Sarıyer (İstanbul) ilçesinin peyzaj karakter analizi ve değerlendirme yaklaşımları
Landscape character analysis of sariyer (İstanbul) district and assessment approaches
- Tez No: 842156
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞERİFE DOĞANAY YENER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 230
Özet
20. yüzyılda ön plana çıkan sanayileşme ve kentleşme, günümüzde yerelden küresele uzanan bir dizi sorunu da beraberinde getirmiştir. Bu sorunların mekânsal sonuçları, kentlerin plansız büyümesi, değişmesi ve dönüşmesi şeklinde ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan bu değişim ve dönüşüm süreci sonucunda doğal ve kültürel tüm peyzajlar büyük ölçüde etkilenmiştir. Bu nedenle, doğal ve kültürel peyzajlar üzerindeki baskıların her geçen gün arttığı İstanbul'un Sarıyer ilçesi araştırma alanı olarak seçilmiştir. Araştırmada, Sarıyer ilçesi örneğinde doğal ve kültürel peyzaj özelliklerine dayalı olarak peyzajların tanımlanması, sınıflandırılması, değerlendirilmesi ve peyzaj planlamasına yönelik önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında peyzaj sınıflandırması için peyzaj karakter analizi temelli bir yaklaşım esas alınmıştır. Peyzaj karakter analizi, doğal ve kültürel alanların karmaşıklığını anlama, sürdürülebilir planlama ve çevresel koruma için sıklıkla tercih edilen bir araç olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda, peyzaj karakter analizi, belirli alanların özgün özelliklerini ve fonksiyonlarını anlamamıza yardımcı olmaktadır. Ayrıca, peyzaj karakter analizi, habitat çeşitliliği, ekolojik denge, su yönetimi, kentsel gelişme ve doğal kaynak koruması gibi önemli konuları birlikte ele almamıza da olanak tanımaktadır. Doğal ve kültürel peyzaj özellikleri üzerindeki risk ve baskı faktörlerinin analiz edilmesi için ise InVEST Habitat Kalitesi Analizi yönteminden yararlanılmıştır. InVEST Habitat Kalitesi Modeli, çevresel etkileri değerlendirmek ve doğal habitatların kalitesini ölçmek için kullanılan bir araç son yıllarda birçok farklı disiplin tarafında kullanılmaya başlamıştır. Bu model, araştırmacılara habitat çeşitliliği ve biyoçeşitliliği analiz etme yeteneği sunmakta ve doğal alanların korunması ve yönetilmesi için verilere dayalı kararlar alınmasına yardımcı olmaktadır. Peyzaj karakter analizi kapsamında peyzaj tiplerinin belirlenmesinde jeoloji, arazi örtüsü/arazi kullanımı ve eğim faktörlerinden yararlanarak parametrik bir sınıflandırma tercih edilmiştir. Peyzaj karakter alanlarının belirlenmesinde ise peyzaj tipleri, peyzaj deseni ve arazi çalışmaları göz önünde bulundurularak ana karakter alanları ortaya konmuştur. Peyzaj karakter alanlarının değerlendirilmesinde arazide yapılan gözlemler, büro çalışmaları, flora envanteri ve habitat kalitesi analizi çalışmalarından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Sarıyer ilçesi 78 peyzaj tipi ve 13 peyzaj karakter alanı ile temsil edildiği belirlenmiştir. Peyzaj tiplerinin orman, yerleşim ve tarım ağırlıklı bir karakter gösterdiği tespit edilmiştir. Peyzaj tiplerini çeştitlilği açısından da öne çıkan bölgede, en yüksek peyzaj çeşitliliği Gümüşdere bölgesi ve Boğaziçi kıyılarında tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular incelendiğinde, Sarıyer ilçesinin doğal ve kültürel özellikleri ile öne çıkan bir peyzaja sahip olduğu anlaşılmaktadır. Sahip olduğu kültürel ve tarihi varlıklarla sivil, askeri ve su mimarisi açısından dikkat çeken özellikler gösterirken; kumul, kayalık, orman, çayır, mera ve sulak alanları ile öne çıkan güçlü bir habitat çeşitliliğine de sahiptir. Habitat kalitesi bakımından araştırma alanının % 49,18'inin yüksek habitat kalitesi, %35,84'ünün ise fakir habitat kalitesine sahip olduğu belirlenmiştir. Habitat kalitesi açısından en iyi durumdaki bölge, Belgrad ormanı olurken, en düşük habitat kaliteleri ise yerleşim ağırlıklı bölgelerde meydana gelmiştir. Flora envanteri sonuçlarına göre ise, çalışma alanındaki farklı habitatlarda 1194 bitki taksonu tespit edilmiştir. Habitat çeşitliliğinin bir sonucu olarak yüksek bir biyolojik çeşitlilik özelliği göstermektedir. Alandaki kayıt edilen bitki taksonu sayısı İstanbul'daki çeşitliliğin %45'ini temsil etmektedir. Sonuç olarak, bu çalışma, Sarıyer ilçesi gibi karmaşık ve değerli peyzajların korunması ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi için kullanılabilecek analitik yöntemlerin önemini göstermektedir. Bu tür analizler, yerel yöneticiler, planlamacılar ve çevre koruma uzmanları için önemli bir rehberlik kaynağı olabilir ve doğal ve kültürel çeşitliliği koruma ve insanların yaşam kalitesini artırma konularında değerli katkılar sağlayabilir.
Özet (Çeviri)
The industrialization and urbanization that gained prominence in the 20th century have given rise to a multitude of challenges, spanning from local to global scales in the contemporary era. These challenges have primarily manifested as the uncontrolled expansion, alteration, and metamorphosis of urban areas, affecting both natural and cultural landscapes. Consequently, our research focuses on the Sarıyer district in Istanbul, acknowledging the mounting pressures on its natural and cultural environments. This study seeks to delineate, categorize, assess, and propose landscape planning solutions based on the natural and cultural characteristics of Sarıyer district. To achieve this, a landscape character analysis approach has been employed, which is a recognized tool for comprehending the intricacies of both natural and cultural landscapes, thereby enabling sustainable planning and environmental preservation. Within this framework, landscape character analysis helps us grasp the distinctive attributes and functions of particular regions. Moreover, it enables us to address critical issues like habitat diversity, ecological equilibrium, water resource management, urban development, and the preservation of natural resources in a holistic manner.To assess the threats and pressures on both natural and cultural landscape features, the InVEST Habitat Quality Analysis method was utilized. This model, which has garnered recognition across various disciplines, serves as an effective tool for evaluating environmental impacts and gauging the quality of natural habitats. It equips researchers with the means to analyze habitat diversity and biodiversity, thereby enabling data-driven decisions to conserve and manage natural areas. For the landscape character analysis, a parametric classification approach was adopted, with reliance on factors such as geology, land cover/land use, and slope for delineating landscape types.The identification of primary character areas was based on an amalgamation of landscape types, patterns, and on-site observations. The evaluation of landscape character areas was carried out through a combination of field observations, desk-based research, flora inventory, and habitat quality analysis. The research findings revealed that Sarıyer district comprises 78 distinct landscape types and 13 designated landscape character areas. Notably, these landscape types predominantly feature characteristics associated with forests, settlements, and agriculture. In terms of landscape diversity, the Gümüşdere region and the Bosphorus coasts in the highlighted area exhibited the highest levels of diversity. An examination of the study's findings underscores the distinctiveness of Sarıyer district's landscape, characterized by its rich natural and cultural attributes. The district boasts significant cultural and historical assets, including civilian, military, and aquatic architecture. Additionally, it showcases remarkable habitat diversity, encompassing dune systems, rocky formations, forests, meadows, pastures, and wetland areas. Regarding habitat quality, our analysis revealed that 49.18% of the research area possesses a high habitat quality, while 35.84% exhibits poor habitat quality. The Belgrad Forest region stands out as having the highest habitat quality, whereas areas predominantly characterized by settlements have the lowest habitat quality. Additionally, the results of the flora inventory revealed a total of 1194 plant taxa across various habitats within the study area. This remarkable biological diversity is a direct outcome of the habitat diversity present. Notably, the recorded number of plant taxa in the area accounts for approximately 45% of the total plant diversity in Istanbul. In conclusion, this study underscores the importance of employing analytical methods to conserve and sustainably manage intricate and valuable landscapes, as exemplified by the Sarıyer district. These analyses can provide crucial guidance for local authorities, planners, and environmental conservation experts, ultimately contributing to the preservation of both natural and cultural diversity and enhancing the quality of life for residents.
Benzer Tezler
- Kıyı bölgesinde görsel peyzaj kalitesinin incelenmesi İstanbul – Kısırkaya örneği
Investigation of visual landscape quality in the coastal area: The case of İstanbul- Kisirkaya
TUĞÇE DEMİRHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Peyzaj MimarlığıBursa Uludağ ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP PİRSELİMOĞLU BATMAN
- Çocukların kentsel yaşama katılımlarında sokak mekânının önemi
The importance of street concept in children's participition in urban life
SEVGİ GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj MimarlığıYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN ÇOLPAN ERKAN
- Kentsel yeşil ağlar: İstanbul Sarıyer örneği
Urban green networks: case of Istanbul, Sariyer
MÜGE TOKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY
- Arazi kullanım değişimlerinin peyzaj teori ve modellemesi kapsamında incelenmesi
Investigation of land use-land cover change, and modeling the landscape change
MELİZ AKYOL ALAY
Doktora
Türkçe
2016
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY
- Gecekondu mahallelerinde kentsel dönüşüm sorunları ve toplumsal yansımaları: Sarıyer Derbent mahallesi örneği
Urban transformation problems and social reflections in slums: Sarıyer Derbent example
SİMGE ALTIPARMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEYREM TUNA UYSAL