İmar hakkı transferi ve Türkiye için bir model önerisi
Transfer of development rights and a model proposal for Türkiye
- Tez No: 847283
- Danışmanlar: PROF. DR. TAYFUN ÇAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Ülkemizde son yıllarda adından oldukça fazla bahsedilen yeni bir planlama aracı olarak“imar hakkı transferi”(İHT) kavramı belediyelerin imar plan notlarında da kendine yer bulmaktadır. İngilizce“Transfer of Development Rights”ifadesinden dilimize çevrilen imar hakkı transferi; temel olarak taşınmaz üzerindeki yapılaşma haklarının belli kural ve kaideler çerçevesinde menkulleştirilmesi ve satışı ile ilgili olup; daha çok finansal bir araç niteliğindedir. A.B.D. başta olmak üzere pek çok ülkede uygulama imkanı bulan imar hakkı transferi, özellikle tarım arazileri, yaban hayatı ve doğal kaynak arazileri, çevresel hassas araziler ve de tarihsel zenginliklerin korunmasına yönelik çözümler sunmakta, diğer yandan halihazırda kullanılan klasik imar uygulama araçlarına da bir alternatif çözüm oluşturmaktadır. Bu çalışmada, detaylı bir literatür taraması sonrasında, kavramın hukuki niteliği esas alınarak hak kavramı ile ilişkilendirilmek suretiyle anlatılmış, tarihsel gelişimine değinilmiş, uygulama prensipleri üzerinde durulmuş, diğer ülke uygulamalarına ait örneklere yer verilmiştir. Devamında, kavramın son yıllarda ülkemiz hukuk ve planlama sistemine girmesi ve nedenlerine yönelik değerlendirmeler ile, bir planlama aracı olarak uygulanmasına yönelik pratikler üzerinde durulmuş; ülke koşullarında, mevcut problemlerin çözümünde kullanılabilecek jenerik bir model önerisinde bulunulmuştur. Sunulan model bir vaka çalışması ile de uygulanabilirlik bağlamında test edilmeye çalışılmıştır. Ülkemizde İHT kapsamında, henüz hayata geçirilmiş bir örnek olmaması nedeniyle; konu daha önce yapılan bazı akademik çalışmalarla ilişkilendirilerek, mevcut problemlere değinilmiştir. Ayrıca konu ile ilgili yapılan tespit ve diğer uygulama önerileri değerlendirilmiş, kavramın hayata geçirilmesinin önündeki engeller ve bu engellerin aşılmasın bağlamında sonuç ve önerilere yer verilmiştir. Saha çalışması için Trabzon-Yomra ilçesi sınırları içerisinde, kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilmek istenen bir alan uygulamaya konu edilmiş, tezin konusunu oluşturan İHT aracının ilk etapta afet alanlarının boşaltılması ve kentsel dönüşüm olmak üzere mevcut imar problemlerinin çözümünde kullanılabileceği, koruma anlamında ise mevcut eksikliklerden dolayı uygulamaya geçmesinin zaman alacağı anlaşılmıştır. Çalışma özelinde, gönderen alan olarak belirlenen bölgenin şehrin merkezine yakın, düzensiz ve genellikle eski natamam binalardan oluşmasına rağmen etrafta yükselen çok katlı ve yeni binaların varlığının, taşınmazların değerlerine dolayısıyla imar değerlerine spekülatif anlamda etki ettiği; bunun planlama, sosyoekonomik değerlendirme, imar hakkı (İH) tespit ve tahsis çalışmalarını karmaşık hale getirme potansiyeline sahip olduğu değerlendirilmiştir. Diğer yandan, kamu başta olmak üzere tüm ilgili kurum ve kuruluşların kavramın hayata geçirilmesi için gerekli kurumsal kapasite eksikliklerini gidererek inisiyatif almaları, paydaşlara yönelik bilgilendirme ve eğitim çalışmalarını arttırarak sürdürmeleri, farklı alanlarda pilot uygulamaları hayata geçirerek olası problemleri tespit etmeleri, uygulamanın özünde bulunan hakkaniyet kuraları çerçevesinde gerekli diğer teknik ve idari alt yapı çalışmalarını ivedilikle tamamlamaları gerçeği tekrar karşımıza çıkmıştır. Modelin hayata geçirilmesine engel teşkil eden hususların da değerlendirildiği çalışmada, önceliklerden birinin eksik hukuki alt yapı olduğu tespitinden yola çıkılarak; imar hakkı transferi temel özellikleri dikkate alınmak suretiyle üzerinde çalışılan taslak bir İHT yönetmeliği de çalışmaya dahil edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The concept of“transfer of development rights”as a new planning tool, which has been mentioned quite a lot in recent years in our country, also appears in the zoning plan notes of municipalities. Transfer of development Rights phrase is basically related to the securitization and sale of the development rights on the immovable property within the framework of certain rules and principles and is more of a financial instrument. Transfer of development rights, which has been practiced in many countries, especially in the U.S.A., offers solutions for the protection of agricultural lands, wildlife and natural resource lands, environmentally sensitive lands and historical sites, while also providing an alternative solution to the conventional zoning enforcement tools currently in use. In this study, after a detailed literature review, the legal nature of the concept is explained by associating it with the concept of right, its historical development is mentioned, the principles of implementation are emphasized, and examples from other countries are given. Subsequently, the introduction of the concept into the legal and planning system of our country in recent years and the reasons for its introduction are evaluated, the practices for its application as a planning tool are emphasized, and a generic model that can be used in solving the existing problems in the country's conditions is proposed. The proposed model has also been tested in terms of applicability with a case study. Since there is no example that has yet been implemented within the scope of TDR in our country, the current problems are mentioned by associating the subject with some previous academic studies. In addition, the findings and other implementation suggestions made on the subject are evaluated, and conclusions and recommendations are given in the context of the obstacles to the realization of the concept and the overcoming of these obstacles. For the field study, an area within the borders of Trabzon-Yomra district, which is desired to be evaluated within the scope of urban transformation, was subjected to application, and it was understood that the TDR tool, which is the subject of the thesis, can be used in the solution of existing zoning problems, primarily in the evacuation of disaster areas and urban transformation, but in terms of protection, it will take time to be put into practice due to existing deficiencies.. In the study, it was assessed that the area designated as the sending area is close to the center of the city, irregular and generally consists of old, uncompleted buildings, while the presence of high-rise and new buildings rising in the vicinity has a speculative effect on the values of the immovables and thus on the zoning values; this has the potential to complicate planning, socio-economic evaluation, determination and allocation of development rights (DR). On the other hand, the fact that all relevant institutions and organizations, especially the public sector, should take the initiative by eliminating the institutional capacity deficiencies necessary for the implementation of the concept, continue to increase information and training activities for stakeholders, identify potential problems by implementing pilot applications in different areas, and urgently complete other technical and administrative infrastructure works within the framework of the equitable rules inherent in the application. In the study, which also evaluates the obstacles to the implementation of the model, starting from the determination that one of the priorities is the missing legal infrastructure; a draft TDR regulation, which is being worked on by taking into account the basic features of the transfer of development rights, is also included in the study.
Benzer Tezler
- Using transfer of development right for the preservation of the agricultural areas on the periphery of İzmir: Torbalı case
İzmir kentinin çeperindeki tarım alanlarının korunmasında taşınmaz hakları transferi kullanımı: Torbalı örneği
HACER AKBUDAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİGEN AKPINAR
- İmar hakkı transferi- Pendik ilçesi uygulama örneği
Transfer system of development right - Pendik district application example
TUĞBA YANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kamu Yönetimiİstanbul Ticaret ÜniversitesiKentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEYLA SURİ
- İmar hakkı aktarımı-İstanbul üzerine bir inceleme
Transfer of development rights-A survey on Istanbul
SİBEL DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. Ş. ŞENCE TÜRK
- Kıyı alanlarındaki mülkiyet sorunlarının değerlendirilmesi: Bursa ili Mudanya ilçesi örneği
The evaluation of property problems in coastal areas: The case of Mudanya district of Bursa province (Turkey)
ÖZGÜL ÜNLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukAnkara ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN TANRIVERMİŞ
- Türkiye'de imar hakkı aktarımı yönteminin uygulanabilirliğinin incelenmesi: patara özel çevre koruma bölgesi örneği
Investigation of the applicability of the transfer of development right method in Turkey: An example of patara special environmental protection area
SAADET YEŞİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mühendislik BilimleriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA DEMİR