Mal ticareti, hizmet ticareti ve büyüme ilişkisi: Türkiye örneği
The relationship between goods trade, service trade and growth: The example of Turkey
- Tez No: 839430
- Danışmanlar: PROF. DR. KENAN ÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 273
Özet
Ekonomik göstergeler, her geçen gün daha fazla küreselleşen uluslararası ticaretin ekonomik büyümenin lokomotifi olma yolunda daha büyük katkılar sunabildiği bir süreci göstermektedir. Uluslararası ticaretin artan orandaki katkısı 1980'de serbest piyasa ekonomisine geçen Türkiye'nin ekonomik büyümesinde de gözlenmektedir. Bu katkı içerisinde mal ticaretinin payı önem arz etse de daha yüksek katma değer üretebilen hizmet ticaretinin payı da sürekli olarak artış göstermektedir. Uluslararası ticaret içerisinde genellikle göz ardı edilen hizmet ticaretinin bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ışığında mamül malların üretiminde daha fazla yer aldığı izlenmektedir. İzlenen süreç çerçevesinde bu çalışmada, uluslararası mal ve hizmet ticaretinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi araştırılırken aynı zamanda mal ve hizmet ticaretinin kendi aralarındaki ilişki de incelenmekte ve sonuçlar Türkiye ekonomisi açısından değerlendirilmektedir. Türkiye üzerine yapılan bu çalışmada mal ticareti ve hizmet ticaretinin büyümeyle olan ilişkisi ve kendi aralarındaki ilişki, 1981-2019 dönemine ait yıllık veriler altında Fourier tabanlı eşbütünleşme ve nedensellik testleri ile incelenmektedir. Örneklem döneminde, Türkiye ekonomisini etkileyen gerek içsel gerekse de dışsal birçok olayın makroekonomik serilerde yapısal kırılmalar oluşturduğu bilinmektedir. Bu bağlamda çalışmada kullanılan yöntemler yapısal kırılmalar doğrultusunda seçilmiştir. Birim kök analizi için ADF ve Fourier ADF testleri; eşbütünleşme analizi için Fourier Bootstrap ARDL Sınır Testi; nedensellik analizi için ise Fourier Granger testi kullanılmıştır. Geleneksel ve yapısal kırılmalı birim kök testinin ortak sonucu olarak, sabitli ve trendli modelde tüm serilerin birinci farklarında durağan oldukları belirlenmiştir. Eşbütünleşme analizinde mal ticareti ve hizmet ticaretinin ekonomik büyüme ile olan ilişkisini içeren ilk altı model için uzun dönemli bir ilişki bulunamamıştır. Öte yandan mal ve hizmet ticaretinin kendi arasındaki ilişkiyi ortaya koyan Model 7, 8 ve 9 için eşbütünleşme ilişkisi saptanmış; bu ilişkilerdeki uzun ve kısa dönem katsayıları raporlanmıştır. Son olarak nedensellik testi sonucunda uluslararası ticaret serileri ile RGSYH arasında kısa dönemde çift yönlü ilişki bulunmuştur. Aynı şekilde mal ve hizmet ticareti serileri arasında da çift yönlü bir nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Ayrıca döviz kurundan hizmet ithalatına doğru tek yönlü, döviz kuru ile diğer seriler arasında ise çift yönlü nedensellik tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The economic indicators demonstrate a process in which the increasingly globalized international trade can contribute significantly to economic growth. The growing contribution of international trade has also been observed in the economic growth of Turkey, which transitioned to a free-market economy in 1980. While the share of merchandise trade is significant within this contribution, the share of service trade, which can generate higher value-added, continues to increase steadily. Within international trade, the role of service trade, often overlooked, is being amplified, particularly in the production of manufactured goods, in light of advancements in information and communication technologies. Within this framework, this study investigates the impact of international trade in both goods and services on economic growth, while also examining the relationship between merchandise and service trade, with the results being assessed in the context of the Turkish economy. In this study conducted on Turkey, the relationship between merchandise trade and service trade with economic growth, as well as their interrelation, is examined using Fourier-based cointegration and causality tests based on annual data for the period 1981-2019. It is well-known that during the sample period, various internal and external events affecting the Turkish economy led to structural breaks in macroeconomic series. In this context, the methods used in the study were selected considering these structural breaks. Unit root analysis was conducted using ADF and Fourier ADF tests; cointegration analysis was performed using the Fourier Bootstrap ARDL Bound Test; and causality analysis was carried out using the Fourier Granger test. As a common result of conventional and structural break unit root tests, it was determined that all series are stationary at the first difference in the constant trend model. In the cointegration analysis, a long-term relationship was not found for the first six models, which include the relationship between merchandise trade and service trade with economic growth. However, for Models 7, 8, and 9, which reveal the relationship between merchandise and service trade, a cointegration relationship was detected, and the long and short-term coefficients in these relationships were reported. Finally, as a result of the causality test, a two-way short-term relationship was found between international trade series and RGDP. Similarly, a two-way causality relationship was detected between merchandise and service trade series. Additionally, there is a one-way causality from exchange rates to service imports, and a two-way causality relationship between exchange rates and other series.
Benzer Tezler
- Dış ticaret hadleri ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği
Terms of trade and economic development relationship: The case of Turkey
BURÇİN ÇAKIR
- Dış ticaret, döviz kuru ve ekonomik büyüme ilişkisi Türkiye örneği 2003-2019
The relationship between foreign trade, exchange rate and economic growth sample of Turkey 2003-2019
MEHMET KUŞCİ
- Para politikası ödemeler bilançosu ilişkisi: Türkiye örneği
Monetary policy relationship with balance of payments: The case of Turkey
ESMA KARAKIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA BAYLAN
- Uluslararası hizmet ticareti ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama
The relationship of international service trade and economic growth: An application on Turkey
NİGERHAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiMardin Artuklu Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER DORU