Adölesanlarda akıllı telefon bağımlılığı ve phubbing davranışları: aleksitiminin aracı, akran zorbalığı ve sosyal yetkinliğin düzenleyici rolünün değerlendirilmesi
Smartphone addiction and phubbing behaviors in adolescents: evaluation of the mediating role of alexithymia, the moderating roles of peer bullying and social competence
- Tez No: 848560
- Danışmanlar: DOÇ. DR. PINAR DURU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Sağlığı, Hemşirelik, Public Health, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Adölesan, akıllı telefon bağımlılığı, phubbing, aleksitimi, akran zorbalığı, sosyal yetkinlik, Adolescent, smartphone addiction, phubbing, alexithymia, peer bullying, social competence
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Amaç: Çalışmada adölesanların akıllı telefon bağımlılığının phubbing davranışları ile ilişkisinde aleksitiminin aracı, akran zorbalığı ve algılanan sosyal yetkinliğin düzenleyici rolünün değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma Mayıs-Haziran 2023 tarih aralığında kesitsel desende yürütülmüştür. Çalışma evrenini Eskişehir Sivrihisar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı ortaöğretim düzeyinde bulunan 7 okulda öğrenim gören 897 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem hesabına gidilmeyerek çalışma evreninin tamamına ulaşılması amaçlanmış, toplamda 837 öğrenci (%93,31) ile araştırma sonlandırılmıştır. Çalışmada“Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonu”,“Phubbing Ölçeği”,“Toronto Aleksitimi Ölçeği”,“Ergen Akran İlişkileri Ölçeği Zorba ve Mağdur Formu”ve“Algılanan Sosyal Yetkinlik Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmada düzenleyici roller düzenleyici regresyon analizi, aracılık rolleri ise Baron ve Kenny'nin Aracı Etki Analizi yaklaşımı ile test edilmiştir. Bulgular: Adölesanların akıllı telefon bağımlılığının phubbing davranışları ve aleksitimi düzeyleri üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Aleksitimi düzeyleri ise phubbing davranışları üzerinde etkili olup, akıllı telefon bağımlılığı ve phubbing davranışları arasındaki ilişkide aleksitimi düzeylerinin aracılık rolü belirlenmiştir. Akıllı telefon bağımlılığı x algılanan sosyal yetkinlik; akıllı telefon bağımlılığı x akran zorbalığı yapma; akıllı telefon bağımlılığı x akran zorbalığına uğrama etkileşim etkisi değişkenlerinin phubbing davranışları üzerinde anlamlı bir etkisi saptanmamış olup, düzenleyici etkinin varlığından söz edilememektedir. Sonuç: Adölesanların akıllı telefon bağımlılığı phubbing davranışı sergileme durumları üzerinde etkilidir. Akıllı telefon bağımlılığı ve phubbing davranışları arasındaki ilişkide aleksitimin aracı rolü bulunmaktadır. Ancak sosyal yetkinliklerinin düzenleyici rolü bulunmamaktadır.
Özet (Çeviri)
Aim: This study evaluated mediating effect of alexithymia, moderating effects of peer bullying and perceived social competence in the relationship between adolescent smartphone addiction(SA) and phubbing behaviour(PB). Methods: The research was conducted in a cross-sectional design between May and June 2023. Study population consists of 897 students attending seven secondary schools affiliated with Eskişehir Sivrihisar District Directorate of National Education. Study aimed to reach entire study population without sampling, and 837 students (93.31%) were included in research.“Smartphone Addiction Scale-Short Version”,“Phubbing Scale”,“Toronto Alexithymia Scale”,“Adolescent Peer Relations Scale-Bully and Victim Form”, and“Perceived Social Competence Scale”were used in study. Moderating roles were examined through hierarchical regression analysis, and mediating roles were tested using Baron and Kenny's Mediation Analysis approach. Results: Adolescents' SA has an effect on PB and alexithymia levels. Alexithymia levels influence PB, and there is a mediating role of alexithymia levels in the relationship between SA and PB. Interaction effect variables of SA x perceived social competence, SA x bullying perpetration, and SA x victimization were not found to have a significant effect on PB and the presence of a moderating effect cannot be asserted. Conclusions: Adolescents' SA affects their tendency to exhibit PB. There is a mediating role of alexithymia in the relationship between SA and PB. However, there is no moderating role of perceived social competence.
Benzer Tezler
- Adolesanlarda internet, akıllı telefon bağımlılığı ve ilişkili faktörler
Internet, smartphone addiction and associatedfactors in adolescents
GÜLSÜM ŞANLI ERKEKOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Halk SağlığıManisa Celal Bayar ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. BEYHAN CENGİZ ÖZYURT
- Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi hastanelerine başvuran 10-19 yaş arası adölesanlarda akıllı telefon bağımlılığı ve depresyon ilişkisi
The relationship between smartphone addiction and depression in adolescents 10-19 years old admitted to Di̇cle University Medical Faculty Family Medicine outpatient clinic
MUHAMMED BURAK ÖZBEK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiDicle ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. TAHSİN ÇELEPKOLU
- Adölesanlarda ekran bağımlılık düzeylerinin beslenme alışkanlıkları ile ilişkisi
The relationship between screen addiction levels and dietary habits in adolescents
SENA KÖNDEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Bilgi ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEGİN ALMASİ
- Adölesanlarda sorunlarla baş etme yöntemlerinin ve akıllı telefon bağımlılığının fazla kiloluluk ve obezite ile ilişkisi
The relationship of coping strategies and smartphone addiction with overweight and obesity in adolescents
OSMAN KARABOĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve DiyetetikEge ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜR HASSOY
DOÇ. DR. RECİ MESERİ DALAK
- Adölesanların problemli internet kullanımı ve sosyal görünüş kaygısının akıllı telefon bağımlılığına etkisi
The effect of problematic internet use and social appearance anxiety on smart phone addiction of adolescents
ÖZLEM KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HemşirelikDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİJLE AYAR