Geri Dön

Kütüb-i Sitte çerçevesinde fıtrat hadislerinin tespit, tahric ve değerlendirmesi

Identification, analysis and evaluation of fitrah hadiths within the framework of Kutub-i Sitte

PDF İndir

  1. Tez No: 850016
  2. Yazar: MERVE ELMUSA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZTOPRAK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Hadis, Fıtrat, Din, İstikamet, İnhiraf, Hadith, Fitrat, Religion, Istiqamah, Inhiraf
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 162

Özet

Fıtrat, temel anlam itibariyle İslâm'ın emirleri ve nehiyleridir. İslâm, fıtrat dinidir. Nitekim Allah da (c.c.) kullarını fıtrat üzere olmaya çağırmış, insanın yaratılışında köklü kılınan her fıtri işe tabi olmayı emretmiştir. İnsan, selim tabiatıyla hem yaratılıştaki hem de ahlaki vasıfta olan kemâlâtı sevmeye meyleder. Allah, selim fıtrata sahip insanı, kemal ve cemali istemeye meyli olacak surette yaratmıştır. Bununla beraber insan belirli bir sosyal çevrede doğduğundan, yaratılıştan sahip olduğu selim fıtrat üzerinde öncelikli tesir mezkûr çevreye ait olur. Nitekim Ebû Hüreyre'den (r.a.) rivayet edilen hadis-i şerifte Rasûlüllâh (s.a.v.) şöyle buyurur:“Her doğan, İslâm fıtratı üzerine doğar. Sonra, anne-babası onu Hristiyan, Yahudi veya Mecusi yapar…”. Allah'ın (c.c.) fıtratı sünnet-i ilahi niteliğinde olup iptali yahut alternatifi kabul etmez. Tesir ve tağyirden ise söz edilebilir. Allah (c.c.) ayet-i kerimede şöyle buyurur:“O halde sen hanif olarak bütün varlığınla dine, Allah insanları hangi fıtrat üzere yaratmışsa ona yönel! Allah'ın yaratmasında değişme olmaz. İşte doğru din budur...”. Bu fıtrat, vicdanidir ve kalbe dair olup ruhu marifetullah, muhabbetullah ve Allah'ı her şeye tercih edebilme -i'sar- ile arındırır. Dahası, bu fıtrat, ameli olup bedeni temizler. Her iki hususta ahenkli, birbirine destek verici ve birbirini güçlendiricidir. Sünnet-i seniyye, bu selim fıtratı birtakım hususlara yönlendirmiş ve Müslüman ferdi güzelleştirmeye çalıştığı sabit esaslardan biri olarak kabul etmiştir. Fıtrat hususunda mervi olan tekrarsız rivayetlerin adedi 400, farklı varyant ve senetleriyle itibara alındığında ise tekrarlı olarak 920'ye ulaşmaktadır. Bu durum, fıtratın selametini muhafaza etmek için insanın hayatın her cephesinde fıtratını terbiye etmesi, muhtelif tesir ve bozucu unsurlardan koruması gerekmektedir. İşte İslâm şeriatı ve sünnet-i Nebevi tam da bunun için, insanı hem zahiren hem de batınen disiplinize etmek için gönderilmiştir. Selim fıtratın kabul ettiği şey, insan nefsine de hoş gelir ve kalpler onu güzel görür, bu“maruf”kategorisine girer. Aksine, selim nefislerin reddettiği, nefret ettiği şeyler ise“münker”kategorisine girer. Nitekim Allah ayet-i kerimede şöyle buyurur:“Fakat Allah, size imanı sevdirmiş ve onu gönüllerinize güzel göstermiş; inkârı, fasıklığı ve (İslâm'ın emirlerine) karşı çıkmayı da çirkin göstermiştir”. Bu hususta İslâm'ın fıtratla tam bir uyum içerisinde olan tek din olduğunu tekit etmektedir. İnsan tabiatı, unutmak ve hırs göstermek gibi hususlara muhatap olduğundan Allah peygamberleri uyarıcı ve müjdeleyici olmaları, fıtratın selametini iade etme vazifelerini ifa etmeleri için göndermiştir. Bu selim fıtratın selametini korumak hususunda insanlar farklı mertebe sahibidirler. Allah'ın bir meleke olarak insana lütfettiği, insanın da ilimle, marifetle güçlendirip tecrübelerle beslediği akıl üstünlüğü, fıtratın selameti hususunda büyük rol oynar. Bunu düşünmeyi ve onu doğru bir şekilde ifa etmeyi sağlar. Bu çalışma, fıtrat mefhumunu, sünnetlerini, kitap ve sünnette varit olan delillerini ve hadislerin tahricini ele almaktadır. Bunun yanında içerisinde bulunduğumuz, batı yahut doğu taklitçiliğinin galebe çaldığı, fıtratın selim menhecinden sapmaya muhatap olduğu, uyulmaması gereken inançlara uyulduğu bir zaman diliminde fıtratın tağyire uğrama sebeplerini, nasıl tedavi edilebileceğini ele almaktadır. Şüphesiz bu sapkınlıkların ıslahı ancak yaratılıştan gelen selim fıtrata dönüşle mümkün olabilecektir.

Özet (Çeviri)

Fitrah is Islam in its highest meaning and in its most perfect form. Islam is the religion of Fitrah. Similarly, Allah (J.J) calls upon His servants to adhere to the Fitrah (natural disposition) and commands them to engage in every Fitri act rooted in human creation. Human beings, with their inherent nature, are inclined towards seeking perfection both in their physical and moral attributes. Allah (J.J) has created man with a sound Fitrah, inclined towards desiring perfection and beauty. However, as man is born into specific social environments, the primary influence on his innate sound Fitrah comes from that environment. This is exemplified in a hadith narrated from Abu Huraira (may Allah be pleased with him) wherein the Messenger of Allah (peace be upon him) states:“Every new-born is born upon the Fitrah. It is subsequently his parents who make him a Jew or a Christian or a Magian…”. The Fitrah of Allah (J.J) is in accordance with His Sunnah (way) and does not accept cancellation or alternative. The concepts of influence (external factors) and Taghyir (change) can be mentioned. Allah (J.J) states the following in the ayah (verse):“So direct your face toward the religion, inclining to truth. [Adhere to] the Fitrah of Allah upon which He has created [all] people. No change should there be in the creation of Allah. That is the correct religion...”. This Fitrah is conscience and it is about the heart and purifies the soul through Ma'rifah (recognition) of Allah (J.J), Mahabbah (love) of Allah (J.J) and Ithar (selflessness) by preferring Allah (J.J) over everything. Moreover, this Fitrah is manifested through actions and purifies the body. Both aspects are in harmony, mutually supportive, and reinforce each other. The Sunnah Saniyya directed this sound Fitrah towards specific matters and considered it as one of the established principles, aiming to adorn the Muslim individual. The number of non-repeating narrations about Fitrah is approximately 400, and when it is taken into account with different variants and sources, the total number of repetitive narrations reaches 920. In order to safeguard the soundness of this Fitrah, it is necessary for an individual to train his Fitrah in every aspect of life and to protect it from various influences and destructive factors. This is precisely why the Islamic Sharia and the Sunnah of the Prophet were sent to discipline people both externally (Zahiren) and internally (Batinen). What the sound Fitrah accepts is also pleasing to the human soul, and hearts perceive it as beautiful, falling under the category of“Maruf”. Conversely, the things that sound souls reject and detest fall into the category of“Munkar”. As a matter of fact, Allah (J.J) states the following in the ayah:“But Allah has endeared faith to you, making it appealing in your hearts. And He has made disbelief, rebelliousness, and disobedience detestable to you...”. This point confirms that Islam is the only religion in complete harmony with Fitrah. Since human nature is subject to issues such as forgetting and greed, Allah (J.J) sent prophets to be bringers of good tidings and warnings, and to fulfil their duties of restoring the Selamah (safety) of Fitrah. People have different degrees in terms of maintaining the Selamah of this sound Fitrah. The Malakah (superiority of mind), which Allah (J.J) has bestowed upon man as a faculty, and which man strengthens with knowledge, and ingenuity and nourishes with experience, plays a major role in the Selamah of Fitrah. This enables correct thinking and righteous actions. This study focuses on the concept of Fitrah, its sunnahs, its evidence in the Quran and Sunnah, and the Takhrij of related hadiths. Furthermore, this study explores the factors that lead to the defilement of the Fitrah and how it can be treated in a period marked by the dominance of Western or Eastern imitations, deviation of Fitrah from the sound Manhaj (path) and the tendency to follow things that should not be followed. Undoubtedly, rectifying these deviations is only possible by returning to the sound Fitrah of creation.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    427407

    Kütüb-i Sitte çerçevesinde kişisel bakım

    Personal care i̇n the Qutb-i Sitte

    FATİH DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DinUludağ Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULLAH KARAHAN

  2. Tez No

    62963

    Kütüb-i sitte çerçevesinde hadislerde ahde vefa

    Fullfilment of promise in the hodiths within the context of Kütüb-i sitte

    RAMAZAN KAZAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. TALAT SAKALLI

  3. Tez No

    314813

    Kütüb-i sitte çerçevesinde eşler arasındaki ilişkiler

    The relations between husband and wife within the framework of the kütüb-i sitte

    HASAN AYYILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    DinRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAVUZ KÖKTAŞ

  4. Tez No

    353119

    Hadîslerde Sıla-i Rahim (Kutüb-i Sitte çerçevesinde)

    Sila-i rahim (Relative Right) in hadith

    GARİBE GÜL KUSURSUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DinIğdır Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. NECMEDDİN ŞEKER

  5. Tez No

    770456

    Kütüb-i Sitte özelinde hadislerde efdaliyetin tespiti ve değerlendirilmesi

    Determination and evaluation of virtue in hadiths specific to al-Kutub al-Sittah

    HAVVA AÇİKGÖZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinBurdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VELİ ATMACA

Geri Dön