Genç yetişkinlerin ahlaki yargılarında karanlık üçlünün yordayıcı etkisi: Empatinin aracı rolü
The predictive role of dark triad on moral judgements among young adults: The mediating role of empathy
- Tez No: 851180
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BEGÜM ÖZDEMİR DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Bu tez çalışmasının iki temel amacı ve amaçları doğrultusunda yürütülecek iki araştırma çatısı bulunmaktadır. Bunlardan ilki Körner ve Deutsch tarafından 2022 yılında geliştirilmiş olan olgusal ahlaki ikilem senaryolarının Türk diline ve kültürüne tercüme edilmesi ve adaptasyon çalışmasının yapılmasıdır. Bu bağlamda, orijinal çalışmanın bir yenilemesi yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini çeşitli üniversite ve bölümlerde eğitim gören 212 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır (152 kadın / 59 erkek). Araştırma, iki oturumda, çevrimiçi platformda gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara Google Forms linki aracılığıyla bilgilendirilmiş onam formu gönderilmiş, katılımcıların onayı alındıktan sonra katılımcılara 1 hafta arayla iki oturum için hazırlanan Google Forms linki gönderilmiştir. Katılımcılardan her iki oturumda da tramvay tipi, olgusal ve doldurma olmak üzere 3 tür ahlaki ikilem senaryolarını değerlendirmeleri beklenmiştir. Ahlaki ikilem senaryolarına verilen yanıtlar gerçeklik değerlendirmelerinin her bir boyutuna (afektif değerlik, uyarılmışlık, yargıda bulunma zorluğu, saçmalık/tuhaflık, tipiklik, inandırıcılık ve aşinalık) ve ahlaki yargılarına ilişkin karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırma sonucunda olgusal ahlaki ikilemlerin tramvay tipi ikilemlere kıyasla daha gerçekçi değerlendirildiği bulgulanmıştır. İkinci çalışmada ise Karanlık Üçlü kişilik özelliklerinin ahlaki yargılar üzerindeki yordayıcı etkisi, bu kişilik özelliklerinin faydacı tutumun alt boyutlarında (tarafsız iyilik ve araçsal çıkar) farklılaşma gösterip göstermediği ve Karanlık Üçlü kişilik özelliklerinin ahlaki yargılar üzerindeki etkisine aracılık edebilecek bir değişken olarak empatinin rolü incelenmiştir. Bu çalışmanın örneklemini 237 (195 kadın / 42 erkek) üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma çevrimiçi platformda tek oturum halinde tamamlanmıştır. Katılımcılara Ahlaki İkilem Senaryolarını Değerlendirme Görevi, Kişilerarası Tepkisellik İndeksi, Oxford Faydacılık Ölçeği ve Kısaltılmış Karanlık Üçlü Ölçeği yer alan Google Forms linki gönderilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre Karanlık Üçlü özelliklerinin faydacı ahlaki yargılar üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Bu özelliklere sahip kişilerin faydacılığın olumsuz tarafı olarak görülen araçsal zarar boyutu ile yargıda bulunması Karanlık Üçlü ve faydacılık arasındaki çelişkiye ışık tutmuştur. Son olarak Karanlık Üçlü özelliklerinden olan subklinik psikopatinin faydacı yargılar üzerindeki etkisinde empatinin kısmi aracı rol üstlenmesi araştırmanın bir diğer önemli bulgusudur.
Özet (Çeviri)
This thesis has two main goals and research frameworks to be pursued in line with these goals. The first one is the translation and adaptation of the moral dilemma scenarios developed by Körner and Deutsch in 2022 into the Turkish language and culture. In this context, a replication of the original study has been conducted. The study's sample consists of 212 university students from various universities and departments (152 female / 59 male). The research was conducted in two sessions on an online platform. Informed consent forms were sent to participants via a Google Forms link, and after obtaining the participants' approval, Google Forms links prepared for two sessions were sent with a one-week interval. Participants were expected to evaluate three types of moral dilemma scenarios in both sessions: trolley, factual, and filling dilemmas. Responses to moral dilemma scenarios were compared in terms of each dimension of reality assessments (valence, arousal, judgment difficulty, absurdness, typicality, plausability, and familiarity) and moral judgments. As a result of the comparison, it was found that factual moral dilemmas were evaluated as more realistic compared to tram-type dilemmas. In the second study, the predictive effect of Dark Triad personality traits on moral judgments was examined, whether these personality traits differentiated in the subdimensions of utilitarianism (impartial beneficence and instrumental harm), and the role of empathy as a variable that could mediate the impact of Dark Triad personality traits on moral judgments. The sample of this study consists of 237 university students (195 female / 42 male). The research was completed in a single session on an online platform. Participants were sent a Google Forms link containing the Moral Dilemma Scenarios Evaluation Task, Interpersonal Reactivity Index, Oxford Utilitarianism Scale, and Short Dark Triad Scale. According to the findings of the study, it was observed that Dark Triad traits were effective on utilitarian moral judgments. The judgment of individuals with these traits on the instrumental harm dimension, considered the negative aspect of utilitarianism, shed light on the contradiction between Dark Triad and utilitarianism. Finally, the partial mediating role of empathy in the impact of subclinical psychopathy, one of the Dark Triad traits, on utilitarian judgments is another important finding of the study.
Benzer Tezler
- Else Günther als Kinderbuchautorin und ihr Beitrag zur interkulturellen Erziehung
Çocuk kitabı yazarı olarak Else Günther ve onun kültürlerarası eğitime katkısı (Else Günther as a children's book autor and hercontribution to intercultural education)
HALİME YEŞİLYURT
Doktora
Almanca
2020
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ÖZTÜRK
- Genç yetişkinlerin ahlaki kimliklerinin incelenmesine yönelik nitel bir araştırma
A qualitative research on analayzing the moral idientities of young adults
OYA ONAT
Doktora
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KULAKSIZOĞLU
- Genç yetişkinlerin olumlu sosyal davranışlarının, suçluluk duyguları, olumlu sosyal ahlaki muhakemeler ve ahlaki benlik özellikleri bakımından incelenmesi
Examining young adults' prosocial behavior in terms of guilt feelings, prosocial moral reasoning and moral self
SEDA ERZİ
- Karakter güçleri ve ahlaki muhakeme becerisi: Olumlu sosyal davranışların aracılık rolü
The relation between charachter strengths and moral judgement: The mediating role of prosocial behavior
FATMA GİZEM TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FULYA CENKSEVEN ÖNDER
- Cumhuriyet Dönemi Türk hikâyesinde (1935-1950) ahlak anlayışı ve değerler inşası
Understanding of morality and building of values in the Republican Period Turkish stories (1935-1950)
ÇARE TUFANER
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEDİ AŞKAROĞLU