AIsI H13 çeliğinin korozyon, tribolojik ve tribokorozyon performansının kutu ve elektrokimyasal esaslı borlama yöntemleriyle geliştirilmesi
Enhancing the corrosion, tribological and tribocorrosion performance of AIsI H13 steel by the pack and electrochemical based boriding methods
- Tez No: 851035
- Danışmanlar: PROF. DR. HARUN MİNDİVAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Makine Mühendisliği, Mechanical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 57
Özet
AISI H13, yüksek sertlik, tokluk ve sertleşebilme özellikleri ile birlikte mükemmel yüksek sıcaklık performansına sahip olması nedeniyle poli(vinil klorür) (PVC) ekstrüzyon ve enjeksiyon kalıp ve takım imalatında kullanılmaktadır. PVC içeren malzemelerin yüksek sıcaklıkta işlenmesiyle ilgili bir dezavantaj, korozyon ve aşınma hızını büyük ölçüde hızlandırabilen, C-Cl bağlarının parçalanmasından kaynaklanan serbest klorür türlerinin göz ardı edilemeyecek konsantrasyonudur. Bununla birlikte, dövme ve döküm gibi çoğu sıcak şekillendirme uygulamalarında tercih edilen H13 çeliğinin oda ve yüksek sıcaklıklarda aşınma ve korozyon direncinin iyileştirilmesi gereklidir. Sıcak şekillendirme uygulamaları sırasında kalıp ve takımlar, genellikle yüksek sıcaklıkta şiddetli statik/çevrimsel yüke maruz kalmaktadır ve bu durum, kalıp ve takım yüzeyinde erozyon, termal yorulma, kalıp ve takımın başlıca bölgelerinde abrasif/adhesif aşınmasına yol açabilir, bu da kalıp ve takımların servis ömrünü büyük ölçüde azaltabilir. Ayrıca, korozyon, sıcaklık ve agresif yağlayıcıların birleşik etkisi nedeniyle kalıplar ve takımlar hasara uğrayabilir. H13 çeliğin zayıf korozyon ve aşınma direnci, tribolojik ve tribokorozyon performansı açıdan geliştirilmesi gerekiyor. Bu sorunu çözmek için kutu ve elektrokimyasal esaslı borlama potansiyel bir çözüm olarak araştırılmıştır. Bu çalışmada, kutu (% 90 B4C ve % 10 KBF4 toz karışımı içerisinde 950 °C'de 6 saat süre) ve elektrokimyasal (% 90 Na2B4O7 ve % 10 Na2CO3 elektrolit içerisinde 950 °C sıcaklıkta 15 dakika 200 mA/cm2 akım yoğunluğunda elektrokimyasal borlama ve 45 dakika bekletme) esaslı borlamanın H13 çeliğinin yüzey sertliğini ve kendi kendini yağlama performansını önemli ölçüde artırabildiğini ve aynı zamanda etkileyici korozyon ve tribokorozyon performansı sergileyebileceğini göstermektedir. Kutu ve elektrokimyasal esaslı borlama yöntemleriyle H13 çeliğin yüzeyinde sırasıyla yaklaşık 59 µm ve 25 µm kalınlığında borlanmış bir tabaka elde edilmiştir. Borlanmış katman esas olarak FeB, Fe2B ve CrB'den oluşmaktadır. Kutu ve elektrokimyasal esaslı borlamadan sonra H13 çeliğin yüzey sertliği sırasıyla yaklaşık 1573 HV0,05 ve 1805 HV0,05'ye ulaşmaktadır. İşlem görmemiş H13 çelik, % 3,5 NaCl çözeltisi altındaki aşınma hızının 25,6 x 10-6 mm3 Nm-1 olduğu görülebilir, bu da kuru ortam koşullara kıyasla % 95 daha düşüktür. Kutu ve elektrokimyasal esaslı borlanmış H13 çelik için % 3,5 NaCl çözeltisi altındaki aşınma hızı sırasıyla 8,38 x 10-6 mm3 Nm-1 ve 1,66 x 10-6 mm3 Nm-1 olup, bu da kuru ortam koşullara kıyasla % 36 ve % 69 daha azdır. İşlem görmemiş H13 çelik ile karşılaştırıldığında, kutu ve elektrokimyasal esaslı borlanmış H13 çeliğin aşınma hızı % 3,5 NaCl çözeltisi koşullarında sırasıyla % 67 ve % 94 oranında azalmaktadır.
Özet (Çeviri)
AISI H13 is used in poly(vinyl chloride) (PVC) extrusion and injection mold and tool manufacturing due to its excellent high temperature performance along with high hardness, toughness and hardenability properties. One drawback associated with the high temperature processing of PVC-containing materials is the non-negligible concentration of free chloride species originating from the cleavage of C–Cl bonds, which may strongly accelerate corrosion and wear rates. Nevertheless, it is necessary to improve the wear and corrosion resistance of H13 steel, which is preferred in most hot forming applications such as forging and casting, at room and high temperatures. During hot forming applications, molds and tools are generally exposed to severe static/cyclic loads at high temperatures, and this can lead to erosion, thermal fatigue, and abrasive/adhesive wear in major areas of the mold and tool, which can significantly shorten the service life of the mold and tools. Additionally, molds and tools can suffer damage due to the combined effect of corrosion, temperature, and aggressive lubricants. The weak corrosion and wear resistance of H13 steel pose challenges in terms of its tribological and tribocorrosion performance. To address this issue, pack and electrochemical-based boriding have been investigated as a potential solution. This study demonstrates that pack (using a mixture powder of 90% B4C and 10% KBF4 at 950°C for 6 hours) and electrochemical (using a mixture of 90% Na2B4O7 and 10% Na2CO3 electrolyte at 950°C for 15 min with an applied current density of 200 mA/cm2, followed by a 45-min soaking) based boriding can significantly enhance the surface hardness and self-lubrication performance of H13 steel, while maintaining impressive corrosion and tribocorrosion performance. The borided layer obtained through pack boriding is approximately 59 µm thick, and through electrochemical boriding, it is approximately 25 µm thick. The borided layer is primarily composed of FeB, Fe2B, and CrB. After pack and electrochemical boriding, the surface hardness of H13 steel reaches approximately 1573 HV0.05 and 1805 HV0.05, respectively. The untreated H13 steel exhibits a wear rate of 25.6 x 10-6 mm3 Nm-1 in a 3.5% NaCl solution, which is 95% lower than that under dry conditions. For pack and electrochemical borided H13 steel, the wear rates in a 3.5% NaCl solution are 8.38 x 10-6 mm3 Nm-1 and 1.66 x 10-6 mm3 Nm-1, respectively, representing a reduction of 36 % and 69 % compared to dry conditions. When compared to untreated H13 steel, the wear rates of pack and electrochemical borided H13 steel under 3.5% NaCl solution conditions are reduced by 67% and 94%, respectively.
Benzer Tezler
- Improvement of wear and corrosion resistance of the H13 tool steel by using thermal surface treatment
Başlık çevirisi yok
HAMDI ABDULHAMID HASAN RAGHS
Doktora
İngilizce
2020
Makine MühendisliğiKarabük ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET HÜSEYİN ÇETİN
- Sıcak iş takım çeliklerinin nitrokarbürizasyon işlemine propanın etkisi
The influence of propane on the nitrocarburising of hotwork tool steels
ÖMER ÇİMEN
- Yüksek alaşımlı çeliklerin nitrürlenmesi
Nitriding of high alloy steels
OZAN AKÇAKESE
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÇİMENOĞLU
- Sürtünme karıştırma kaynağı ile birleştirilen 5000 serisi alüminyum alaşımlarında kaynak parametrelerinin incelenmesi
Investigation of the welding parameters in 5000 series aluminium alloy which is joint by friction stir welding
ELİF MALYER
Doktora
Türkçe
2010
Makine MühendisliğiUludağ ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BAYRAM
- Dekarbürize işleminin AISI H13 çeliğinin borlanma davranışına etkisi
Effect of decarburizing treatment on boronizing behaviour of AISI H13 steel
FATİH KARAKULLUKÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Makine MühendisliğiSakarya ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KENAN GENEL