Erzincan Havzası'nın hidrojeolojik ve jeotermal özelliklerinin incelenmesi
Investigation of hydrogeology and geothermal properties of Erzincan Basin
- Tez No: 851152
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN HOŞGÖRMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Erzincan Havzası'nda yer alan yeraltısuyu, soğuk ve sıcak su kaynaklarının hidroloji, hidrojeoloji, hidrojeokimya ve izotop özelliklerinin ortaya konulması amacıyla bu çalışma hazırlanmıştır. İnceleme alanının yeraltısuyu seviye haritaları hazırlanmıştır. Yeraltısuyu akım yönü ovanın batısında Çardaklı deresiyle aynı yönde, doğusunda ise Fırat Nehri'yle birlikte aynı yönde akım gösterirken nehrin ada oluşturduğu alanda yeraltısuyu Fırat Nehri'ne doğru boşalım göstermektedir. İnceleme alanında bulunan jeolojik birimler hidrojeolojik özelliklerine göre sınıflandırılarak geçirimli birimler (1), geçirimli birimler (2), ikincil gözenekli geçirimli birimler (1), ikincil gözenekli geçirimli birimler (2), az geçirimli birimler, geçirimsiz birimler olarak belirlenmiş ve hidrojeoloji haritasında gösterilmiştir. Akiferin transmisibilite değeri 48,75-3136,25 m2/gün, permeabilite değeri 1,21-52,27 m/gün aralığında hesaplanmıştır. Ovada 2015 ve 2016 yıllarında ölçülmüş olan statik su seviyelerine göre hidrolik gradyan ovanın batısında 0,008 doğusunda ise 0,004 olarak hesaplanmış ve batıda yeraltısuyu akım hızı 2,84x10-5 m/s, doğuda 1,6x10-5 m/s olarak bulunmuştur. Havzada bulunan kuyu, kaynak ve jeotermal sulardan yağışlı ve kurak döneme ait su örnekleri alınmıştır. Analiz sonuçları ulusal ve uluslararası standartlara göre değerlendirilerek içilebilirlik ve kullanılabilirlikleri değerlendirilmiştir. Suların kimyasal analizleri sonucunda oluşturulan Piper, Schoeller ve Durov diyagramlarında aynı kökenli ve benzer beslenme alanlarına sahip MgHCO3 fasiyesinde sular olduğu tespit edilmiştir. Yeraltısularının sulama suyu sınıflamasında kullanılan sodyum absorbsiyon oranı, sodyum yüzdesi, Wilcox diyagramı ve ABD Tuzluluk Laboratuvarı diyagramlarına göre sırasıyla çok iyi özellikte, çok iyi, iyi kullanılabilir ve çok iyi, göre C3S1 ve C2S1 sular sınıfındadırlar. Su örneklerinin bazılarında Mg+2, Cr, Ni, Pb, B, Fe ve Se miktarlarında ulusal ve uluslararası standartlarda belirlenen sınır değerlerin aşıldığı gözlenmiştir. İnceleme alanındaki su örneklerinin kimyasal analiz sonuçları yardımıyla CAI-I ve CAI-II değerleri hesaplanmış, iki suda ters iyon değişimi diğer sularda iyon değişimi olduğu ve yeraltısuyundaki kalsiyum ve magnezyum iyonları ile akiferdeki sodyum ve potasyum iyonları arasında temel değişim olduğunu göstermektedir. Ekşisu termal suyunun anhidrit, jips, halit, siderit, talk ve villemit biriktirme potansiyeline sahip olmadığı; albit, aragonit, kalsit, kalsedon, dolomit, götit, hematit ve kuvarsı biriktirebilme özelliğine sahip olduğu belirlenmiştir. Su örneklerinin δ18O ve δD analizleri sonucuna göre meteorik kökenli oldukları belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study has been prepared in order to reveal the hydrology, hydrogeology, hydrogeochemistry and isotope properties of groundwater, cold and hot water resources in the Erzincan Basin. Groundwater level maps of the study area were prepared. While the groundwater flow direction is in the same direction with the Çardaklı stream in the west of the plain, and in the same direction with the Euphrates River in the east, the groundwater discharges towards the Euphrates River in the area where the river forms an island. The geological units in the study area were classified according to their hydrogeological characteristics and determined as permeable units (1), permeable units (2), secondary porosity permeable (1) units, secondary porosite permeable (2) units, less permeable units, and impermeable units and were shown on the hydrogeological map. The transmissibility value of the aquifer was calculated in the range of 48,75-3136,25 m2/day, and the permeability value was calculated in the range of 1,21-52,27 m/day. According to the static water levels measured in the plain in 2015 and 2016, the hydraulic gradient was calculated as 0,008 in the west and 0,004 in the east of the plain, and the groundwater flow rate was found to be 2.84x10-5 m/s in the west and 1.6x10-5 m/s in the east. Water samples belonging to rainy and dry periods were taken from wells, springs and geothermal waters in the basin. The results of the analysis were evaluated according to national and international standards and their drinkability and usability were evaluated. In the Piper, Schoeller and Durov diagrams created as a result of the chemical analyzes of the waters, it was determined that there were waters of MgHCO3 facies with the same origin and similar feeding areas. It was observed that in some of the water samples, the limit values determined by national and international standards were exceeded in the amounts of Mg+2, Cr, Ni, Pb, B, Fe and Se. According to the sodium absorption rate, sodium percentage, Wilcox diagram and USA Salinity Laboratory diagrams used in the classification of groundwater irrigation waters, they are in the class of very good, very good, well usable and very good, C3S1 and C2S1 waters, respectively. CAI-I and CAI-II values are calculated with the help of the chemical analysis results of the water samples in the study area, and it shows that there is reverse ion exchange in the two waters, ion exchange in the other waters, and that there is a fundamental exchange between the calcium and magnesium ions in the groundwater and the sodium and potassium ions in the aquifer. Ekşisu thermal water is not saturated with anhydrite, gypsum, halite, siderite, talc and villemite; albite, aragonite, calcite, chalcedony, dolomite, goethite, hematite and quartz were determined to be saturated. According to the results of δ18O and δD analyzes of the water samples, they were determined to be of meteoric origin.
Benzer Tezler
- Erzincan havzasının tektonik gelişiminin paleomanyetik ve potansiyel alan verileri ile incelenmesi
Investigating of the tectonic evolution of the Erzincan basin with paleomagnetic and potential field data
ZAFER AKPINAR
Doktora
Türkçe
2010
Jeoloji MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL GÜRSOY
- Tarihî ve arkeolojik veriler ışığında Aşağı Karasu Havzası
Karasu (Lower) Basin in the light of historical and archaeological data
TUĞRUL BATMAZ
- Erzincan havzası 3-D hız yapısının yerel deprem tomografisi ile belirlenmesi
Determination of 3-D velocity structure of the Erzincan basin by local earthquake tomography
BÜLENT KAYPAK
Doktora
Türkçe
2002
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK EYİDOĞAN
- Demirpınar Çayı Havzası'nın (Üzümlü-Erzincan) fiziki coğrafyası
Physical geography of Demirpınar (Üzümlü-Erzincan) stream basin
PINAR TAŞKIRAN
- Suşehri havzassının coğrafi etüdü
The geographical study of the Suşehri basin
ADEM BAŞIBÜYÜK
Doktora
Türkçe
1999
CoğrafyaAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKKI YAZICI