Harezm-Kıpçak Türkçesinde meslek adları
Professions names in Kharezm – Kipchak Turkish
- Tez No: 845471
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YAŞAR TOKAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Harezm Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Meslek Adları, Söz Varlığı, Kharezm Turkish, Kipchak Turkish, Occupational Names, Prescence of Words
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 265
Özet
Bu çalışma, Harezm-Kıpçak Türkçesi dönemi içerisine dâhil edilen eserlerdeki meslek adlarının tespit edilmesi amacıyla oluşturulmuştur. Bu doğrultuda 32 adet eser taranmış, bu eserlerdeki meslek adları saptanmış ve saptanan meslekler uğraşı alanlarına göre sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde tezin kuramsal çerçevesi çizilmiştir. Harezm bölgesi ve Harezm (Altınordu) Türkçesi ile Kıpçaklar ve Kıpçak Türkçesi bölümlerinde söz konusu bölge ile ilgili bilgi verilmeye çalışılmış ve dönem içerisinde kaleme alınan eserlere değinilmiştir. Tezin temelini oluşturan üçüncü bölümde Harezm-Kıpçak Türkçesi dönemi eserlerinde tespit edilen meslek adları belirlenerek uğraşı alanlarına göre bir tasnif yapılmaya çalışılmıştır. Meslek adları kendi içerisinde hayvancılık ile ilgili meslek adları, avcılık ile ilgili meslek adları, ziraat ile ilgili meslek adları, esnaf ve zanaatkârlık ile ilgili meslek adları, madenler ve değerli taşlar ile ilgili meslek adları, ticaret ile ilgili meslek adları, maliye ile ilgili meslek adları, ulaşım ve taşımacılık ile ilgili meslek adları, haberleşme ve iletişim ile ilgili meslek adları, eğitim-öğretim ve kültür ile ilgili meslek adları, bilim ile ilgili meslek adları, din ile ilgili meslek adları, sağlık ile ilgili meslek adları, büyü, fal ve kehanet ile ilgili meslek adları, adalet ile ilgili meslek adları, güvenlik ile ilgili meslek adları, yöneticilik ve idari işler ile ilgili meslek adları, hizmet ile ilgili meslek adları, spor ile ilgili meslek adları, dilencilik ile ilgili meslek adları, eğlence hayatı ile ilgili meslek adları, meşru olmayan meslek adları olmak üzere 22 alt başlığa ayrılmıştır. Bu sınıflandırılma yapılırken meslek adları ile ilgili yapılan çalışmalar incelenmiş ve bu doğrultuda çalışmaya uygun başlıklar verilmiştir. Aynı zamanda her bölümün altında tespit edilen veriler tablo ve grafiklerle desteklenmiştir. İncelenen eserlerde birbirinden farklı 559 meslek adının 6503 yerde geçtiği tespit edilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde tespit edilen meslek adlarının dizini verilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde ise taranan eserlerde tespit edilen meslek adları ile ilgili bir genel değerlendirme yapılmıştır. Bu tezin Türk dilinin meslek adları bakımından söz varlığına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study was created in order to determine the names of professions in the works included in the period of Kharezm-Kipchak Turkish. In this direction, 31 works were scanned, the names of the professions in these works were determined and the professions were tried to be classified according to their fields of occupation. In the introduction part of the study, the theoretical framework of the thesis is drawn. In the sections of Kharezm region and Kharezm Turkish and Kipchaks and Kipchak Turkish, information about the region was tried to be given and the work written during the period was mentioned. In the third section, which forms the basis of the thesis, the names of professions identified in the works of Kharezm-Kipchak Turkish were determined and a classification was tried to be made according to their occupation fields. The names of the professions are divided into 22 subheadings. These subheading are the names of the professions are in themselves, names of professions related to animal care and animal nutrition, names of professions related to hunting, names of professions related to agriculture, names of professions related to artisans and craftsmen, names of professions related to mines and precious stones, names of professions related to trade, names of professions related to finance, names of professions related to transportation and transportation, names of professions related to communication and, names of profession related to education, training and culture, names of professions related to science, names of professions related to religion, names of professions related to health, names of professions related to magic, fortune-telling and divination, names of professions related to justice, names of professions related to security, names of professions related to management and administrative affairs, names of professions related to the service, names of professions related to sports, names of professions related to begging, names of related to entertainment and names of professions related to illegitimate. While making this classification, the studies related to the profession names have been examined and appropriate titles have been given to the study in this direction. At the same time, the data detected under each section are supported by tables and graphs. In the examined words, it has been determined that 559 different profession names are mentioned in 6503 places. In the fourth part of the study, the index of the identified proession names is given. In the conclusion section of the study, a general assessment was made of the profession names in the scanned works. It is thought that this thesis will contribute to the vocabulary of the Turkish language in terms of profession names.
Benzer Tezler
- Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde isimlerin kavram alanları
Conceptual fields of the nouns in Kipchak Turkish with Armenian letters
ZELİHA TUĞUZ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Babürnâme'de isimlerin kavram alanlarına göre sınıflandırılması
Classification of nouns in Baburname according to the conception areas
ŞÜKRİYE DUYGU ÇAĞMA
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GALİP GÜNER
- Tarihî Kırım Türkçesinde fiil - XVI-XVIII. yüzyıllar arasında yazılmış Kırım diplomatik yarlıkları-
Verb in the old Crimean Turkic – Crimean diplomatical yarliqs written in XVI-XVIII. centuries
BANU BAŞER
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
PROF. DR. A. MELEK ÖZYETGİN
- Harezm-Kıpçak Türkçesinde duygu fiilleri
Emotional vers in Khwarezm-Kipchak Turkish
SEDA ÖZTÜRK KALKAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HABİBE YAZICI ERSOY
- Memluk Kıpçak Türkçesinde kalıplaşmış söz birlikleri
The stereotyped words in Memluk Kipchak Turkish
NAJIBULLAH BIGZAD
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ŞEN