Kronik rahatsızlıklarda zihinselleştirmenin rolüne ilişkin bir araştırma: Tip 1 Diyabet hastalarında zihinselleştirmenin tedavi uyumuyla ilişkisinin incelenmesi
A research on the role of mentalization in chronic diseases: Investigating the relationship of mentalization to the treatment compliance in patients with Type 1 Diabetes
- Tez No: 849806
- Danışmanlar: PROF. DR. SAİT ULUÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Kronik rahatsızlıklar tam bir iyileşme mümkün olmadığı için periyodik takip ve destek gerektirmektedirler. Bu durum kronik rahatsızlıklarda tedavi uyumunu oldukça önemli kılmaktadır. Günlük ve hatta saatlik kontrol ve müdahalenin gerekli olduğu tip 1 diyabet için de bu durum geçerlidir. Kişilerin sağlık davranışlarına yönelmesinin hastalıkla ilgili algılarıyla ilişkili olduğunu ortaya atan sağlık inanç modeli de bu sağlık inançlarını belirlemek ve sonrasında sağlık davranışlarını arttırmak için geliştirilmiştir. Zihinselleştirme ise kişilerin kendisinin ve başkalarının eylemlerini, davranış ve duygularını zihinsel süreçlere bağlayabilme becerisidir. Bu çalışmanın amacı da tip 1 diyabette zihinselleştirme ile sağlık inançlarının tedavi uyumuyla ilişkisini incelemektir. Bu amaçla 18-45 yaş arası 112 tip 1 diyabetli katılımcıdan Yansıtıcı İşleyiş Ölçeği (RFQ-4), Diyabete Özgü Sağlık İnanç Modeli, Warwick-Edinburg Mental İyi Oluş Ölçeği, Hasta-Hekim İlişkisi Ölçeği, Kısa Sağlık Okur-Yazarlığı Tarama Aracı ve bu araştırma için geliştirilen Tip 1 Diyabet Tedaviye Uyum Ölçeği doldurması istenmiştir. Veri toplama süreci çevrimiçi ve anonim olarak gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel analiz sonuçlarına göre yansıtıcı işleyişin belirsizlik alt boyutu tedavi uyumunu sağlık inanç modelinin aracılığında yordamaktadır. Benzer bir aracılık ilişkisi yansıtıcı işleyiş belirsizlik alt boyutu kişilerin iyi oluşlarını yordarken de bulunmaktadır. Öte yandan yansıtıcı işleyiş ve sağlık inanç modelinin hasta hekim ilişkisi, sağlık okuryazarlığı ve metabolik kontrolle ilişkisinde bir aracılığa rastlanmamıştır. Tedavi uyumunun yansıtıcı işleyişin belirsizlik alt boyutu ve metabolik kontrol ile negatif yönlü bir ilişkisinin bulunduğu görülürken yansıtıcı işleyişin kesinlik alt boyutu, iyi oluş, sağlık inançları, hasta-hekim ilişkisi ve sağlık okuryazarlığı ile pozitif yönlü bir ilişkisinin olduğu görülmektedir. Çalışmanın sonuçları zihinselleştirmenin sağlık inançları üzerinden tedavi uyumuna etkisi olduğu hipotezini doğrulamaktadır. Aynı durum iyi oluş için de geçerlidir. Bu nedenle tip 1 diyabet tedavisinde zihinselleştirme odaklı psikoterapilerin uygulanmasının hem tedaviye uyumu arttıracağı hem de kişilerin iyi oluşlarını olumlu yönde etkileyeceği beklenilebilir. Anahtar Kelimeler Zihinselleştirme, Tedavi Uyumu, Sağlık İnançları, Tip 1 Diyabet
Özet (Çeviri)
Chronic conditions require periodic follow-up and support as complete recovery is not possible. This situation makes treatment adherence in chronic conditions quite important. This is also the case for Type 1 diabetes, which requires daily and even hourly control and intervention. The health belief model, which reveals that people's orientation towards health behaviors is related to their perceptions about the disease, has been developed to identify these health beliefs and then increase health behaviors. Mentalizing is the ability to link one's own and others' actions, behaviors and emotions to mental processes. The aim of this study is to examine the relationship between mentalizing and health beliefs with treatment adherence in type 1 diabetes. For this purpose, 112 participants with type 1 diabetes aged 18-45 years were asked to complete the Reflective Functioning Questionnaire (RFQ-4), Diabetes Specific Health Belief Model, Warwick-Edinburg Mental Well-Being Scale, Patient-Doctor Relationship Scale, Brief Health Literacy Screening Tool and the Type 1 Diabetes Treatment Adherence Scale which is developed for this study. The data collection process was conducted online and anonymously. According to the results of the statistical analysis, the uncertainty subdimension of reflective functioning predicts treatment adherence through the mediation of the health belief model. A similar mediation relation was also found when the uncertainty sub-dimension of reflective functioning predicted individuals' well-being. On the other hand, no mediation relation was found in the relationship between reflective functioning and health belief model with patient-doctor relationship, health literacy and metabolic control. Treatment adherence has a negative relationship with the uncertainty sub-dimension of reflective functioning and metabolic control, while it has a positive relationship with the certainty sub-dimension of reflective functioning, well-being, health beliefs, patient-doctor relationship and health literacy. The results of the study confirm the hypothesis that mentalization affects treatment adherence through health beliefs. The same goes for well-being. Therefore, it can be expected that the application of mentalization-focused psychotherapies in the treatment of type 1 diabetes will both increase treatment adherence and positively affect people's well-being. Keywords Mentalization, Treatment Adherence, Health Beliefs, Type 1 Diabetes
Benzer Tezler
- Barsakta çözünen tenoksikam tabletlerinin hazırlanması ve in vitro dissolüsyonları üzerine araştırmalar
Başlık çevirisi yok
MATİLDA LEVİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
Eczacılık ve Farmakolojiİstanbul ÜniversitesiFarmasötik Teknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AHMET ARAMAN
- Temporomandibular rahatsızlıklarda çiğneme fonksiyonu ile kinezyofobi, çene, baş-boyun propriyosepsiyonu arasındaki ilişki
The relationship between chewing function and kinesiophobia, jaw, head-neck proprioception in temporomandibular disorders
HATİCE KÜBRA GÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Fizyoterapi ve RehabilitasyonHacettepe ÜniversitesiNörolojik Fizyoterapi Ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELEN SEREL ARSLAN
- Temporomandibular rahatsızlıklarda ısıyla polimerize olan ve vakum aparey ile yapılan oklüzal splint tedavi sonuçlarının karşılaştırılması
Comparing the treatment results of occlusal splints made by heat-cured resin and by vacuum aparey in temporomandibular
BERİL ÇOLAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Diş Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiProtetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AYŞEN NEKORA AZAK
- Temporomandibular rahatsızlıkların tedavisinde okluzal splintin, fizik tedavi modalitelerinden olan TENS ve ultrasonla birlikte kullanımındaki etkinliğinin araştırılması
The Efficacy of splint and TENS and ultrason which are physical modalities in temporomandibular disorders
AYŞE AZAK
Doktora
Türkçe
1997
Diş Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiProtetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK KESKİN
- Sağlıklı ve tip 2 diyabet modeli oluşturulan ratlarda verapamilin saksagliptinin farmakokinetiği üzerine etkisi
The effect of verapamil on the pharmacokinetics of saxagliptin in healthy and type 2 diabetes modeled rats
ORKUN ATİK
Doktora
Türkçe
2023
Veteriner HekimliğiAfyon Kocatepe ÜniversitesiFarmakoloji ve Toksikoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ OSMAN BİRDANE