMMED TAHA KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KAYA
- İslam hukuku literatüründe bir fetva mecmuası örneğiel-Fetâvâ'l-Adliyye ve tahlili
A sample of fatwa collection in Islam law literature:El-Fetâvâ'l-Adliyye and its analysis
HATİCE BATMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER KORKMAZ
- İslam hukuk literatüründe mesh risâleleri bağlamında Şeyhülislam Ebussuûd Efendi'nin 'Risâle fi'l-mesh 'ale'l-huffeyn' adlı eseri ve değerlendirilmesi
Sheikhulislam Ebussuûd Efendi's work named 'Risel fi'l-mesh 'ale'l-huffeyn' and its evaluation in the context of mash tracets in Islamic law literature
NURAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İNANIR