Dârektunî'nin el-İlzâmât ve't-Tetebbu'unda Buhârî ve Müslim'in şartlarına göre tashîh yöntemi
Correction method according to the conditions of Bukhari and Muslim in Daraqutni's al-Ilzamat wa'l-Tatabu'
- Tez No: 849760
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZTOPRAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Hadis Edebiyatı'nda, önceki musanniflerin belirlediği şartlara dayalı olarak bağımsız hadis kitaplarının telifi hicri dördüncü asırda başlamıştır. Bu bağlamda dikkat çeken ilk örnek, Dârekutnî'nin (öl. 385/995) el-İlzâmât adlı eseridir. Bu eser, Buhârî (öl. 256/870) ve Müslim (öl. 261/875) tarafından belirlenen şartlara göre hadis tashihinin ilk örneklerinden birini sunmaktadır. Dârekutnî, kitabında Buhârî ve Müslim'in kullandığı isnadları incelemiş, Sahîhayn'da yer almayan ancak benzer isnadları içeren diğer hadisleri belirlemiş ve bu isnadlarla da hadis rivayet etmeleri gerektiğini vurgulamıştır. Bazı hadislerin doğrudan onların belirlediği şartlara uyduğunu veya bazı güvenilir râvilerden nakledilmiş olmalarına rağmen, benzer derecede güvenilir diğer râvilerden hadis nakletmediklerini gösteren örnekler de eserinde bulunmaktadır. Dârekutnî, el-İlzâmât'ın giriş bölümünde,“Buhârî ve Müslim'in metodoloji ve şartlarına göre rivayet edilmesi gereken hadisler...”şeklinde ifade kullanmış ve Buhârî ile Müslim'i ilzâm ettiği 70 hadisi sıralamıştır. Dârekutnî'nin el-İlzâmât adlı eserinden sonra bu yönde yazılan ilk çalışma, onun talebesi Ebû Zer el-Herevî (öl. 434/1043) tarafından kaleme alınan İlzâmâtü'l-İlzâmât kitabıdır. Bu eser, hocasının çalışmalarından etkilenerek yazılmış ve el-İlzâmât'a bir düzeltme niteliğindedir. Ne yazık ki bu eserin günümüze ulaşan bir nüshası mevcut değildir. Ancak İbn Hacer (öl. 852/1449), bazı eserlerinde bu kitaptan toplamda dört hadis hakkında alıntı yaptığı bilinmektedir. Herevî'den sonra, bu alanda yazılmış en ünlü ve kapsamlı eser olan Hâkim'in (öl. 405/1014) el-Müstedrek Ale's-Sahîhayn kaleme alınmıştır. Hâkim'in, Dârekutnî'nin talebesi olması ve eserinde hocasından alıntılar yapması, bu tür bir çalışma yaparken ondan etkilendiğini güçlü bir şekilde göstermektedir. Hâkim, el-Müstedrek'te çok sayıda hadis zikretmiş, bunların Şeyhayn'ın her ikisinin veya sadece birinin şartlarına uygun olduğuna hükmetmiş ve eserini fıkıh konularına göre düzenlemiştir. Kendi görüşüne göre sahih olduğunu düşündüğü, ancak Şeyhayn'ın şartlarına uymayan hadisleri de eserine eklemiştir. Hatta bazen, rivayetlerin kusurlarını belirterek zayıf hadisleri de naklettiği görülmüştür. Bu bağlamda, Dârekutnî'nin hadis tashihinde öncü bir rol oynadığı ve müstedrek türünün yaygınlaşmasında etkili olduğu söylenebilir. Zira bu türde eser yazan ve türün yaygınlaşmasına katkıda bulunan birçok âlim onun talebesidir. Tüm bu sebeplerle onun hadis ilmine dair yapılan çalışmalarda önemli bir dönüm noktasını ifade eden el-İlzâmât ve et-Tetebbu' isimli eseri çalışmamızda inceleme konusu yapılmıştır. Birinci bölümde Dârekutnî'nin hayatı ve ilmî kişiliği yanında kitap bazlı tashih faaliyetlerinin teorik yönü, tarihi süreçteki oluşum ve gelişim süreçleri ve konuya dair oluşan literatür incelenmiştir. İkinci bölümde ise el-İlzâmât ve et-Tetebbu' isimli eserlerdeki tashih metodu örneklerle tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In Hadith Literature, the title of independent hadith books began in the fourth century based on the conditions determined by the previous hadith scientists, started in the fourth Hijri century. The first example that attracts attention in this context is Daraqutni's (d. 385/995) work called al- Ilzamat wa'l-Tatabu'. This book one of the first examples of hadith correction“hadith tashihi”according to the conditions determined by Bukhari (d. 256/870) and Muslim (d. 261/875). In his book, Dārakutni examined the isnads used by Bukhari and Muslim, identified other hadiths that were not included in Sahihayn but contained similar isnads, and emphasized that they should narrate hadiths with these isnads. There are also examples in his work that show that some hadiths directly comply with the conditions determined by them, or that although they were transmitted from some reliable narrators, they did not narrate hadiths from other similarly reliable narrators. In the introduction of al-Ilzâmât, Daraqutni used the expression“Hadiths that should be narrated according to the methodology and conditions of Bukhari and Muslim...”and listed 70 hadiths that he attributed to Bukhari and Muslim. The first work written in this direction after Daraqutni's work called al- Ilzamat wa'l-Tatabu' is the book İlzâmâtu'l-İlzâmât, written by his student Abo Zar el-Hurevi (d. 434/1043). This work was written under the influence of his teacher's works and is a correction to el-İlzâmât. Unfortunately, there is no surviving copy of this work. However, Ibn Hajar (d. 852/1449) quoted from this book in some of his works. It is known that Ibn Hajar quoted from this work about four hadiths in total. After Abo Zar el-Hurevi, the most famous and comprehensive work written in this field, al-Müstedrek ale's-Sahîhayn, was written by Hakim (d. 405/1014). The fact that Hakim was a student of Daraqutni and that he quotes his teacher in his work strongly shows that he was influenced by him while doing this type of work. Hakim mentioned many hadiths in al-Mustadrak. The fact that Hakim is Daraqutni's tale and quotes from his teacher in his work strongly shows that he was influenced by him during such a work. Hakim cited a large number of hadiths in al-Mustadrak, ruled that all of them or only one of them were in accordance with the conditions of the Sheikhayn, and arranged his work according to the subjects of fiqh. His hadiths, which he thought were authentic in his opinion, but did not comply with Shayhayn's rules, were also added to his work. Sometimes it is even seen that he quotes weak hadiths that point out the flaws in the reports. In this context, it can be said that Darekutni played a leading role in the tashihi of hadith and was effective in the spread of the fortified species. Because many hadith scholars who write this kind of work and contribute to the spread of the genre are his demand. For all these reasons, his work named al-İlzâmât, which represents an important milestone in the science of hadith, was examined in our study. In the First Chapter, Daraqutni's life and his scientific talents, book-based correction methods, theoretical aspects, formations and developments in historical processes, and literatures consisting of details. In the second part, the details of the correction method in the works named al-Ilzamat wa'l-Tatabu', which have not been determined, are included. In the second part, the tashih method in al-Ilzamat and et-Tetebbu' works was tried to be determined in practical terms. Finally, the study contained a table containing information about hadiths. The research concluded with conclusions and recommendations.
Benzer Tezler
- Dârekutnî'nin Sahîh-i Buhârî'de illetli gördüğü rivayetlerin tahlili -et-Tetebbu' özelinde-
The analysis of the narrations of the critised of Dāraqutnῑ in Sahῑh al-Bukhārῑ -especially in at-Tatabbu'-
ZEHRA ÜLGÜR
- شمس الحقّ العظيم آبادي ومنهجه في كتابهالتّعليق المغني على سُنَن الدّارقطنيّ
Şemsü'l-Hak el-Azîmâbâdî ve et-Ta'lîku'l-Muğnî 'Ala Süneni'd-Dârekutnî adlı eserindeki şerh metodu / Şemsü'l-Hak el-Azîmâbâdî and et-Ta'lîku'l-Muğnî 'Ala Süneni'd-Dârekutnî commentary method in his book
YASIR EL ALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KAYA
- Takke, sarık ve şalvar ile ilgili hadislerin tahrici ve değerlendirilmesi
Determination and evaluation of hadiths regarding the turban, cap and baggy trousers (Shalwar)
ERSEL YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ KÖKTAŞ
- Hadis metinlerinde illet -Dârekutnî örneği-
ʿIlla in hadīths: The case of al-Daraqutni
MÜCAHİT SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA BETÜL ALTINTAŞ
- El-Cassâs'ın Ahkâmü'l-Kur'ân'ında kullandığı hadislerin kaynakları ve değeri -Taharetle ilgili rivâyetler örneğinde-
The sources and values of the hadiths used in the Ahkam'ul-Qur'an by el-Cassâs -In the example of the narrations about taharet-
ŞERİFE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAkdeniz ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSA AKALIN