Hegemonya ve baskı arasında İran'da Pehlevi rejimi: SAVAK üzerine nitel bir analiz
Pahlavi regime in Iran between hegemony and oppression: A qualitative analysis on SAVAK
- Tez No: 850104
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMRAH KONURALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Iğdır Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Devletler, kuruluşlarından itibaren güvenlik ve istikrarı sağlama amacıyla istihbarat faaliyetlerine ihtiyaç duymuştur. Bir devletin iç ve dış güvenliğini koruma bağlamında, organizasyonel istihbarat yapısı önemli bir role sahiptir. İstihbarat faaliyetleri, kamuoyunda huzur ve güven ortamının oluşmasına katkıda bulunuyorsa, istihbarat birimi asıl amacına ulaşmış ve halk nezdinde meşruiyet kazanmış olur. Ancak bu çalışma, 1941-1979 yılları arasındaki İran monarşisinin Şahı Muhammed Rıza Pehlevi dönemi istihbarat teşkilatı SAVAK'ın (Sazeman-e Ettelaat ve Amniyet-e Keshver), devletin çıkarlarından ziyade Pehlevi rejiminin çıkarları doğrultusunda hareket ettiğini ve halkı terörize edecek bir dizi olumsuz etki yarattığını göstermektedir. Bu olumsuz etkiler arasında işkence, korku ve kaos ortamının yaratılması yer almaktadır ve bu durum, SAVAK'ın kamuoyu nezdindeki meşruiyetini zedelemiş ve farklı ideolojilere sahip kesimlerin bir araya gelerek Pehlevi Rejimini devirmesine yol açmıştır. İncelenen dönemde SAVAK, Pehlevi rejimine karşı tüm muhalif unsurları şiddetle bastırmış, bireyleri siyasi haklarının yanı sıra sosyal haklarından da mahrum bırakmış, küçük bir şüphe duydukları vatandaşları dahi keyfi olarak hapse atmış, onlara insanlık dışı muamelede bulunmuş ve işkence yapmış, birçok kişinin ölümüne neden olmuştur. Bu uygulamalar, rejim değişikliği için gerekli ortamın yaratılmasına hizmet etmiştir. Tez, söz konusu dönemin ekonomik, toplumsal ve siyasi yönlerini ele alarak, Sabotajla Mücadele Ortak Komitesi gibi dönemin en büyük işkence merkezlerinden alınan bilgiler ışığında, siyasal özgürlükleri ellerinden alınan bir halkın devrim için gerekli olan motivasyonu nasıl bulduğunu nitel araştırma deseni kullanarak analiz etmiştir. Bu çalışmanın kuramsal çerçevesini Gramsci'nin hegemonya kuramı ve Althusser'in baskıcı devlet aygıtları yaklaşımları başta olmak üzere sınıf temelli bir perpestif teşkil etmiştir.
Özet (Çeviri)
Since their establishment, states have needed intelligence activities to ensure security and stability. Within the context of protecting a state's internal and external security, the organizational intelligence structure plays a significant role. If intelligence activities contribute to creating an environment of peace and security in public opinion, the intelligence unit has achieved its primary purpose and gained legitimacy among the people. However, this study shows that, during the 1941-1979 period of the Iranian monarchy under Shah Mohammad Reza Pahlavi, the intelligence organization SAVAK (Sazeman-e Ettelaat ve Amniyet-e Keshver) operated more in line with the interests of the Pahlavi regime rather than the state's interests and created a series of negative effects that could be seen as terrorizing the public. These adverse effects included torture, fear, and the creation of a chaotic environment, which undermined SAVAK's legitimacy in public opinion and led to the unification of different ideological groups to overthrow the Pahlavi regime. During the period under study, SAVAK harshly suppressed all opposition elements against the Pahlavi regime, deprived individuals of not only their political but also social rights, imprisoned citizens on the slightest suspicion, subjected them to inhumane treatment and torture, leading to the deaths of many. These practices contributed to creating an environment necessary for regime change. The thesis analyzes how a population stripped of their political freedoms found the necessary motivation for revolution, using a qualitative research design and examining information from the period's largest torture centers, such as the Joint Committee for Combating Sabotage. The theoretical framework of this study is primarily based on class-based perspectives, including Gramsci's theory of hegemony and Althusser's approach to repressive state apparatuses.
Benzer Tezler
- Neo-gramşici uluslararası ilişkiler kuramı çerçevesinde İran-Türkiye ilişkileri
Iran-Turkey relations within the framework of neo-gramscian international relations theory
HATİCE HANDE ORHON ÖZDAĞ
Doktora
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERHAN DOĞAN
- Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin güvenlik boyutu ve geleceği
Başlık çevirisi yok
AHMET BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Uluslararası İlişkilerHarp Akademileri KomutanlığıUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR ONAY
- A neorealist analysis of Iran-Russia relations: Tajik and Syrian civil wars
İran-Rusya ilişkilerinin neorealist bir analizi: Tacik ve Suriye iç savaşları
ESRA YANIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA GÖÇER AKDER
DR. ZELAL ÖZDEMİR
- Güney Kafkasya'da Rus-Kaçar (İran) nüfuz mücadelesi (1779-1813)
Russo-Qajarian (Iran) rivalry in Transcaucasia (1779-1813)
ÖZGÜR TÜRKER
- Bağımsızlık sonrası Ermenistan Türkiye ilişkileri
After independency Armenia Turkey relations
HASAN KUNCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Uluslararası İlişkilerGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVAT GERNİ