Kentsel yeşil alanlarda alan büyüklüğü, bitki örtüsü ve yüzey sıcaklıkları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi: Antalya kenti örneği
Determination of the relationship between area size, vegetation cover and surface temperatures in urban green areas: The case of Antalya city
- Tez No: 847551
- Danışmanlar: PROF. DR. VELİ ORTAÇEŞME
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Kentleşme ile artan yapı malzemelerinin yüksek sıcaklık depolaması ve çevreye iletilmesi gibi etkenler nedeniyle iklim değişimi hızlanmaktadır. Bu durum, kentlerin kendine özgü bir kentsel iklim oluşturarak kentsel ısı adasına dönüşmesine, çevre ve insan sağlığını tehdit etmesine neden olmaktadır. Kentlerde ekosistem hizmetlerinin temel bileşeni olan yeşil alanlar ekolojik açıdan birçok katkı sağlamaktadır. Bu katkıların başında sıcaklıkların düzenlenmesi, sera etkisinin azaltılarak kentsel ısı adası oluşumunun azaltılması gibi iklimsel düzenlemeler gelmektedir. Bu etkiler yeşil alanın bitki yoğunluğu, alansal büyüklüğü vb. mekânsal birtakım özelliklerine bağlıdır. Antalya gibi sıcaklığın yüksek olduğu ve yılın uzun bir dönemine etki ettiği bir kentte gerçekleştirilen bu çalışmada, kentsel sıcaklıkları azaltmada ve hatta ısıtma etkisi de yaratarak iklim değişikliğinde önemli bir değişken olan bazı yeşil alanlar, mekânsal ve uzaktan algılama yöntemleri ile analiz edilmiştir. Kentleşmenin yoğun olduğu Konyaaltı, Muratpaşa ve Kepez ilçelerinde bulunan üç farklı büyüklük sınıfında değerlendirilen 9 aktif yeşil alan ve etki alanlarında; ayrıca 4 farklı çok büyük kentsel açık yeşil alanın çevresinde oluşturduğu iklimsel etkiler çeşitli değişkenlere bağlı olarak incelenmiştir. Araştırma kapsamında, yeşil alanların iklimsel özellikleri etkilemesinin belirlenmesi yöntemlerinden olan hareketli (mobil) ölçüm ve uzaktan algılama ile yüzey sıcaklıklarının belirlenmesi yapılarak incelenmiştir. Bu ölçümler ve analizler sonucunda elde edilen veriler, çeşitli istatistik analizlere dayanarak değerlendirilmiştir. Buna göre yeşil alanların etki alanlarında ortalama 3 oC serinletme etkisi yarattığı ve bu etkinin alan büyüklüğü arttıkça daha uzak mesafedeki etki alanına ulaştığı belirlenmiştir. Buna ek olarak alandaki bitki yoğunluğunun ve niteliğinin de bu etkiyi değiştirdiği saptanmıştır. Mevsimsel sıcaklık ortalamalarına göre yaz aylarında bitki örtüsü tek başına değerlendirildiğinde ağaç örtüsü (p=0,03) ve diğer bitki örtüsünün etkili olduğu (p=0,002) ve modelin %76'sını açıkladığı, alan büyüklüğü ile birlikte değerlendirildiğinde ise özellikle temmuz ayında diğer bitki örtüsü ve alan büyüklüğü birlikte modelin %80'ini açıkladığı belirlenmiştir (p=0,000). Benzer sonuç kış ayları ortalamasında da elde edilmiştir. Buna göre özellikle şubat ayında alan büyüklüğü ve diğer bitki örtüsü oranı, farklı ölçüm noktalarında anlamlı bir etki oluşturmuş (p=0,000) ve modelin %73'ünü açıkladığı belirlenmiştir. Yüzey sıcaklıkları analizlerine göre ise, sıcaklık ortalamaları 0-50m ve 50-100m etki alanı mesafesinde ayrılmaktadır. Bir alan dışında her alanın merkezinden uzaklaştıkça yüzey sıcaklık farkı oluştuğu, alansal büyüklük arttıkça mesafelere bağlı sıcaklık farkının kademeli olarak arttığı görülmüştür. Buna göre alan merkezleriyle olan sıcaklık farkının; 50m'de 1,15 oC; 100m'de 1,34 oC'ye; 200m'de 2,17 oC'ye kadar ulaştığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Climate change is accelerating due to factors such as high temperature storage and transmission of building materials to the environment, which increase with urbanization. This situation causes cities to turn into urban heat islands by creating a unique urban climate, threatening the environment and human health. Green areas, which are the main component of ecosystem services in cities, provide many ecological contributions. One of the most important of these contributions is climatic regulation such as regulating temperatures, reducing the greenhouse effect and reducing the formation of urban heat islands. These effects depend on some spatial characteristics of the green area such as plant density, areal size, etc. In this study carried out in a city like Antalya, where the temperature is high and affects a long period of the year, some green areas, which are an important variable in climate change by reducing urban temperatures and even creating a heating effect, were analysed with spatial and remote sensing methods. The climatic effects of 9 active green areas in three different size classes in Konyaaltı, Muratpaşa and Kepez districts, where urbanization is dense, and their impact areas, as well as the climatic effects of 4 different very large urban open green areas on their surroundings were examined depending on various variables. Within the scope of the research, surface temperatures were determined and analysed by mobile measurement and remote sensing, which are methods of determining the effect of green areas on climatic characteristics. The data obtained as a result of these measurements and analyses were evaluated based on various statistical analyses. Accordingly, it was determined that green areas create an average cooling effect of 3 oC in their impact areas and this effect reaches the impact area at a greater distance as the area size increases. In addition, it was determined that the density and quality of plants in the area also changed this effect. According to the seasonal temperature averages, when the vegetation cover was evaluated alone in summer months, it was determined that tree cover (p=0.03) and other vegetation cover were effective (p=0.002) and explained 76% of the model, and when evaluated together with the area size, it was determined that other vegetation cover and area size together explained 80% of the model, especially in July (p=0.000). Similar results were obtained in the average of winter months. Accordingly, especially in February, the ratio of area size and other vegetation had a significant effect at different measurement points (p=0.000) and explained 73% of the model. According to the analysis of surface temperatures, temperature averages are separated at 0-50m and 50-100m spatial distances. It was observed that there was a surface temperature difference as the distance from the centre of each area except for one area, and the temperature difference gradually increased with distance as the areal size increased. Accordingly, it was found that the temperature difference with the centre of the area reached 1.15 oC at 50m, 1.34 oC at 100m and 2.17 oC at 200m.
Benzer Tezler
- Micro-climatic effects of green roof applications in dense urban areas
Yoğun kentsel alanlarda yeşil çatı uygulamalarının mıkro*iklimsel etkileri
TANNAZ SABAMEHR
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TERZİ
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- İstanbul kenti kamusal yeşil alan düzenlemelerinde mevsimlik çiçek ve soğanlı bitki uygulamalarının irdelenmesi
An investigation on the seasonal plants and bulbed plants applications in the designation of the public parks and gardens
İRFAN ONAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Peyzaj MimarlığıBahçeşehir ÜniversitesiKentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET CENGİZ YILDIZCI
- Peyzaj alanlarında kullanılan yenilebilir süs bitkileri: Çanakkale kent merkezi örneği
Edible ornamental plants used in landscaping areas: Çanakkale city center example
ZEHRA GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BotanikÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGÜR KAHRAMAN
- Kamusal yeşil alanlar ile ısıl konfor arasındaki ilişkilerin modellenmesi: Adana kenti örneği
Modeling the relationship between public green spaces and thermal comfort: The case of Adana city
MÜGE ÜNAL ÇİLEK
Doktora
Türkçe
2021
Peyzaj MimarlığıÇukurova ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ USLU