Beliren yetişkinlerin kariyer streslerinde belirsizliğe karşı tahammülsüzlük, bilişsel esneklik ve algılanan sosyal desteğin rolü
The role of intolerance of uncertainty, cognitive flexibility, and perceived social support in emerging adults' career stress
- Tez No: 853166
- Danışmanlar: PROF. DR. İLKAY DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bu araştırmanın amacı beliren yetişkinlerin belirsizliğe karşı tahammülsüzlük, bilişsel esneklik ve algılanan sosyal destek gibi bilişsel süreçlerinin kariyer stresleri üzerindeki etkisinin incelenmesi, bilişsel esneklik ile kariyer stresi arasında belirsizliğe karşı tahammülsüzlüğün aracı rolünün incelenmesi, belirsizliğe karşı tahammülsüzlük ile kariyer stresi arasındaki ilişkide algılanan sosyal desteğin düzenleyici rolünün incelenmesi ve bunlarla beraber beliren yetişkinlerin kariyer streslerinin demografik değişkenler açısından incelenmesidir. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim-öğretim döneminde 18-25 yaş aralığında olan 446'sı kadın, 116'sı ise erkek olmak üzere toplam 562 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla“Kişisel Bilgi Formu”,“Kariyer Stresi Ölçeği”,“Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ-12)”,“Bilişsel Esneklik Envanteri”ve“Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği”kullanılmış ve veriler çevrimiçi formlar aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı, Çoklu Regresyon Analizi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Bağımsız Örneklemler t-Testi, Kruskall Wallis-H Testi, Mann Whitney-U Testi, Process Macro analizlerinde Model 4 ve Model 1 i kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre belirsizliğe karşı tahammülsüzlük, bilişsel esneklik ve algılanan sosyal desteğin kariyer stresini anlamlı olarak yordadığı ve bu değişkenlerin birlikte kariyer stresi değişkenindeki toplam varyansın %22'sini açıkladığı tespit edilmiştir. Göreli önem sırasının ise belirsizliğe karşı tahammülsüzlük, çok boyutlu algılanan sosyal destek ve bilişsel esneklik şeklinde olduğu belirlenmiştir. Test edilen aracılık modeline göre belirsizliğe karşı tahammülsüzlüğün, bilişsel esneklik ile kariyer stresi arasındaki ilişkide kısmi aracı olduğu belirlenmiştir. Test edilen düzenleyicilik analizine göre ise algılanan sosyal desteğin belirsizliğe karşı tahammülsüzlük ile kariyer stresi arasındaki ilişkide anlamlı bir düzenleyici role sahip olmadığı saptanmıştır. Katılımcıların kariyer stresi düzeylerinin yaşları ile ilişkisi ve cinsiyet, sınıf düzeyi, üniversite türü ve belirtilen sosyoekonomik düzey gibi demografik değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığı incelendiğinde katılımcıların yaşları arttıkça kariyer stresi düzeylerinin de arttığı görülmüş, cinsiyet, sınıf düzeyi, üniversite türü ve belirtilen sosyoekonomik düzey açısından da anlamlı olarak farklılık gösterdiği saptanmıştır. Elde edilen bulgular ilgili literatür doğrultusunda tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effect of cognitive processes such as intolerance of uncertainty, cognitive flexibility and perceived social support on career stress of emerging adults, to examine the mediating role of intolerance of uncertainty between cognitive flexibility and career stress, to examine the regulatory role of perceived social support in the relationship between intolerance of uncertainty and career stress, and to examine the career stress of emerging adults in terms of demographic variables. The study group of the research, which was conducted in the relational survey model, consisted of 562 university students, 446 of whom were female and 116 of whom were male, aged between 18-25 in the 2022-2023 academic year.“Personal Information Form”,“Career Stress Scale”,“Intolerance of Uncertainty Scale (IU-12)”,“Cognitive Flexibility Inventory”and“Multidimensional Perceived Social Support Scale”were used to collect data and data were collected through online forms. Pearson Product Moment Correlation Coefficient, Multiple Regression Analysis, One-Way Analysis of Variance (ANOVA), Independent Samples t-Test, Kruskall Wallis-H Test, Mann Whitney-U Test, Process Macro Model 4 and Model 1 were used in data analysis. SPSS 22.0 package program and Process Macro plug-in for SPSS were used for the analyses. According to the results of the analysis, it was determined that intolerance to uncertainty, cognitive flexibility and perceived social support significantly predicted career stress and these variables together explained 22% of the total variance in career stress variable. The relative order of importance was determined to be intolerance of uncertainty, multidimensional perceived social support and cognitive flexibility. According to the mediation model tested, it was determined that intolerance of uncertainty is a partial mediator in the relationship between cognitive flexibility and career stress. According to the tested moderation analysis, it was determined that perceived social support did not have a significant moderating role in the relationship between intolerance towards uncertainty and career stress. When the relationship between the participants' career stress levels and their ages and whether they differed in terms of demographic variables such as gender, grade level, university type and socioeconomic level were examined, it was seen that the career stress levels of the participants increased as their ages increased. Also it was found that career stress levels differed significantly in terms of gender, grade level, university type and socioeconomic level. The findings were discussed in line with the relevant literature.
Benzer Tezler
- Beliren yetişkinlerin Endüstri 4.0 bağlamında kariyer kaynaklarının keşfedilmesi
Discovering career resources of emerging adults in the context of Industry 4.0
VOLKAN GÜLDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN EŞİCİ
- Sosyal sorumluluk çalışmalarında gönüllülük yapan beliren yetişkinlerin öznel iyi oluşlarının yordayıcıları olarak değer yönelimleri ve kariyer uyumluluklarının incelenmesi
Investigation of value orientations and career adaptability of emerging adults who are volunteering in social responsibility studies as predictors of subjective well-being
KEMAL FEYZİ ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERYILMAZ
- Beliren yetişkinlerde psikolojik ihtiyaçlar ile kariyer uyumu ilişkisinde psikolojik sermaye ve bilişsel esnekliğin aracı rolü
The mediating role of psychological capital and cognitive flexibility in the relationship between psychological needs and career adaptability in emerging adults
SİNAN KAPAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ESRA ASLAN
- Beliren yetişkinlerde iyi oluşun romantik ilişki durumu, ilişki kalitesi ve kariyer uyumu açısından incelenmesi
Examination of well-being in emerging adults in terms of romantic relationship status, relationship quality and career adaptability
MELTEM ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE AYPAY
- Rehberlik ve psikolojik danışmanlık yüksek lisans programı öğrencilerinin çeyrek yaşam krizi deneyimleri
Guidance and psychological counseling master's program students' quarter life crisis experiences
ŞEVVAL PALA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM KEKLİK